٢٣-١-١ هدف و دامنه کاربرد
٢٣-١-١-١ هدف از تدوین این مبحث، تعیین ضوابط و مقررات ترافیکی مرتبط با ساختمانها و شبکه معابر بلافصل اطراف ساختمان و در مدخل‌های ساختمان است. به گونه‌ای که الزامات ترافیکی در طراحی ساختمان به نحوی مطلوب رعایت شود و نیز اثرات احداث ساختمانها در حین ساخت و در دوره بهره برداری به حداقل ممکن کاهش یابد. در این مبحث، ضوابط مرتبط با دسترسی وسایل‌نقلیه و عابرین‌پیاده به ساختمان، مدیریت ترافیکی شبکه معابر بلافصل کارگاه و اصول اثرسنجی ارائه خواهد شد.
٢٣-١-١-٢ رعایت ضوابط و مقررات این مبحث در ارتباط با ساختمانهای مشمول خدمات مهندسی ترافیک (مطابق با بند ٢٣-١-٤) الزامی است. سایر عملیاتهای عمرانی و ابنیه شهری مانند پل‌ها، تونل‌ها و حفاری‌های تاسیسات شهری مشمول مقررات این مبحث نمی‌شوند ولی رعایت آنها به صورت غیر الزامی توصیه می‌شود.
٢٣-١-١-٣ همراه با این مبحث باید ضوابط کلیه مباحث ملی ساختمان رعایت شوند. در این راستا روند صدور مجوزها، چگونگی حفاظت ساختمان در برابر آتش‌سوزی، الزامات عمومی ساختمان، الزامات ایمنی و حفاظت کار در حین اجرای ساختمانها، الزامات علائم و تابلوها و پدافند غیرعامل به ترتیب مربوط به مباحث دوم، سوم، چهارم، دوازدهم، پانزدهم و بیستم مقررات ملّی ساختمان ملاك عمل خواهد بود.
٢٣-١-١-٤ در مواردی که ضوابط این مبحث دارای ابهام یا مسکوت می‌باشد، استعلام از دفتر مقررات ملّی ساختمان ملاك عمل خواهد بود.
٢٣-١-٢ تعاریف
٢٣-١-٢-١ انسداد معبر: به مسدود شدن تمامی خطوط عبوری بر روی وسایل‌نقلیه متقاضی استفاده از معبر گفته می‌شود. انسداد کل معبر تنها زمانی باید در نظر گرفته شود که هیچ‌گونه راهکار عملی دیگری جهت تامین ایمنی محوطه کارگاهی موجود نباشد.
٢٣-١-٢-٢ انسداد خط عبوری: به مسدود شدن یک یا چند خط عبوری بر روی وسایل‌نقلیه متقاضی استفاده از معبر گفته می‌شود. انسداد یک یا چند خط عبوری تنها در زمانهایی که تجهیزات و مصالح در بخشی از سوارهرو دپو شده اند و یا فعالیت ماشین‌آلات کارگاهی در حاشیه معبر انجام می‌گیرد، باید اعمال شود.
٢٣-١-٢-٣ ایمن‌سازی: مجموعه اقداماتی که به منظور تقلیل یا حذف خطرات بالقوه انجام می‌شود.
٢٣-١-٢-٤ پارکینگ حاشیه‌ای: سطحی از فضای کنار خیابان است که به توقف وسایل‌نقلیه موتوری اختصاص می‌یابد.
٢٣-١-٢-٥ پارکینگ غیرحاشیه‌ای: فضایی خارج از سطح سواره رو می‌باشد که به منظور توقف وسایل‌نقلیه استفاده می‌شود. پارکینگ‌های غیرحاشیه‌ای به سه دسته تقسیم می‌شوند: ١- همسطح ٢-طبقاتی ٣- مکانیزه.
٢٣-١-٢-٦ پارکینگ همسطح: پارکینگی غیرحاشیه‌ای است که فضاهای پارك آن در سطح زمین قرار داشته باشند.
٢٣-١-٢-٧ پارکینگ طبقاتی: پارکینگی عمومی واقع در خارج از سطح معابر است که فضاهای پارك آن در بیش از یک سطح قرار داشته باشد.
٢٣-١-٢-٨ پارکینگ مکانیزه: پارکینگی طبقاتی است که جابجایی خودروها به طبقات مختلف توسط تجهیزات بالابرنده صورت می‌گیرد.
٢٣-١-٢-٩ پرچم دار: فردی است که ترافیک عبوری را از میان محدوده عملیات کارگاهی و یا دیگر نواحی نیازمند کنترل ترافیک موقت، با استفاده از پرچم یا علائم هدایت می‌کند.
٢٣-١-٢-١٠ تجهیزات کنترل ترافیک: مجموعه علائم، تابلوها، نشانه‌ها و ابزارهای هشدار دهنده است که به منظور آگاهی، راهنمایی و کنترل ترافیک عابرین‌پیاده، وسایل‌نقلیه موتوری، دوچرخه‌سواران و دیگر کاربران راه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
٢٣-١-٢-١١ تراکم ترافیک: تعداد وسیله‌نقلیه در طول یک کیلومتر از یک خط عبور است.
٢٣-١-٢-١٢ تقاضای دوره اوج پارکینگ: حداکثر تقاضای پارکینگ کاربری در طول روز
٢٣-١-٢-١٣ توسعه کاربری: احداث یک کاربری جدید یا گسترش یک کاربری موجود
٢٣-١-٢-١٤ تولید سفر: منظور از تولید سفر تعیین متوسط سفرهای تولیدشده در ناحیه مورد مطالعه تحت عنوان تابعی از تعداد خانوار، کاربری زمین و مشخصات اجتماعی-اقتصادی منطقه می‌باشد.
٢٣-١-٢-١٥ جذب سفر: منظور از جذب سفر تعیین متوسط سفرهای جذب شده به ناحیه مورد مطالعه است.
٢٣-١-٢-١٦ جهت جریان غالب: جهتی از جریان ترافیک در یک معبر دوطرفه در ساعت اوج است که در آن حجم تردد نسبت به حجم تردد جریان مقابل بیشتر است.
٢٣-١-٢-١٧ حجم ترافیک: تعداد وسیله نقلیه‌ای که در واحد زمان (ساعت) از مقطع مشخصی از راه می‌گذرد.
٢٣-١-٢-١٨ حجم ترافیک ساعتی: حجم ترافیکی است که در طی یک ساعت معین، از مقطع مشخصی از راه می‌گذرد.
٢٣-١-٢-١٩ حفاظ: وسیله‌ای است که در راه پله‌ها، شیبراه ها، پاگردها و اطراف نقاط خطرناك برای تأمین ایمنی و حفاظت و هدایت عابرین به کار می‌رود.
٢٣-١-٢-٢٠ شبکه معابر بلافصل اطراف ساختمان: محدودهای از محوطه پیرامونی یک سایت توسعه کاربری که ترافیک آن محدوده توسط بهره برداری و عملکرد آن کاربری دچار تغییرات محسوس می‌شود. این محدوده بنا بر نوع و ابعاد کاربری می‌تواند از یک تقاطع تا یک یا چند معبر باشد.
٢٣-١-٢-٢١ خط عبور: بخشی از سوارهرو که در طول مسیر، به عبور یک ستون از وسایل‌نقلیه اختصاص می‌یابد.
٢٣-١-٢-٢٢ دسترسی سایت: معبر یا باز شویی که یک سایت را به شبکه خیابانی پیرامون خود متصل کرده و برای مراجعین آن امکان ورود و خروج با روشهای مختلف را ایجاد می‌کند.
٢٣-١-٢-٢٣ رابط خروجی: رابطی است که ترافیک آن از راه مورد نظر خارج می‌شود.
٢٣-١-٢-٢٤ رابط ورودی: رابطی است که ترافیک آن به راه مورد نظر وارد می‌شود.
٢٣-١-٢-٢٥ راه و خیابان: راه، مجموعه‌ای از معابر است که برای عبور وسایل نقلیه موتوری، دوچرخه و عابرپیاده ساخته می‌شود. به راه های درون شهری خیابان نیز اطلاق می‌شود، مگر در مواردی که راه علیرغم اینکه درون شهری است ولی عملکرد برون شهری دارد که در این صورت اطلاق خیابان برای آن معمول نمی‌باشد.
٢٣-١-٢-٢٦ رده عملکردی معبر: تعیین گروه معابر و راه ها براساس قابلیت جابجایی و دسترسی مسیرها را شامل می‌گردد.
٢٣-١-٢-٢٧ ساعت اوج: ساعتی از شبانه روز است که در آن حجم ترافیک به حداکثر می‌رسد.
٢٣-١-٢-٢٨ سایت: محدوده زمینی که برای توسعه کاربری مد نظر قرار گرفته است.
٢٣-١-٢-٢٩ سرعت طرح: حداکثر سرعت ایمن وسایل نقلیه در بهترین وضعیت جوی و ترافیکی است.
٢٣-١-٢-٣٠ سرعت عملکردی: سرعتی است که ٨٥ درصد وسایل نقلیه با سرعتی برابر یا کمتر از آن حرکت می‌کنند.
٢٣-١-٢-٣١ سطح تقاطع: سطح مشترك بین سواره روهای راه های متقاطع است.
٢٣-١-٢-٣٢ سطح سرویس: شاخصی است برای اندازه گیری کیفیت جریان ترافیک که بر اساس پارامترهای ترافیکی از قبیل تاخیر وسیله‌نقلیه، طول صف و … تعیین می‌گردد.
٢٣-١-٢-٣٣ شیبراه عابر پیاده: یک شیبراه کوتاه است که برای اتصال سطوح ناهمتراز در پیاده رو بکار می‌رود.
٢٣-١-٢-٣٤ طرح هندسی: طرح بخش‌های قابل رویت مانند مسیر افقی، نیمرخ طولی، فاصله‌های دید، شیب‌ها و نیمرخ عرضی است.
٢٣-١-٢-٣٥ ظرفیت: حداکثر توان عبور ترافیک موتوری و یا پیاده از یک قسمت یا مقطعی از راه
٢٣-١-٢-٣٦ کاربری اداری: اراضی که برای احداث ادارات مختلف دولتی و خصوصی در نظر گرفته شده و شامل موسسات، ارتش، وزارتخانه‌ها، نهادها و شهرداری‌ها می‌باشد.
٢٣-١-٢-٣٧ کاربری تجاری: اراضی که برای فعالیت‌های بازرگانی، مغازه ها و فروشگاه ها، کسب و پیشه و دوایر نمایندگی‌های مختلف و دفاتر تجاری بر اساس سلسله مراتب طرحهای تفصیلی(خرده فروشی، عمده فروشی، دفاتر) پاساژ، تیمچه، سرا در نظر گرفته می‌شوند.
٢٣-١-٢-٣٨ کاربری تفریحی و گردشگری: مشتمل بر اراضی با کاربری تفریحی می‌باشد که با توجه به طرح تفضیلی شهرها بتوان در آنها امکان گذران اوقات فراغت و شادمانی شهروندان را تأمین نمود.
٢٣-١-٢-٣٩ کاربری حمل‌ونقل: اراضی که برای احداث ترمینال، پایانه، ایستگاه مترو، راه آهن، فرودگاه، پارکینگ عمومی روباز و طبقاتی و … در نظر گرفته شوند.
٢٣-١-٢-٤٠ کاربری خدمات عمومی و شهری: مشتمل بر اراضی با کاربری خدماتی مانند کشتارگاه ها، آتش‌نشانی، مراکز جمع‌آوری زباله، دفاتر پست، کلانتری، نواحی شهرداری و سایر خدمات می‌گردد.
٢٣-١-٢-٤١ کاربری رستورانها و تالارها: اراضی که برای تجمع افراد با اهداف کوتاه مدت مانند صرف غذا و یا برگزاری مجالس در نظر گرفته می‌شوند. تالارها و رستورانها علاوه بر فضای نشستن دارای آشپزخانه و انبار نیز می‌باشند.
٢٣-١-٢-٤٢ کاربری صنعتی: اراضی که برای احداث ساختمانهای صنعتی در نظر گرفته می‌شود (مانند انبارها، کارگاه ها، کارخانجات، سردخانه‌ها و تعمیرگاه های بزرگ)
٢٣-١-٢-٤٣ کاربری فرهنگی و مذهبی: اراضی که برای احداث اماکن مذهبی از قبیل مسجد، حسینیه، کلیسا، کنیسه و آتشکده و … و یا برای سینما، تئاتر، کتابخانه، فرهنگ سرا، گورستان و … در نظر گرفته می‌شود.
٢٣-١-٢-٤٤ کاربری مختلط: ترکیب چند عملکرد از کاربریهای مختلف در یک قطعه زمین با کاربری مختلط (تجاری اداری، تجاری مسکونی، مسکونی و اختلاطی از کاربریهای فرهنگی، ورزشی، آموزشی) که با توجه به طرح تفصیلی احداث شده اند.
٢٣-١-٢-٤٥ کاربری مسکونی: سطوحی که بر اساس نقشه کاربری اراضی جهت احداث واحدها و مجموعه‌های مسکونی اختصاص یافته و مشتمل بر تراکم‌های مختلف مسکونی (کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد) می‌باشند.
٢٣-١-٢-٤٦ کاربری ورزشی: اراضی که مختص ورزش و تفریح شهروندان برای احداث فضاها و استادیوم های انواع ورزشها، زمین‌های بازی، باشگاه های ورزشی و … باشد.
٢٣-١-٢-٤٧ کم‌توان: به فردی اطلاق می‌شود که بنا به هر علت به طور موقت یا دائمی از نظر توانایی‌های جسمی دچار ضعف باشد.
٢٣-١-٢-٤٨ محدوده حساس محیط زیستی: منطقه‌ای که شامل یکی از ویژگی‌های طبیعی مانند زیستگاه گونه‌های نادر است که توسط قوانین دولتی محافظت می‌شود
٢٣-١-٢-٤٩ مثلث دید: در تقاطع‌ها به مثلثی گفته می‌شود که یک رأس آن در محل فرضی چشم راننده، رأس دیگر در محل فرضی وسیله‌نقلیه مسیر متقاطع و رأس سوم آن در محل برخورد دو امتداد عبور قرار دارد.
٢٣-١-٢-٥٠ مراجع ذیصلاح شهری: نهادها، سازمانها و اداراتی که وظیفه مدیریت، اجرا و نظارت بر طرح های اجرایی شهری را برعهده دارند که به فراخور موضوع شامل پلیس راهنمایی و رانندگی و شهرداری و معاونت‌ها و سازمانهای وابسته (معاونت حمل‌ونقل و ترافیک، سازمان حمل‌ونقل و ترافیک، معاونت معماری و شهرسازی، معاونت فنی و عمرانی) می‌باشد.
٢٣-١-٢-٥١ محدوده حفاظت از عملیات کارگاهی: محدوده ای است که با شروع ناحیه هشدار اولیه آغاز می‌شود و تا مسافتی بعد از ناحیه انتهای کار ادامه می‌یابد (مطابق شکل زیر).
٢٣-١-٢-٥٢ منطقه کارگاهی: محدوده ای است که عملیات ساخت و ساز شهری در جریان ترافیک سواره و پیاده و ایمنی آن مؤثر است.
٢٣-١-٢-٥٣ محوطه کارگاه ساختمانی: محدوده ای که عملیات ساختمانی در آن انجام شده و غالباً با جداکننده های فیزیکی از پیرامون خود جدا می‌شوند و ورود افراد متفرقه به این محدوده ممنوع می‌باشد.
٢٣-١-٢-٥٤ مسافت دید: طول قابل رویت برای راننده در امتداد مسیر
٢٣-١-٢-٥٥ مسیر انحرافی: مسیری است که به دلیل عدم امکان استفاده از مسیر معمول به عنوان مسیر جایگزین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
٢٣-١-٢-٥٦ مهندسی ترافیک: فازی از مهندسی حمل‌ونقل می‌باشد که با برنامه‌ریزی، طراحی‌های هندسی، عملیات ترافیکی راه ها خیابانها، بزرگراه ها و شبکه‌های آنها، پایانه‌ها و مناطق هم‌مرز و ارتباط با دیگر انواع حمل‌ونقل سر و کار دارد.
٢٣-١-٢-٥٧ مهندس ترافیک ذیصلاح: شخصی حقیقی که دارای پروانه اشتغال در رشته ترافیک می‌باشد.
٢٣-١-٢-٥٨ میانه: آن بخش از راه جدا شده که در حدفاصل (بین) لبه داخلی سواره روهای راه جانبی و مسیر اصلی قرار گرفته است.
٢٣-١-٢-٥٩ نرخ تقاضای پارکینگ: نسبت میزان تقاضای پارکینگ کاربری به مقدار متغیر مستقل
٢٣-١-٢-٦٠ نرخ سفرسازی: نسبت تعداد سفرهای ایجاد شده (مجموع سفرهای تولید و جذب شده) به مقدار متغیر مستقل.
٢٣-١-٢-٦١ وسیله‌نقلیه سبک: وسیله‌نقلیه با حداکثر چهار چرخ شامل سواری، وانت‌بار، ون، پیکاپ و کامیون کوچک.
٢٣-١-٢-٦٢ وسیله‌نقلیه سنگین: وسیله‌نقلیه با بیش از چهار چرخ شامل کامیون، مینی‌بوس، اتوبوس و وسیله‌نقلیه تفریحی.
٢٣-١-٢-٦٣ پس از بخش تعاریف نکته حایز اهمیت طبقه بندی معابر و طبقه بندی ساختمانهاست که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد.
٢٣-١-٢-٦٤ مسیر ویژه دوچرخه: معبر اختصاصی برای حرکت دوچرخه‌ها که با وسایل مختلف از سواره رو جدا شده باشد.
٢٣-١-٢-٦٥ خط دوچرخه: بخشی از سواره رو است که با خط‌کشی و نصب تابلو به عبور دوچرخه اختصاص یافته باشد. استفاده وسایل نقلیه موتوری از این سطح ممنوع است.
٢٣-١-٢-٦٦ دوچرخه‌رو: مسیر ویژه دوچرخه در امتداد یک معبر که به وسیله جدول یل بلغچه از سواره رو مجزا شده است.
٢٣-١-٣ طبقه‌بندی معابر بلافصل ساختمان
معابر به‌کار رفته در این مقررات به شش دسته تقسیم می‌گردند. ضوابط شامل عملکرد راه و قابلیت تأمین جابجایی و دسترسی ، میزان دسترسی و جابجایی و امکان دسترسی به کاربریهای اطراف در جدول ٢٣- ١-١ آمده است.[استاندارد ملی ایران، شماره ١٤١٤٧]
- آزادراه
- تندراه
- شریانی درجه یک
- شریانی درجه دو
- معابر جمع‌کننده
- محلی
٢٣-١-٣-١ آزادراه: معبری است که در تمام طول آن ترافیک دو طرف به طور فیزیکی کاملاٌ تفکیک شده است و نحوه طراحی به‌گونه‌ای است که جریان ترافیک در آن بدون وقفه و غیرمنقطع است. نقش آزادراه در شبکه معابر، ارتباط بین شهرها یا مراکز عمده شهرها و حومه شهرها است.
٢٣-١-٣-٢ تندراه: معبری است که ترافیک دو طرف آن به طور فیزیکی کاملاٌ تفکیک شده است و جریان در آن بصورت غیرمنقطع است. نقش تندراه در شبکه معابر برقراری ارتباط بین محدوده های مهم شهر(شمال و جنوب یا شرق و غرب) و حومه شهرها است.
٢٣-١-٣-٣ شریانی درجه ١: جریان در این معابر منقطع است و این معابر، وظیفه برقراری ارتباط بین مناطق مهم شهر و ارتباط بین تندراه ها و معابر شریانی درجه ٢ را در شبکه‌های شهری برقرار می‌نمایند. دسترسی‌های وسایل‌نقلیه و همچنین عبور عابرین پیاده از عرض راه کنترل و تنظیم می‌شود. دسترسی به تندراه ها از طریق این معابر وجود دارد.
٢٣-١-٣-٤ شریانی درجه ٢: راه های شریانی درجه ٢ شبکه اصلی راه های درونشهری را تشکیل می‌دهند و جریان ترافیک در آنها به صورت منقطع است. اصلی‌ترین وظایف این معابر برقراری ارتباط بین معابر شریانی با معابر جمع‌کننده و همچنین ارتباط بین محلات بزرگ و نواحی شهری است.
٢٣-١-٣-٥ معابر جمع کننده: این معابر ارتباط بین محلات کوچک و ارتباط بین معابر شریانی درجه دو و معابر دسترسی محلی را برقرار می‌سازند، ترافیک چند خیابان دسترسی را جمع‌آوری و به خیابانهای شریانی درجه دو منتقل می‌کنند. جریان ترافیک در این معابر منقطع است.
٢٣-١-٣-٦ معابر محلی: کاربریهای اطراف این معابر در بیشتر موارد مسکونی و فضای اطراف کاملاً شهری است. این معابر برقراری ارتباط بین کاربری‌ها و واحدهای مسکونی و محدوده های مجاور را فراهم می‌سازند و آنها را به خیابانهای جمع‌کننده متصل می‌نمایند. جریان ترافیک در این معابر منقطع است.
٢٣-١-٣-٧ معابر با عملکرد ترکیبی: در برخی از شهرهای کشور مانند شهرهای استان مازندران، معابری وجود دارد که در بخشی نقش دسترسی و در بخش دیگر نقش جابجایی بیشتر است. بنابراین تشخیص رده عملکردی مقطع معبر مشرف به ساختمان با توجه به کاربری ساختمان و مندرجات جدول و بر اساس معیارهای تعداد خطوط عبوری، نوع و فاصله تقاطعات و امکان دسترسی مستقیم کاربری‌ها به معبر صورت می‌گیرد.
٢٣-١-٤ ساختمانهای مشمول خدمات مهندسی ترافیک
در این فصل به طبقه‌بندی ساختمانهای مشمول خدمات ترافیک از نقطه نظر انواع کاربری، حوزه عملکرد و نرخ سفرسازی اشاره شده است. سپس فلوچارت گام به گام برای نیازسنجی خدمات ترافیکی بنا بیان شده و کاربریهای دارای اولویت برای انجام خدمات ترافیکی نیز تعیین شده است.
٢٣-١-٤-١ طبقه‌بندی ساختمان ها بر اساس طرحهای جامع و تفصیلی
حوزه استفاده زمین براساس سلسله مراتب انواع فعالیت‌های شهری کاربری ملک نامیده می‌شود. طبقه‌بندی کاربریهای شهری در این مبحث بر اساس الگوهای طرحهای جامع شهری مطابق با جدول ٢٣- ١-٢ انجام می‌پذیرد.
٢٣-١-٤-٢ طبقه‌بندی ساختمانها بر اساس حوزه عملکرد، متراژ و نرخ سفرسازی
حوزه عملکردی پراهمیت‌ترین پارامتری است که در دسته‌بندی ساختمانها برای بررسی ترافیکی مورد استناد قرار می‌گیرد. این طبقه‌بندی بر اساس مبحث ٢ مقررات ملی ساختمان انجام شده و مطابق با جدول ٢٣- ١-٣ است.
٢٣-١-٤-٣ حدود شمول خدمات مهندسی ترافیک
در نیازسنجی انجام مطالعات ترافیکی لازم است پارامترهای نوع کاربری، حیطه عملکردی، متراژ زیربنا، نرخ سفرسازی، نوع عملکرد معبر مجاور، عرض معبر و تعداد طبقات کاربریهای در دست احداث بررسی گردند. انواع خدمات مهندسی در جدول ٢٣- ١-٤ نشان داده شده است.
در استفاده از جدول بالا، باید به نکات زیر توجه شود:
*در کلانشهرها خدمات مهندسی ترافیک برای ساختمانهای نوع ب٤ توصیه می‌شود و انجام خدمات با نظر نظام مهندسی ساختمان استان الزامی می‌گردد.
**در کلانشهرها خدمات مهندسی ترافیک برای ساختمانهای نوع ج و د الزامی است و در سایر شهرها خدمات مهندسی ترافیک برای ساختمانهای نوع د الزامی و برای ساختمانهای نوع ج توصیه می‌گردد و انجام خدمات با نظر نظام مهندسی ساختمان استان الزامی می‌گردد.
علاوه بر گروه های ساختمانی مشخص شده در جدول ٢٣- ١-٤ خدمات مهندسی ترافیک در ساختمانهای زیر نیز الزامی است:
- ساختمان دارای اهمیت ویژه باشد، (با توجه به مبحث ٢١ مقررات ملی ساختمان)
- درجه عملکردی معبر مجاور ساختمان بالاتر از جمع و پخش کننده باشد،
- کاربری مسکونی ویژه باشد، (با توجه به جدول ضوابط استفاده از اراضی و ساخت و ساز طرح تفصیلی شهرها)
- کاربری مجاور معابر ویژه از قبیل خطوط ویژه اتوبوس، تاکسی، موتور، دوچرخه و پیاده راه ها است.