۱-۲-۱ آسانسور: (۱۵)

وسیله‌ای است متشکل از کابین و معمولاً وزنه تعادل و اجزا دیگر که با روش‌های مختلفی مسافر (نفر) یا بار یا هر دو را در مسیر بین طبقات ساختمان جابجا می‌کند.

2-2-1 آسانسور کششی: (۱۵)

آسانسوری است که حرکت آن بر اثر اصطکاک بین سیم بکسل و شیار فلکه کشش، به هنگام چرخش آن توسط سیستم محرکه انجام می‌شود.

3-2-1 آسانسور هیدرولیکی: (۱۵)

در این نوع آسانسور عامل حرکت کابین، سیلندر و پیستون هیدرولیکی است و ممکن است وزنه تعادل نیز داشته باشد و معمولاً برای ارتفاعات کم و سرعتهای کم کاربرد دارد.

4-2-1 آشکارساز گاز مونواکسید کربن: (۱۷)

وسیله‌ای حساس در مقابل وجود گاز مونواکسید کربن در محیط که قبل از رسیدن غلظت گاز به حد خطرناک (معمولاً 50p.p.m ) وجود گاز را به طریق صوتی با نوری یا طرق دیگر اعلام می‌نماید.

5-2-1 آشکارساز نشت گاز قابل اشتعال: (۱۷)

وسیله‌ای حساس در مقابل وجود گاز قبل اشتعال در محیط که قبل از رسیدن غلظت گاز به حد خطرناک، وجود گاز را به طریق صوتی با نوری یا طرق دیگر اعلام می‌نماید.

6-2-1 آگهی علائم تصویری و تابلو: (۲۰)

شامل پیام تصویری، رنگ و مطالب آنها است.

7-2-1 آیین نامه اجرایی: (۲)

آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب بهمن ماه ۱۳۷۵

8-2-1 آیین نامه ماده ۳۳: (۲)

آیین نامه اجرایی ماده ۲۳ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب تیرماه ۱۳۸۳ هیات وزیران

9-2-1 اتصال: (۱۰)

مجموعه اجزایی که دو یا چند عضو را به هم متصل می‌نمایند.

10-2-1 اتصال ساده: (۱۰)

اتصال ساده به اتصالی گفته می‌شود که در آن اتصال تیرها، شاه تیرها و خرپاها، انعطاف پذیر (بدون قید دورانی) بوده و می‌توان آنها را فقط در مقابل برش (عکس العمل های تکیه گاه) محاسبه نمود.

11-2-1 اتصال گیردار: (۱۰)

اتصال گیر دار به اتصالی گفته می‌شود که در آن اتصال قادر به انتقال لنگر بدون ایجاد دوران محسوسی در بین اعضاء اتصالی می‌باشد.

12-2-1 اتصال نیمه گیردار: (۱۰)

اتصال نیمه گیردار به اتصالی گفته می‌شود که در آن اتصال قادر به انتقال لنگر به همراه دوران قابل ملاحظه بین اعضاء اتصالی می‌باشد.

13-2-1 ارتفاع طبقه و بنا: (۳)

منظور از ارتفاع یک طبقه، فاصله قائم از کف تمام شده طبقه بالاتر است. ارتفاع طبقه آخر بنا، حدفاصل کف تمام شده آن طبقه تا کف تمام شده متوسط سطح بام ساختمان می‌باشد. ارتفاع بنا به ارتفاع تمام طبقات با فاصله قائم از کف زمین طبیعی تا متوسط ارتفاع بام ساختمان گفته می‌شود.

14-2-1 اضافه جریان: (۱۳)

هر جریانی که بیش از جریان اسمی تجهیزات برقی باشد.

15-2-1 اطلاعات ژئوتکنیکی: (۷)

به داده‌های ژئوتکنیکی گفته می‌شود که پردازش شده باشند.

16-2-1 اعضاء باربر: (3)

اعضایی از ساختمان که بارهای وارد بر ساختمان را به شالوده‌ها انتقال می‌دهند.

17-2-1 اعضاء مختلط: (۱۰)

اعضای سازه‌ای که مقطع آنها از بتن و فولاد تشکیل شده باشد.

18-2-1 اعضاء مركب: (۱۰)

اعضای سازه‌ای که مقطع آنها از دو یا چند عضو فولادی تشکیل شده باشد.

19-2-1 افزایش بنا: (۳)

انجام هرگونه عملیات ساختمانی که سطح با حجم یک بنا را افزایش دهد.

20-2-1 الکترود زمین: (۱۳)

یک قطعه یا قسمت هادی یا گروهی متشکل از قطعات هادی که در تماس بسیار نزدیکی با زمین بوده و با آن اتصال الکتریکی بر قرار می‌کند.

21-2-1 ایستگاه تقلیل فشار اولیه: (۱۷)

تجهیزاتی که در محل تحویل گاز از شبکه گاز شهری به مشترک نصب و فشار تحویلی را تنظیم و حجم گاز را اندازه گیری می‌کنند. این ایستگاه‌ها تحت نظر شرکت گاز ناحیه اجرا و بهره برداری می‌شوند.

22-2-1 ایستگاه تقلیل فشار ثانویه: (۱۷)

تجهیزاتی هستند که فشار شبکه گاز را تقلیل داده و به فشار قابل بهره برداری بخش‌های مختلف سیستم لوله کشی گاز تبدیل می‌کنند.

23-2-1 ایستگاه مشترکین عمده: (۱۷)

تجهيزاتی که به منظور اندازه گیری مقدار گاز، تنظیم و تثبیت فشار گاز در محل مورد تأیید شرکت گاز استان نصب گردیده و در مالکیت شرکت گاز استان می‌باشد.

24-2-1 اینرسی حرارتی: (۱۹)

قابلیت کلی پوسته خارجی و جدارهای داخلی در ذخیره انرژی، باز پس دادن آن و تأثیرگذاری بر نوسان‌های دما و بار گرمایی و سرمایی فضاهای کنترل شده ساختمان اینرسی حرارتی ساختمان با استفاده از جرم سطحی مفید ساختمان گروه بندی می‌شود.

25-2-1 بازشو: (۱۹)

همه سطوح قابل باز شدن در پوسته ساختمان، که برای دسترسی، تأمین روشنایی، دید به خارج خروج گاز حاصل از سوخت، تهویه و تعویض هوا ایجاد می‌گردند، مانند درها، پنجره‌ها و نورگیرها.

26-2-1 بام تخت: (۱۹)

پوشش نهایی ساختمان که شیبی کمتر از ۱۰ درجه یا مساوی آن، نسبت به افق دارد.

27-2-1 بالکن: (۴)

سطحی است که از ۲ یا ۳ طرف بطور مستقیم در مجاورت هوای آزاد قرار گرفته است و زیر آن به وسیله فضای بسته‌ای اشغال نگردیده باشد.

28-2-1 بام شیب دار: (۱۹)

پوشش نهایی ساختمان که شیبی بیشتر از ۱۰ درجه و کمتر از ۶۰ درجه نسبت به سطح افقی دارد. بر روی سقف شیبدار، فضای خارج و در زیر آن، فضای کنترل شده یا کنترل نشده قرار دارد. اگر شیب جدار بیش از ۶۰ درجه باشد، از دید این مبحث دیوار تلقی می‌شود.

29-2-1 بخاری با دودکش: (۱۴)

بخاری با سوخت گاز، مایع یا جامد برای گرم کردن موضعی فضا، که محصولات احتراق را از طریق دودکش مستقیماً به فضای خارج انتقال می‌دهد.

30-2-1 بخاری بدون دودکش: (۱۴)

بخاری گازسوز بدون دودکش که به صورت تابشی، یا با جابجایی طبیعی هوا و یا به کمک پروانه برقی، بصورت موضعی فضا را گرم می‌کند.

31-2-1 بدنه هادی: (۱۳)

بدنه‌های هادی (فلزی) و اجزای دیگر تجهیزات الکتریکی که هادی می‌باشند و می‌توان آنها را لمس نمود و بطور عادی برقدار نیستند اما در حالت وجود اتصالی، ممکن است برقدار شوند.

32-2-1 برچسب انرژی: (۱۹)

برچسب تعیین شده توسط مقامات ذیصلاح، به منظور نصب بر روی تولیدات صنعتی مورد استفاده در ساختمان، برای مشخص کردن حد کیفیت محصولات از نظر مصرف انرژی .

33-2-1 برق گرفتگی: (۱۳)

پدیده‌ای است پاتوفیزیولوژیکی که در نتیجه عبور جریان الکتریکی از بدن انسان با حیوان به وجود می‌آید.

34-2-1 بعد اسمی: (۱۰)

بعد تئوریک یا مشخص شده، همانند ابعاد ارائه شده در جداول مشخصات مقاطع.

35-2-1 بنای موجود: (۳)

بنایی که مطابق مقررات و قوانین گذشته اجرا و تکمیل شده است.

36-2-1 پاکت حجمی بنا: (۴)

حجم ساده شده‌ای است که کل بنا بر اساس ضوابط مصوب در آن محاط می‌گردد.

37-2-1 پایانه حرارتی: (۱۹)

بخشی از یک سیستم مرکزی سرمایی یا گرمایی که در آخر مدار قرار دارد و انرژی منتقل شده توسط مدار توزیع را به فضا یا فضاهای کنترل شده انتقال می‌دهد (مانند رادیاتور).

38-2-1 پایداری: (۱۰)

حالت حدی حاصله در بارگذاری اجزای سازه‌ای، قاب یا سازه، که در آن تغییر مختصری در هندسه یا بارها منجر به جابجائی های قابل ملاحظه نمی‌شود.

39-2-1 پرچم: (۲۰)

علائمی منصوب بر پایه از مصالح قابل انعطاف مثل پارچه و… است.

40-2-1 پروانه اشتغال: (۲)

پروانه اشتغال به کار موضوع ماده ۴ قانون

41-2-1 پروانه ساختمان: (۲)

پروانه ساختمانی صادره توسط شهرداری‌ها یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان

42-2-1 پکیج گازسوز: (۱۷)

دستگاه گازسوز تأمین کننده آب گرم سیستم گرمایش و آب گرم مصرفی داخل ساختمانها که معمولاً برای هر واحد مسکونی به صورت مستقل، نصب می‌شود.

43-2-1 پلاک: (۲۰)

تابلوهای کوچک با حداکثر مساحت تعیین شده در مقررات که پیامهایی چون معرفی کاربری‌های مستقر در بنا دارد.

44-2-1 پلکان خارجی : (۳)

پلکانی که حداقل از یک طرف در ارتباط مستقیم با فضای آزاد باشد.

45-2-1 پلکان متحرک: (۳)

پلکانی که به کمک وسایل و دستگاههای مکانیکی حرکت کند.

46-2-1 پله برقی: (۱۵)

وسیله‌ای است که در مسیر حرکت افراد پیاده جهت بالا یا پایین بردن آنها در دو طبقه غیر هم سطح به کار می‌رود و به وسیله پله یا تسمه که توسط نیروی محرکه برقی به حرکت در آورده می‌شود سبب  جابجایی افراد می‌گردد و شامل قطعات مکانیکی، الکتریکی و الکترونیکی می‌باشد. زاویه شیب پلکان برقی ۳۰ و حداکثر ۳۵ درجه می‌باشد.

47-2-1 پوسته خارجی: (۱۹)

تمام سطوح پیرامونی ساختمان، اعم از دیوارها، سقف‌ها، کف‌ها، بازشوها، سطوح نورگذر و مانند آنها، که از یک طرف با فضای خارج با کنترل نشده، و از طرف دیگر با فضای کنترل شده داخل ساختمان در ارتباط هستند.

پوسته خارجی در تمام موارد الزاماً با پوسته کالبدی ساختمان یکی نیست، زیرا پوسته کالبدی ممکن است در برگیرنده فضاهای کنترل نشده نیز باشد. پوسته خارجی ساختمان همچنین شامل عناصری است که، در وجه خارجی خود، مجاور خاک و زمین هستند.

48-2-1 پی: (۷)

به مجموعه بخش‌هایی از سازه و خاک در تماس با آن اطلاق می‌شود که انتقال بار بین سازه و زمین از طریق آنها صورت می‌گیرد.

49-2-1 پی‌های سطحی یا شالوده‌ها: (۷)

به پی‌هایی گفته می‌شود که در عمق کم و نزدیک سطح زمین (عمق پی کمتر از ابعاد سطح پی و یا کمتر از سه متر باشد) ساخته می‌شوند. این پی‌ها شامل: شالوده‌های منفرد، نواری و گسترده می‌باشند. شالوده‌ها ممکن است سنگی، بتنی و یا بتن آرمه از نوع دال تنها و یا ترکیبی از تیر و دال باشند.

50-2-1 پی‌های عمیق یا شمع‌ها: (۷)

به پی‌هایی گفته می‌شود که نسبت عمق قرار گیری به کوچکترین بعد افقی آنها از ۱۰ تجاوز کند. این پی‌ها شامل: انواع شمع‌ها، دیوارک‌ها و دیوارهای جدا کننده می‌شوند. پی‌های عمیق در ساختمان‌ها معمولاً به وسیله یک سازه میانی، که کلاهک یا سر شمع نامیده می‌شود، بارهای سازه را به زمین منقل می‌نمایند.

51-2-1 پی‌های نیمه عمیق: (۷)

به پی‌هایی گفته می‌شود که در حد فاصل بین پی‌های سطحی و پی‌های عمیق قرار دارند. پی‌های صندوقهای و پی‌های چاهی معمولاً در این گروه قرار دارند.

52-2-1 پی‌های ویژه: (۷)

به پی‌هایی گفته می‌شود که معمولاً در تعریف گروه‌های فوق نمی‌گنجند. مانند مهارها یا ریز شمع‌ها، ستون‌های شنی و بهسازی خاک در عمق. در این پی‌ها برای انتقال بار از سازه به زمین از فشار، کشش یا اصطکاک بهره گیری می‌شوند.

53-2-1 تابلوها و علائم تصویری: (۲۰)

علائمی است که با ترکیبی از شکل، رنگ، نوشته، سمبل و نشانه تصویری به دیده‌اید و حاوی پیام مشخصی باشد. ممکن است دارای سازه یا فاقد آن بوده، به ساختمان یا دیواری الصاق یا روی زمین و نرده و امثال آن قرار گیرد.

54-2-1 تابلوها و علائم تصویری ایمنی در ساختمان‌ها و کارگاهها: (۲۰)

علائمی است که دارای پیام‌های منع کننده کاری خطرزا یا هشدار وجود خطری یا الزام به انجام کاری یا راه‌های گریز از خطر یا کمک‌های اولیه باشد.

55-2-1 تابلو و علائم تصویری از جهت مدت زمان استفاده: (۲۰)

١- علائم تصویری و تابلوی دائم: محدودیتی به لحاظ مدت زمان نصب نداشته باشد. تابلوهایی که جواز نصب آنها دارای زمان محدود است نیز در صورتی که امکان تمدید جواز داشته باشند، تابلوی دائم محسوب می‌گردند.

۲- علائم تصویری و تابلوی موقت: برای مدتی محدود به نمایش در می‌آید. در چنین تابلوهای الزامی به استفاده از مصالح مقاوم نیست، اما نکات ایمنی باید رعایت گردد.

56-2-1 تابلوی کنترل آسانسور: (۱۵)

مجموعه‌ای شامل مدارهای فرمان و قدرت که وظیفه کنترل حرکت کابین و پاسخگویی به احضار را به عهده دارد.

57-2-1 تأسیسات الکتریکی: (۱۳)

مجموعه‌ای است از تجهیزات الکتریکی به هم پیوسته برای انجام هدف یا اهداف معین که دارای مشخصه‌های هماهنگ و مرتبط باشند.

58-2-1  تجهیزات الکتریکی (۱۳)

وسایل، تجهیزات، لوازم، دستگاه‌ها و مصالحی‌اند که برای تولید، انتقال، توزیع یا مصرف انرژی الکتریکی به کار می‌روند مانند مولدها، لوازم و اسباب و دستگاههای برقی، وسایل اندازه گیری، وسایل حفاظتی، تجهیزات و مصالح سیستم‌های سیم کشی و مصرف کننده انرژی الکتریکی.

59-2-1 تجهیزات دستی: (۱۳)

تجهیزاتی هستند قابل حمل که در هنگام استفاده عادی در دست گرفته می‌شوند و در آنها، موتور، در صورتیکه وجود داشته باشد قسمتی جدانشدنی از تجهیزات را تشکیل می‌دهد.

60-2-1 تجهیزات نصب ثابت: (۱۳)

تجهیزاتی است که به نگهدارهایی محکم شده باشند یا به نحوی دیگر در محل معینی محکم و ثابت شده باشند.

61-2-1 تحليل الاستیک: (۱۰)

تحلیل سازه‌ای بر اساس این فرض که سازه با حذف بار به شکل هندسی اولیه خود باز می‌گردد.

62-2-1 تحلیل پلاستیک: (۱۰)

تحلیل سازه‌ای با فرض رفتار صلب – خمیری قطعات و با استفاده از تئوری پلاستیسیته با بررسی مکانیزم خرابی.

63-2-1 تحلیل سازه‌ای: (۱۰)

تعيين آثار بار، بر اعضاء و اتصالات بر اساس اصول تحلیل سازه.

64-2-1 تحلیل غیر الاستیک: (۱۰)

تحلیل سازه‌ای با در نظر گرفتن رفتار غیر الاستیک مصالح.

65-2-1 تخلیه هوا: (۱۴)

خارج کردن قسمتی از هوای فضا و هدایت آن به هوای آزاد، بطور طبیعی یا با وسایل مکانیکی.

66-2-1 تراز طبقه شدن آسانسور: (۱۵)

منظور همتراز شدن کف کابین با کف تمام شده طبقه در محل ورودی به آسانسور است.

67-2-1 ترموکوپل: (۱۷)

این وسیله یکی از مهمترین بخش‌های دستگاه گازسوز است که در صورت روشن نشدن مشعل دستگاه یا از بین رفتن شعله اصلی مشعل مسیر ورود سوخت به مشعل، بسته با شعله اصلی مشعل و شمعک آن هر دو قطع می‌گردد.

68-2-1 تسلیم: (۱۰)

حالت حدی تغییر شکل غير الاستیک که پس از رسیدن به حالت تنش تسلیم بروز می‌کند.

69-2-1 تصرف: (۴)

بخشی از ساختمانها، حاصل ترکیب چند فضا (به ترتیبی که در این مقررات مشخص شده)، که به فعالیتی مشخص اختصاص داده شود. مقصود از “تصرف” در این مقررات، نوع بهره گیری از بنا یا بخشی از آن است که با مقصودی معلوم در دست بهربرداری بوده یا قرار است برای آن مقصود مورد استفاده واقع شود. انواع تصرفها عباتند از:

١- تصرف اداری و حرفه‌ای

۲- تصرف انباری

٣- تصرف آموزشی تربیتی

۴- تصرف تجمعی

۵- تصرف درمانی و مراقبتی

۶- تصرف صنعتی

۷- تصرف کسبی و تجاری

۸- تصرف مخاطره آمیز

9- تصرف مسکونی

70-2-1 تصفیه هوا: (۱۴)

فرآیند کاهش ذرات زیان آور موجود در هوا از قبیل میکروارگانیسم‌ها، ذرات معلق، دود، گازهای زیان آور و مانند آنها.

71-2-1 تعویض هوا: (۱۴)

ورود و یا خروج هوا در یک فضا، بطور طبیعی و یا به کمک وسایل مکانیکی.

72-2-1 تنظیم کننده فشار گاز (رگولاتور): (۱۷)

دستگاهی است که فشار گاز ورودی را کاهش داده و آن را به میزان فشار موردنظر برای مصرف، ثابت نگه می‌دارد.

73-2-1 توقفگاه‌های وسایل نقلیه: (۴)

توقفگاه‌های وسایل نقلیه محل‌های توقف و نگهداری وسایل نقلیه هستند که توقفگاه‌های وسایل نقلیه در فضای باز و فضاهای توقفگاه وسایل نقلیه در ساختمان را شامل می‌شوند.

74-2-1 تهویه: (۱۹-۱۴)

روند دمیدن یا مکیدن هوا، از طریق طبیعی یا مکانیکی، به هر فضایی یا از هر فضایی، برای تأمین شرایط بهداشت و آسایش (از قبیل کنترل دما و میزان رطوبت هوا، جلوگیری از بروز میعان، جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها و مانند آنها). چنین هوایی ممکن است مطبوع شده باشد.

75-2-1 تهویه مطبوع: (۱۴-۱۹)

کنترل هم زمان دما، رطوبت و پاکیزگی هوا و توزیع مناسب آن به منظور تأمین شرایط مورد نیاز فضای ساختمان.

76-2-1 تیر: (۱۰)

عضو سازه‌ای با هدف مقاومت در مقابل لنگر خمشی .

77-2-1 تیر ورق: (۱۰)

تیری که مقطع آن از ورق ساخته شده است.

78-2-1 جایگاه امدادرسانی: (۴)

شامل فضاها و سطوحی است که به منظور کمک و امدادرسانی در موارد اضطراری در فضاهای باز در نظر گرفته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

79-2-1 جدار نورگذر (شفاف یا نیمه شفاف): (۱۹)

جداری که ضریب عبور نور مرئی آن بزرگتر از ۵٪ است. جدار نورگذر بر دو نوع شفاف و مات است و شامل پنجره‌ها، درهای خارجی نورگذر، نورگیرها و مشابه آنهاست.

80-2-1 جریان اتصال کوتاه (فلزی): (۱۳)

اضافه جریانی است که در نتیجه بروز اتصالی با امپدانسی بسیار کوچک بین هادی‌های برقداری که در شرایط عادی دارای اختلاف پتانسیل می‌باشند، ایجاد شود.

81-2-1 جریان اضافه بار (یک مدار): (۱۳)

اضافه جریانی است که در مداری برقرار می‌شود که از نظر الکتریکی آسیب ندیده باشد.

82-2-1 جریان باقیمانده: (۱۳)

جمع جبری مقادیر آنی جریانهایی (منتجه جریان‌های آنی) است که از همه هادی‌های برقدار یک مدار معین، در یک نقطه از تأسیسات الکتریکی، عبور می‌کند.

83-2-1 جریان برق گرفتگی: (۱۳)

جریانی است که از بدن انسان با حیوان عبور کند و مشخصه‌های آن به نحوی باشد که احتمالاً موجب برق گرفتگی شود.

84-2-1 جریان مجازی (۱۳)

(جریان مجاز حرارتی با جریان اسمی یک هادی)، حداکثر جریانی است که بطور مداوم در شرایطی تعیین شده، بدون اینکه دمای وضعیت تعادل یک هادی از میزان معینی تجاوز نماید، می‌تواند از آن عبور کند. در مورد هادی‌ها (سیم و کابل) جریان اسمی همان جریان مجاز حرارتی است.

85-2-1 جریان نشت: (۱۳)

جریانی است که بین مداری که از نظر الکتریکی آسیب ندیده است و زمین یا بدنه‌های هادی بیگانه، برقرار شود.

86-2-1 جوش انگشتانه: (۱۰)

جوش ایجاد شده در سوراخ دایره‌ای شکل در یکی از اعضای اتصالی که باعث ایجاد پیوستگی بین آن عضو و عضو دیگر می‌شود.

87-2-1 جوش شیاری با نفوذ کامل: (۱۰)

جوش شیاری که در آن فلز جوشکاری از کل ضخامت عضو اتصالی عبور می‌کند.

88-2-1 جوش شیاری با نفوذ نسبی: (۱۰)

جوش شیاری که در آن میزان نفوذ، عمدتاً کمتر از ضخامت کامل عضو اتصالی در نظر گرفته شده باشد.

89-2-1 جوش کام: (۱۰)

جوش ایجاد شده در سوراخ امتداد یافته برای اتصال یک عضو به عضو دیگر.

90-2-1 جوش گوشه: (۱۰)

جوشی با مقطع مثلثی ایجاد شده در بین سطوح اعضای مقاطع.

91-2-1 چاه آسانسور: (۱۵)

فضایی است که ریل‌ها و برخی تجهیزات آسانسور در آن نصب می‌شوند و کابین و وزنه تعادل در این مکان حرکت می‌نمایند، معمولاً با دیواره‌ها، درهای طبقات و درها و دریچه‌های اضطراری محصور می‌گردد.

92-2-1 چاهک آسانسور: (۱۵)

فاصله قائم بین کف پایین‌ترین محل توقف تا کف چاه آسانسور (به ابعاد چاه آسانسور) را چاهک می گویند.

93-2-1 حفاظت کاندی: (۱۷)

نوعی سیستم الکتریکی است که برای جلوگیری از خوردگی ناشی از زنگ زدگی لوله‌های گاز دفنی به کار می‌رود.

94-2-1 حیاط: (۳)

فضای باز بدون سقف و بدون تصرف که از دو یا چند طرف با دیوارهای خارجی بنا محصور باشد و اگر از همه طرف به دیوارهای خارجی بنا محصور شود، در آن صورت به آن حیاط داخلی گفته می‌شود.

95-2-1 حیاط محصور (پاسیو): (۴)

فضایی است بازی که در میان ساختمان قرار دارد و به طور معمول اضلاع آن در تمام ارتفاع ساختمان امتداد یافته و وظیفه تأمین نور و تهویه بخشی از ساختمان را در طبقات بر عهده دارد.

96-2-1 خاکریزی مهندسی: (۷)

به خاکریزی گفته می‌شود که احتیاج به شناخت نوع خاک و کنترل تراکم دارد و در پایداری ساختمان مؤثر است.

97-2-1 خستگی: (۱۰)

حالت حدی شروع ترک خوردگی و گسترش آن در اثر تکرار بار زنده

98-2-1 داده‌های ژئوتکنیکی: (۷)

به پارامترهای برداشت شده از زمین ساختگاه گفته می‌شود که پردازش نشده است.

99-2-1 در کابین آسانسور: (۱۵)

دری است که در ورودی کابین قرار گرفته و معمولاً به طور خودکار باز و بسته می‌شود.

100-2-1 دستگاه: (۱۴)

هر دستگاه مکانیکی که با مصرف برق، گاز (مایع یا گاز طبیعی)، سوخت مایع یا جامد و هر نوع انرژی دیگر، به منظور استفاده در تأسیسات مکانیکی (تأسیسات گرمایی، تعویض هوا، تهویه مطبوع) طراحی و ساخته می‌شود.

101-2-1 دستگاه‌های گرم کننده و خنک کننده ویژه: (۱۴)

هر دستگاه مکانیکی با کاربری و ظرفیت مشخص و با مصرف هر نوع انرژی (برق، سوخت جامد، مایع، گاز)، که برای تهیه آب گرم مصرفی یا گرم کردن و یا خنک کردن موضعی فضاهای ساختمان، طراحی و ساخته شده باشد.

102-2-1 دستگاه یکپارچه (پکیج): (۱۴)

دستگاهی که به طور کامل در کارخانه ساخته، سوار و آزمایش شده و به صورت یک واحد مستقل، با همه قطعات و اجزای متحرک و موتور محرک، آماده نصب باشد.

103-2-1  دستگیره (پلکان برقی): (۱۵)

دستگیره‌ای از جنس لاستیک با الیاف مخصوص می‌باشد که متحرک بوده و سرعت آن با سرعت حرکت پله یکسان می‌باشد، افراد هنگام بالا رفتن یا پایین آمدن از آن استفاده می‌کنند.

104-2-1 دفتر مهندسی : (۲)

محل انجام خدمات مهندسی ساختمان دارای مجوز فعالیت از وزارت راه و شهرسازی

105-2-1 دفترچه اطلاعات ساختمان: (۲)

دفترچه اطلاعات ساختمان مشتمل بر جدول مربوط به روند تهیه طرح، اجرا، نظارت اطلاعات ساختمان است.

106-2-1 دودکش: (۱۷-۱۴)

معبری فلزی یا با مصالح بنایی که گازهای حاصل از احتراق از راه آن به خارج ساختمان منتقل می‌شود.

107-2-1 دودکش پیش ساخته: (۱۷-۱۴)

دودکشی است که در کارخانه شامل معبر انتقال دود، که برای نوع و کلاس معینی از دستگاه با سوخت مایع یا گاز ساخته شده و مشخصات آن از طرف مؤسسه معتبر و مورد تأیید گواهی شده و دارای پلاک تأیید باشد.

108-2-1 دوره اجرا: (۲)

مدت زمانی که از تاریخ صدور پروانه ساختمان تا تحویل گزارش پایان کار ساختمان توسط نظر هماهنگ کننده به شهرداری با سایر مراجع صدور پروانه ساختمان به طول می‌انجامد.

109-2-1 دوره نظارت: (۲)

مدت زمانی که از تاریخ صدور پروانه ساختمان تا تحویل گزارش پایان کار ساختمان توسط ناظر هماهنگ کننده به شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه ساختمان به طول می‌انجامد.

110-2-1 دیگ: (۱۴)

یک دستگاه گرمازای بسته که برای تأسیسات گرمایی، با سیستم تأمین آب گرم مصرفی، آب گرم یا بخار تولید می‌کند.

111-2-1 دیوار: (۱۹)

بخشی از پوسته خارجی یا داخلی غیر نورگذر ساختمان که عمودی است، یا با زاویه بیش از ۶۰ درجه نسبت به سطح افقی قرار گرفته است.

112-2-1 دیوار آتش: (۱۴)

جزئی از ساختمان که ضد حریق است و از گسترش آتش در داخل یا بین ساختمانها و سازه‌ها، از سویی به سوی دیگر، جلوگیری کرده و یا آن را کند می‌کند.

113-2-1 دیوار جان پناه: (۳)

بخش امتداد یافته دیوارهای خارجی بنا در بام که به منظور فراهم نمودن ایمنی و تفکیک همسایگی اجرا می‌شود.

114-2-1 دیوار دودبند: (۳)

دیوار یا دیواره‌ای که راهروی خروج را قطع کرده و به یک یا چند در مجهز است. این دیوار باید مانع گسترش آتش و دود باشد.

115-2-1 دیوار کتیبه: (۳)

بخشی از دیوار خارجی ساختمان که پایین یا بالای پنجره (یا بازشو) واقع می‌شود.

116-2-1 دیوار مشترک: (۳)

دیواری که در مرز مالکیت دو ساختمان برای بهره گیری مشترک ساخته می‌شود.

117-2-1 راه پله: (۳)

بخشی از مجموعه راه خروج شامل تعدادی پله یا سکو که در مجموع رفت و آمد از یک طبقه به طبقه دیگر را بدون تداخل و برخورد با مانع امکان پذیر می‌کند.

118-2-1 رشته‌های اصلی: (۲)

معماری، عمران، تأسیسات مکانیکی، تأسیسات برقی، شهرسازی، نقشه برداری و ترافیک.

119-2-1 رشته‌های مرتبط: (۲)

رشته‌های موضوع تبصره ۱ ماده ۷ قانون.

120-2-1 رنگ‌های دارای مفهوم ایمنی: (۲۰)

در علائم تصویری، نورانی و نوری ایمنی رنگهای خاص دارای مفاهیم مشخصی است. جدول زیر تعیین کننده کلی این رنگهاست.

121-2-1 ریل‌های راهنما ( آسانسور): (۱۵)

اجزای فلزی با مقطع هستند که برای هدایت کابین با وزنه تعادل (در صورت وجود) به کار می‌روند.

122-2-1 زمین (جرم کلی زمین): (۱۳)

جرم هادی زمین است که پتانسیل همه نقاط آن به طور قراردادی برابر صفر انتخاب می‌شود.

123-2-1 زیرزمین: (۳)

قسمتی از ساختمان که تمام یا بخشی از آن پایین‌تر از کف زمین طبیعی قرار گرفته و به عنوان طبقه به حساب نیاید.

124-2-1 ساختمان: (۲)

بنایی واحد که وجه‌های بیرونی آن در سطح و ارتفاع، از زیر پی تا بالاترین نقطه، یک پوسته معماری بسته را تشکیل دهد.

125-2-1 ساختمان‌های بتنی پیش ساخته: (۱۱)

ساختمانی که تمامی اجزای سازه‌ای و بعضاً اجزای غیر سازه‌ای ساختمان از قطعات بتن پیش ساخته که در کارخانه تولید شده است، تشکیل می‌شوند.

126-2-1 ساختمان‌های خاص: (۱۷)

ساختمان‌هایی هستند که استفاده از آنها در نجات و امداد مؤثر بوده و در صورت خرابی یا وقفه در بهره برداری بطور غیرمستقیم موجب افزایش تلفات و خسارات شده و سبب آتش سوزی وسیع، از دست رفتن ثروت ملّی و آلودگی محیط زیست می‌شود.

127-2-1 ساختمان‌های عمومی: (۱۷)

ساختمان‌هایی هستند که در آنها خدمات عمومی ارائه شده و مورد استفاده و مراجعه عموم مردم می‌باشد.

128-2-1 ساختمان‌های فولادی پیش ساخته: (۱۱)

ساختمان‌های فولادی که قطعات آن به طور کامل در کارگاه ساخت، مونتاژ و جوشکاری می‌شوند و اتصال آنها برای نصب در پای کار انجام می‌پذیرد.

129-2-1 ساختمان‌های فولادی درجا: (۱۱)

ساختمان‌های فولادی که کلیه قطعات آن در پای کار برشکاری و مونتاژ جوشکاری شده و به وسیله اتصالات جوشی نصب می‌شوند.

130-2-1 ساختمان‌های فولادی نیمه پیش ساخته: (۱۱)

ساختمان‌های فولادی که برخی از قطعات آن در کارگاه ساخت، مونتاژ و جوشکاری می‌شوند و بقیه قطعات در پای کار ساخته شده و نصب می‌شوند.

131-2-1 ساختمان‌های متصل: (۴)

ساختمان‌هایی هستند که به ساختمان ملک مجاور متصل و یا حدفاصل آنها درز انقطاع بین دو بنا است.

132-2-1 ساختمان‌های منفصل: (۴)

ساختمان‌هایی هستند که بصورت “کوشک” مانند، در داخل محوطه و ملک بدون اتصال به ساختمان‌های پلاکهای دیگر قرار دارند.

133-2-1 ساختمان ویژه: (۲)

بنایی که طرح معماری یا سازه یا تأسیسات مکانیکی و یا تأسیسات برقی آن دارای پیچیدگی یا حساسیت خاص می‌باشد و بنا بر ضرورت نیاز به طراحی یا محاسبه یا کنترل دقیق شرایط هوا، دمای رطوبت، پاکیزگی، فشار نسبی، صدا، ولتاژ و فرکانس خاص در یک یا چند رشته ساختمانی دارد و موارد استفاده آن نیز خاص است.

134-2-1 سازمان: (۲)

سازمان نظام مهندسی ساختمان (کشور)

135-2-1 سازمان استان: (۲)

سازمان نظام مهندسی ساختمان استان

136-2-1 سازه‌های نگهبان: (۷)

به سازه‌هایی اطلاق می‌شود که برای نگهداری خاک به کار برده می‌شوند، این سازه‌ها شامل انواع دیوارها و سیستم‌های نگهبان هستند که در آنها عناصر سازه‌ای با خاک یا سنگ ترکیب شده یا از تسلیح خاک استفاده می‌شوند.

137-2-1 ستون: (۱۰)

عضو سازه‌ای عمدتاً با هدف مقاومت در مقابل نیروی محوری و یا ترکیب نیروی محوری با سایر نیروها.

138-2-1 سطح الزامی: (۴)

سطحی است که رعایت مقدار و محدودیتهای آن در مقررات ملّی ساختمان الزامی شده است.

139-2-1 سطح خالص: (۳)

سطح خالص هر طبقه از ساختمان فقط به فضاهای قابل تصرف گفته شده و سطوح مربوط به فضاهای عمومی و ارتباطی و ضخامت دیوارها را شامل نمی‌گردد.

140-2-1 سطح علائم تصویری و تابلو: (۲۰)

سطح یکپارچه درون قاب و سازه علائم تصویری و تابلو یا در صورت نبود قاب، سطح یکپارچه آگهی پیام آن است.

141-2-1 سطح مفید کابین: (۱۵)

سطح مفیدی است که برای ایستادن مسافر و یا گذاشتن بار به کار گرفته می‌شود و مقدار آن متناسب با ظرفیت بار یا مسافر محاسبه می‌شود.

142-2-1 سطوح نورگیری و تعویض هوای الزامی: (۴)

سطوحی هستند که جهت حداقل نورگیری و تعویض هوای طبیعی فضاها، در نظر گرفته می‌شوند.

143-2-1 سیستم اضافه بار ( آسانسور): (۱۵)

در برخی آسانسورها برای جلوگیری از اضافه بار حسگری را به شیوه‌های مختلف تعبیه می‌کنند تا هنگام سوار شدن مسافر یا گذاشتن بار بیش از ظرفیت پیش بینی شده در کابین، ضمن اعلام خبر از حرکت آسانسور تا تخلیه بار اضافی جلوگیری شود.

144-2-1 سیستم باربر ثقلی: (۶)

قسمتی از کل سازه است که جهت تحمل بارهای ثقلی و انتقال آن به شالوده سازه به کار گرفته می‌شود.

145-2-1 سیستم باربر جانبی: (۶)

قسمتی از کل سازه است که برای تحمل بارهای جانبی به کار گرفته می‌شود.

146-2-1 سیستم ترمز ایمنی (سیستم پاراشوت): (۱۵)

سیستم مکانیکی که ترجیحاً در قسمت زیرین یا بالای چارچوب (بوک) کابین با وزنه تعادل (در صورت لزوم) قرار می‌گیرد و در مواقع اضطراری با افزایش غیرعادی سرعت، فعال شده و سبب توقف کابین یا وزنه تعادل بوسیله قفل شدن کابین یا وزنه تعادل به ریل‌ها می‌شود.

147-2-1 سیستم تونلی: (۱۱)

سازه‌های بتنی با قالب بتنی موسوم به سیستم تونلی، یکی از روش‌های صنعتی اجرای ساختمانهای بتنی بوده که دیوار و سقف بطور همزمان با قالب یکپارچه اجرا می‌شود. قالب‌های مورد استفاده، به اندازه تقریبی ابعاد فضاها هستند. برای قالب بندی یا قالب برداری، نیازی به تبدیل آنها به ابعاد کوچک نیست و با همان ابعاد اولیه و به صورت یکپارچه از فضا خارج می‌شوند.

148-2-1 سیستم دوگانه یا ترکیبی: (۶)

نوع سیستم سازه‌ای است که در آن، بارهای قائم عمدتاً توسط قاب‌های ساختمانی متحمل می‌شوند و مقاومت در برابر بارهای جانبی توسط مجموعه‌ای از دیوارهای برشی یا قاب‌های مهاربندی شده همراه با مجموعه‌ای از قابهای خمشی صورت می‌گیرد. سهم برشگیری هر یک از دو مجموعه با توجه به سختی جانبی و اندرکش آن دو، در تمام طبقات، تعیین می‌شود.

149-2-1 سیستم ساختمانی: (۱۱)

سیستم ساختمانی دیوار باربر که دیوارهای آن دارای قالبهای بتن دایمی بوده و این قالبها بعد از بتن ریزی، جزیی از دیوار محسوب می‌شود و نقش عایق حرارتی را دارد.

150-2-1 سیستم ساختمانی با پنل های ساندویچی: (۱۱)

سیستم ساختمانی دیوار باربر که دیوارهای آن از پنل های ساندویچی شامل دو صفحه شبکه جوش شده فولادی می‌باشد که یک هسته عایق در میان آن قرار گرفته و دو طرف آن بتن پاشیده می‌شود.

151-2-1 سیستم ساختمانی قاب‌های سبک فولادی: (۱۱)

سیستم ساختمانی دیوار باربر متشکل از مقاطع فولادی سرد نورد شده بوده که اجزاء آن با اتصالات پیچی یا جوشی به یکدیگر متصل می‌شوند.

152-2-1 سیستم‌های فراخوانی آسانسور: (۱۵)

نحوه پاسخ به احضار مسافرین در آسانسور با توجه به نوع کاربری ساختمان می‌تواند متفاوت باشد و انتخاب صحیح سیستم کنترل اهمیت زیادی دارد.

153-2-1 شاغل تمام وقت: (۲)

شخصی که در بخش‌های دولتی یا خصوصی یا مؤسسات و نهادهای عمومی به لحاظ اشتغال به کار دیگری غیر از مشاغل مربوط به این شیوه نامه از سوی کارفرما بیمه شده باشد.

154-2-1 شخص حقوقی: (۲)

شرکت خصوصی با شرکت دولتی یا وابسته به دولت یا موسسه و نهاد عمومی غیردولتی (به غیر از شهرداری‌ها) دارای پروانه اشتغال به کار حقوقی از وزارت راه و شهرسازی.

155-2-1 شخص حقیقی: (۲)

مهندس یا کاردان فنی یا معمار تجربی یا دیپلمه‌های فنی دارای پروانه اشتغال به کار از وزارت راه و شهرسازی.

156-2-1 شرایط دشوار ژئوتکنیکی: (۷)

به شرایطی اطلاق می‌شود که اجرای سازه و یا ساخت پی را مشکل می‌سازد.

157-2-1 شرکت: (۲)

شخصیتی حقوقی که خصوصی یا تعاونی یا دولتی یا وابسته به دولت بوده و به طور قتونی در اداره ثبت شرکتها و مؤسسات غیر تجاری به ثبت رسیده و شأن تشکیل آن ارائه خدمات مهندسی ساختمان مانند انجام مطالعات و طراحی، محاسبات، نظارت و اجرای کارهای ساختمانی است.

158-2-1 شفت : (3)

فضای ارتباطی قائم بین طبقات یا بین کف تا بام ساختمان که به منظور تعبیه آسانسور، بالابر، آشپزخانه، تأمین روشنایی، انجام تهویه، عبور دادن کانالها و لوله‌ها، تخلیه زباله و غیره در نظر گرفته می‌شود.

159-2-1 شکل پذیری: (۶)

به قابلیت جذب و اتلاف انرژی و حفظ ظرفیت باربری یک سازه، هنگامی که تحت تأثیر تغییر مکان‌های غیرخطی چرخه‌ای ناشی از زلزله قرار می‌گیرد، اطلاق می‌شود.

160-2-1 شمعک: (۱۷)

وسیله‌ای که با ایجاد شعله کوچکی در وسایل گازسوز، برای روشن کردن مشعل اصلی دستگاه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در اغلب وسایل گازسوز این شعله به واسطه ترموکوپل باعث باز نگه داشتن مسیر گاز نیز می‌شود و در صورت خاموش شدن آن، جریان گاز به مشعل اصلی قطع می‌گردد.

161-2-1 شناسنامه فنی و ملکی ساختمان: (۲)

سندی است که حاوی اطلاعات فنی و ملکی ساختمان بوده و توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان صادر می‌گردد و در کلیه نقل و انتقالات ساختمان‌های همراه با نقشه‌های چون ساخت، تحویل خریداران می‌گردد تا از مشخصات ساختمانی که خریداری می‌نمایند مطلع شوند.

162-2-1 شیبراهه: (۳)

پیاده راه با شیب حداکثر 1 به ۲۰ که بعنوان راه دسترسی مورد استفاده واقع می‌شود.

163-2-1 شیر خودکار قطع جریان گاز اضافی: (۱۷)

وسیله‌ای که در مسیر لوله کشی گاز نصب و در صورت عبور جریان گاز بیش از حد تنظیم شده، جریان گاز را قطع می‌نماید.

164-2-1 شیر خودکار قطع گاز حساس در مقابل زلزله: (۱۷)

وسیله‌ای که در هنگام بروز زلزله با شدت از پیش تعیین شده در آن، جریان گاز را به طور خودکار قطع می‌نماید.

165-2-1 شیر قبل از رگولاتور یا شیر قفلی: (۱۷)

شیر سماوری گوشواره‌ای که قبل از رگولاتور نصب و در حالت بسته، قابل قفل کردن بوده و باید برای فشار کاری تا ۴ بار و یا ۶۰ پوند بر اینچ مربع مناسب باشد.

166-2-1 شیشه نویسی: (۲۰)

هرآگهی منصوب، منقوش و متصل به سطح شفاف ویترین و با قرار گرفته در پشت شیشه که از بیرون قابل تشخیص باشد شیشه نویسی محسوب می‌شود.

167-2-1 صاحب کار: (۲)

مالک یا قائم مقام مالک کارگاه ساختمانی.

168-2-1 صنعتی سازی: (۱۱)

به روش یا روش‌هایی که میزان استفاده از منابع انسانی، مواد اولیه و سرمایه را در راستای پاسخ دهی به نیاز مسکن جامعه و بهره وری اقتصادی با بکارگیری فن آوری های نوین که در یک ساختار منظم و مدولار، تشکیلات یافته و منسجم بطور کارا عمل کند گویند.

169-2-1 ضربه گیر (بافر) آسانسور: (۱۵)

وسیله‌ای ارتجاعی است که برای جلوگیری از اصابت کنترل نشده کابین و یا وزنه تعادل به کف چاهک به کار می‌رود و طوری طراحی و انتخاب می‌شود که قسمتی از انرژی جنبشی کابین را مستهلک کند. باید توجه داشت که ضربه گیر برای متوقف کردن کابین در سقوط آزاد طراحی نشده است.

170-2-1 ضریب انتقال حرارت: (۱۹)

ضریب انتقال حرارت برابر است با توان حرارتی منتقل شده به ازاء یک درجه کلوین اختلاف دما و به سه دسته تقسیم می‌شود: خطی، سطحی و ساختمانی

171-2-1 ضریب هدایت حرارت: (۱۹)

مقدار حرارتی که در یک ثانیه از یک متر مربع عنصری همگن به ضخامت یک متر، در حالت پایدار می‌گذرد، در زمانی که اختلاف دمای دو سطح طرفین عنصر برابر یک درجه کلوین است.

172-2-1 طبقه: (۳)

بخشی از ساختمان که بین دو کف متوالی واقع شود. در مواردی که فاصله کف تمام شده از سطح زمین طبیعی از ۱۲۰ سانتیمتر بیشتر نباشد، فضای زیر آن طبقه به عنوان زیرزمین منظور می‌گردد.

173-2-1 طبقه اصلی ورودی (آسانسور): (۱۵)

طبقه ایست که ورودی افراد پیاده به ساختمان از آن طریق انجام می‌شود و معمولاً هم تراز خیابان است. چنانچه در ساختمانی دسترسی‌های اصلی مختلفی به یک آسانسور وجود داشته باشد پایین‌ترین آنها طبقه اصلی محسوب می‌شود.

174-2-1 طبقه خیابان: (۳)

طبقه‌ای از بنا که از کف خیابان یا محوطه خارج بنا حداکثر با شش پله قابل دسترس باشد.

175-2-1 طراح: (۲)

تهیه کننده نقشه‌ها، محاسبات و مشخصات فنی ساختمان بر اساس شرح خدمات مهندسان رشته‌های ساختمان، در حدود صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال صادره توسط وزارت راه و شهرسازی.

176-2-1 طراحی: (۲)

تمامی فعالیت‌ها و خدمات طراح براساس شرح خدمات مهندسان رشته‌های ساختمان است که منجر به تهیه نقشه‌ها و مشخصات فنی مورد نیاز برای هر یک از مراحل مقدماتی و اجرایی کار ساختمانی و تأیید آن توسط مراجع ذیربط می‌شود.

177-2-1 طراحی ژئوتکنیکی: (۷)

به کلیه خدمات مهندسی گفته می‌شود که بمنظور تعیین هندسه، کنترل پایداری، ایستایی و تغییر شکل‌های پی و بخش خاک آن انجام می‌گیرد.

178-2-1 طول مسیر حرکت آسانسور: (۱۵)

ارتفاع بین کف پایین‌ترین طبقه توقف آسانسور تا کف بالاترین طبقه توقف آسانسور، طول مسیر حرکت نامیده می‌شود.

179-2-1 ظرفیت اشتغال: (۲)

توان شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال در انجام خدمات مهندسی در مدت زمان معین.

180-2-1 عایق حرارتی: (۱۹)

مصالح یا سیستم مرکبی که انتقال گرما را از محیطی به محیطی دیگر به طور مؤثر کاهش دهد. در مواردی، عایق حرارت می‌تواند، علاوه بر کاهش انتقال حرارت، کاربردهای دیگری نیز مانند باربری صدابندی داشته باشد.

181-2-1 علائم ایمنی: (۲۰)

علائمی هستند که توسط تابلو، رنگ، علامت نورانی (روشنایی) یا علائم صوتی، ارتباط کلامی یا علائم ناشی از حرکت دست، توصیه‌ها و اطلاعاتی درباره ایمنی عمومی و بهداشت کار را انتقال می‌دهند و  شامل تابلوها و علائم تصویری، علائم نورانی، علائم نوری، علائم صوتی، علائم کلامی و علائم ایمنی با حرکات دست می‌گردند.

182-2-1 علمک گاز: (۱۷)

قسمت عمودی و انتهایی انشعاب لوله کشی گاز که جهت نصب رگولاتور بر روی آن توسط شرکت گاز در مجاورت و متکی به ملک مصرف کننده قرار می‌گیرد.

183-2-1 فضا: (۴)

در مقررات ملّی ساختمان، مقصود از “فضا” مکانی است که فعالیت مشخصی در آن انجام می‌گیرد و ممکن است در ترکیب با دیگر فضاها، یا مستقل از هم در تصرف‌های مختلف استقرار یابند. تقسیم بندی‌های فضاها در ارتباط مستقیم با تقسیم بندی تصرف‌ها نمی‌باشند.

184-2-1 فضاهای نیمه باز: (۴)

فضاهایی مانند بالکن و ایوان، که از داخل ساختمان می‌توان به آنها وارد شد و در ارتباط با هوای آزاد قرار دارند، به گونه‌ای که حداقل یک وجه آنها باز باشد، فضای نیمه باز محسوب می‌شوند.

185-2-1 فضای ارتباط داخلی: (۴)

فضایی که به منظور ارتباط بین فضاها در داخل ساختمان و تصرف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

186-2-1 فضای اشتغال: (۴)

فضایی است محصور برای کسب و پیشه، که باید دارای نور و تهویه مصنوعی یا طبیعی بوده و در برابر عوامل طبیعی حفاظت شده باشد.

187-2-1 فضای اقامت: (۴)

فضایی است محصور برای زندگی، خواب و غذا خوردن انسان، که باید دارای نور طبیعی و تهویه طبیعی باشد و در برابر عوامل طبیعی حفاظت شده باشد.

188-2-1 فضای انبار: (۴)

شامل همه فضاهایی که به منظور انبار کردن کالاها و محصولات غیر خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرند و محل اشتغال محسوب نمی‌شوند.

189-2-1 فضای بهداشتی: (۴)

فضایی که به منظور تأمین بهداشت در ساختمان شامل توالت، دستشویی و حمام و شستشوی وسایل نظافت و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.

190-2-1 فضای تأسیسات: (۴)

فضایی که تجهیزات و وسایل تأسیساتی ساختمان در آن نصب می‌شوند. در صورت استفاده مداوم فرد یا افراد از این فضا، تابع مقررات فضاهای اشتغال می‌گردند.

191-2-1 فضای تجمع: (۴)

فضایی است که حداقل ۲۰ نفر در آن اقامت موقت یا اشتغال دارند و یا فعالیت جمعی در آن صورت می‌پذیرد.

192-2-1 فضای توقفگاه وسایل نقلیه در ساختمان: (۴)

توقفگاه‌های مختص وسایل نقلیه ساکنان در ساختمانهای مسکونی، توقفگاه‌های خصوصی محسوب گردیده و توقفگاه‌های مختص تصرف‌های عمومی و توقفگاه‌هایی که امکان استفاده عموم از آنها میسر است، توقفگاه عمومی محسوب می‌گردند.

193-2-1 فضای کنترل شده: (۱۹)

بخش‌هایی از فضای داخل ساختمان، از فضای زیستی و غیر آن، که به علت عملکرد خاص، به طور مداوم تا دمایی برابر، بالاتر یا پایین‌تر از دمای زیستگاه گرم یا سرد می‌شوند.

194-2-1 فضای کنترل نشده: (۱۹)

بخش‌هایی از فضای ساختمان که تعریف فضای کنترل شده در برگیرنده آنها نیست (همانند درز انقطاع هوا بند شده بین دو ساختمان، راه پله‌ها، دالان‌ها و پارکینگ‌هایی که فاقد پایانه‌های گرمایشی و سرمایشی‌اند).

195-2-1 فضای مشاع: (۴)

بخش‌هایی از ساختمان که در انطباق با قانون تملک آپارتمانها، مالکیت آن به عموم مالکان تعلق دارد.

196-2-1 قاب خمشی (۱۰)

سیستم قاب بندیی که مقاومت در مقابل بارهای جانبی را تأمین کرده و عمدتاً از طریق برش و خمش اعضای قاب و اتصالات آنها باعث پایداری سیستم سازه‌ای می‌شود.

197-2-1 قاب مهاربندی شده: (۱۰)

یک سیستم خرپایی متشکل از مهاربندیهای همگرا و یا واگرا است که وظیفه اصلی آن، تحمل نیروهای جانبی وارد به سازه می‌باشد.

198-2-1 قانون: (۲)

قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب اسفندماه ۱۳۷۴

199-2-1 قسمت برقدار: (۱۳)

هر سیم یا هادی دیگری که با نیت برقدار شدن آن در بهره برداری عادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل هادی خنثی نیز می‌باشد ولی به طور قراردادی هادی مشترک حفاظتی / خنثی (PEN) را شامل نمی‌شود.

200-2-1 قسمت هادی بیگانه: (۱۳)

بدنه هادی‌ای است که جزء تأسیسات الکتریکی نمی‌باشد ولی قادر است پتانسیلی را که معمولاً پتانسیل زمین است در معرض تماس قرار دهد. (در اثر بروز اتصالی برقدار گردد.)

201-2-1 کابین آسانسور: (۱۵)

جزیی از آسانسور است که مسافر، بار یا هر دو را در خود جای می‌دهد کابین دارای کف برای ایستادن، دیوارهایی برای حفاظت مسافرین یا بار، سقف و معمولاً دارای در می‌باشد.

202-2-1 کاردان فنی و یا معمار تجربی: (۲)

شخص حقیقی دارنده پروانه اشتغال به کار کاردانی یا تجربی از وزارت راه و شهرسازی .

203-2-1 کارگاه ساخت: (۱۱)

محلی مناسب که دارای امکانات و تجهیزات کافی برای عملیاتی مانند برشکاری، سوراخکاری، جوشکاری، خمکاری و همچنین نیروی انسانی ماهر باشد به نحوی که ساخت قطعات تحت نظر گروه کنترل کیفیت به صورت مطلوب انجام پذیرد.

204-2-1 کارگر ماهر: (۲)

شخص حقیقی دارنده پروانه مهارت فنی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.

205-2-1 کف: (۱۹)

عنصر ساختمانی افقی که در بالا با فضایی کنترل شده، و در پایین با خاک، فضای کنترل نشده یا فضای خارجی در تماس است. کف بخشی از پوسته خارجی ساختمان محسوب می‌شود.

206-2-1 کلید آتش نشان ( آسانسور): (۱۵)

کلیدی است که در مواقع ضروری از جمله تخلیه افراد مسن، معلول و غیره توسط آتش نشان فعال شده و کنترل آسانسور فقط توسط آن (راهبر داخل کابین) صورت می‌گیرد.

207-2-1 کنترل کننده مکانیکی سرعت (گاورنر): (۱۵)

وسیله‌ای مکانیکی است که از طریق سیم بکسل یا زنجیر به سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت) کابین یا وزنه تعادل (در صورت وجود) وصل است تا در موقع افزایش سرعت از حد تعیین شده قفل کرده و ضمن فرمان قطع برق موتور آسانسور، سیستم ترمز ایمنی را فعال نماید.

208-2-1 گازهای دودکش: (۱۷)

آمیخته‌ای از محصولات احتراق و هوای اضافی که از دستگاه گازسوز دارای دودکش خارج می‌شود.

209-2-1 گروه کنترل کیفیت: (۱۱)

مجموعه‌ای از افراد واجد شرایط با تخصص و تجربه کافی در کاربرد استانداردهای ویژگی‌های هندسی و مکانیکی و شیمیایی مصالح فولادی، جوش، روش‌های جوشکاری، عملیات ساخت و عملیات نصب که مجهز به وسایل لازم برای اندازه گیری ویژگی‌های مورد نظر باشند.

210-2-1 گره: (۱۰)

محل برخورد دو یا چند عضو به یکدیگر است.

211-2-1 لاپه: (۱۰)

عضو سازه‌ای افقی که عرشه سقف بدان تکیه داشته و عمدتاً تحت اثر بارهای ثقلی در معرض خمش قرار می‌گیرند.

212-2-1 لوله رابط دودکش: (۱۷)

لوله‌ای که وسیله گازسوز را به دودکش مرتبط می‌کند.

213-2-1 لوله کشی توکار: (۱۷)

لوله کشی به صورتی که برای دسترسی به آن نیاز به باز کردن دریچه یا برداشتن مانعی باشد.

214-2-1 لوله کشی دفنی: (۱۷)

لوله کشی است که در زیر سطح زمین و در داخل کانال حفاری شده اجرا می‌شود و برای دسترسی به آن نیاز به حفاری زمین، تخلیه خاک و مصالح اطراف لوله‌ها می‌باشد.

215-2-1 لوله کشی رابط: (۱۷)

لوله کشی روکار از خروجی رگولاتور تا کنتور گاز می‌باشد.

216-2-1 لوله کشی روکار: (۱۷)

لوله کشی گاز به صورتی است که دسترسی به آن مستقیم و نیازی به حفاری، تخریب، باز کردن، برداشتن و یا جابجا کردن هیچ مانعی نبوده و قابل رؤیت باشد.

217-2-1 مانع حریق: (۳)

صفحه یا پرده‌ای سرتاسری که به صورت قائم (مانند دیوار) یا افقی (مانند سقف) با زمان مشخصی از مقاومت حریق برای جلوگیری از گسترش آتش و دود از فضایی به فضای دیگر به کار گرفته می‌شود. این صفحات همچنین ممکن است برای حریق بند کردن بازشوها نیز مورد استفاده قرار گیرند.

218-2-1 مجتمع ساختمانی : (۲)

سامانه‌ای واحد متشکل از دو یا چند ساختمان مجاور هم

219-2-1 مجرای خارجی نور و هوا: (۴)

مجرایی منتهی به فضای باز در مجاورت زیر زمین و به منظور تأمین نور و هوای آن است که با تعبیه بازشوهایی به آن (در انطباق با تعویض هوای طبیعی در مبحث چهاردهم مقررات ملّی ساختمان)، تأمین نور و هوای فضاهای واقع در زیر زمین را بر عهده دارد.

220-2-1 مجری: (۲)

شخص دارای مجوز دفتر اجرای ساختمان یا پروانه اشتغال شخص حقوقی از وزارت راه و شهرسازی .

221-2-1 مجزا سازی افقی: (۳)

فاصله مشخص بین دیوارهای خارجی بنا تا مرز مالکیت یا سایر بناهای همسایگی، اعم از خصوصی، عمومی و خیابان که به منظور تأمین فضای باز لازم در نظر گرفته می‌شود.

222-2-1 مجموعه ساختمانی: (۴)

چند ساختمان یا مجتمع ساختمانی که در یک محوطه قرار دارند.

223-2-1 محدوده آسایش (حرارتی): (۱۹)

شرایط حرارتی و رطوبتی که حدود ۸۰٪ ساکنان یا استفاده کنندگان در آن احساس آسایش دارند.

224-2-1 محصولات احتراق: (۱۷)

آنچه که در نتیجه احتراق بدست می‌آید به انضمام گازهای بی اثر، به غیر از هوای اضافی .

225-2-1 محفظه احتراق: (۱۷)

بخشی از دستگاه گازسوز است که عمل احتراق در آن انجام می‌شود.

226-2-1 محوطه باز: (۳)

فضایی که تصرفی در آن صورت نگرفته و بوسیله ساختمان محصور نشده باشد. محوطه باز باید برای جای دادن متصرفان بنا کافی باشد و اندازه و محل آن به گونه‌ای باشد که به هنگام بروز حریق، مأموران آتش نشانی و ایمنی بتوانند به آن دسترسی داشته و از آن استفاده برند. محوطه باز باید در تمام اوقات شبانه روز از هر گونه موانع خالی باشد.

227-2-1 مدار: (۱۳)

مجموعه‌ای از تجهیزات الکتریکی در یک تأسیسات است که از منبع واحدی تغذیه نموده و به کمک وسایل حفاظتی واحدی در برابر اضافه جریان‌ها حفاظت شده باشد.

228-2-1 مدت زمان طراحی: (۲)

مدت زمان مندرج در قرارداد منعقده بین طراح و صاحب کار برای تهیه طرح مقدماتی و اجرایی مورد قرارداد.

229-2-1 مدت زمان نظارت: (۲)

مدت زمانی که در قرارداد بین ناظر و سازمان استان و صاحب کار برای انجام کار نظارت تعیین می‌شود.

230-2-1 مراحل کنترل کیفیت: (۱۱)

مراحلی از کار است که در پایان این مراحل برای ورود به مرحله بعدی تائیدیه مرحله قبل توسط اشخاص یا مؤسسات مسئول کنترل کیفیت ضروری است.

231-2-1 مشتری: (۲)

بهره بردار یا خریدار یا پیش خریدار یک یا چند واحد از ساختمان با مجتمع یا مجموعه ساختمانی.

232-2-1 مشعل گاز: (۱۷)

وسیله‌ای که گاز یا مخلوط گاز و هوا را برای ایجاد شعله به محفظه احتراق منتقل می‌نماید.

233-2-1 مصالح غیرریزنده: (۴)

مصالحی هستند که اگر به هر صورت شکسته شده و یا از محل خود جدا شوند، امکان ریزش قطعات آنها وجود نداشته باشد.

234-2-1 معبر عمومی: (۳)

خیابان، کوچه یا موارد مشابهی از کاربرد زمین که به طور دائم در تصرف و استفاده عموم قرار گرفته و اساساً  از آن طریق بتوان بدون مانع به سایر قسمتهای شهر رفت و آمد نمود.

235-2-1 مقام قانونی مسئول: (۳)

مقام دارای صلاحیت قانونی و مسئول، سازمان، دفتر یا فردی است که مسئولیت تصویب مصالح، تأسیسات، تجهیزات یا روش‌ها را به عهده بگیرد که در این مقررات با مفاهیمی گسترده به کار برده شده است، زیرا کارگزاران و نمایندگان صلاحیت دار و تصویب کننده به تناسب مسئولیت‌هایشان متفاوت هستند.

236-2-1 مقاومت حرارتی: (۱۹)

نسبت ضخامت لایه به ضریب هدایت حرارتی آن، مقاومت حرارتی جدار متشکل از چند لایه مساوی با مجموع مقاومتهای هر یک از لایه‌هاست.

237-2-1 مقاومت سازه‌ای: (۱۰-۹)

ظرفیت نهایی یک عضو سازه‌ای برای تحمل نیروهای وارده.

238-2-1 مقاومت کل اتصال زمین (مقاومت کل زمین): (۱۳)

مقاومت بین ترمینال اصلی اتصال زمین است و جرم کلی زمین.

239-2-1 مکانیزم سازه‌ای: (۱۰)

سیستم سازه‌ای شامل تعداد کافی مفاصل واقعی، مفاصل پلاستیک و یا هر دوی آنها، که قابلیت تقسیم به چند پیکر صلب را داشته باشد.

240-2-1 مواد سوختنی: (۱۴)

موادی ساخته شده از چوب، کاغذ فشرده، الیاف گیاهی، پلاستیک و دیگر مواد مشابه و یا دارای روکشی از این مواد، که در تماس با شعله آتش خواهند سوخت.

241-2-1 مواد غير سوختنی: (۱۴)

موادی جز «مواد سوختنی» باید توجه داشت که مواد «غير سوختنی» با مواد «نسوز» تفاوت دارند.

242-2-1 مهاربند: (۱۰)

اعضای محوری که در قابهای فولادی ساختمان‌ها برای تحمل بارهای جانبی (زلزله) مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع مهاربند عبارتند از:

1- مهاربند همگرا

۲- مهاربند همگرای ضربدری

۳- مهاربند همگرای قطری

۴- مهاربندی همگرای V و Λ (شورون)

۵- مهاربند همگرای K

۶- مهاربند واگرا

243-2-1 مهتابی (تراس): (۴)

سطح روبازی از ساختمان، بر بام طبقه زیرین، که سقف بخش‌هایی از طبقات آن است.

244-2-1 میان طبقه: (۳)

طبقه‌ای واقع بین هر یک از طبقات اصلی ساختمان که حداکثر یک سوم مساحت طبقه زیر خود را داشته باشد.

245-2-1 ناپایداری: (۱۰)

حالت حدی حاصله در بارگذاری اجزای سازه‌ای، قاب یا سازه، که در آن تغییر مختصری در هندسه یا بارها منجر به جابجائی های قابل ملاحظه می‌شود.

246-2-1 ناظر: (۲)

شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال نظارت در یک یا چند رشته از رشته‌های ساختمان .

247-2-1 ناظر هماهنگ کننده: (۲)

شخصی حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال و صلاحیت نظارت در رشته معماری یا عمران است که براساس شرح خدمات مهندسان رشته‌های ساختمان، مسوول هماهنگی بین تمامی ناظران رشته‌های هفتگانه مندرج در قانون در هر ساختمان یا مجتمع یا مجموعه ساختمانی و تسلیم کننده گزارش‌های مرحله‌ای کار به شهرداری، سازمان استان و یا سایر مراجع ذیربط می‌باشد. مدیرعامل شرکت یا مسوول واحد نظر هماهنگ کننده شخص حقوقی خواهد بود.

248-2-1 نرده محافظ: (۳)

حائل حفاظتی و ایمنی که برای جلوگیری از پرت شدن از ارتفاع طراحی شده باشد.

249-2-1 نشت هوا: (۱۹)

ورود یا خروج هوا در ساختمان، از منافذ و مجراهایی غیر از محل‌هایی که برای تعویض هوا پیش بینی شده است.

250-2-1 نظارت: (۲)

مجموعه خدماتی که توسط ناظر ساختمان برای حصول اطمینان از انطباق عملیات ساختمانی و تأسیساتی با مشخصات مندرج در پروانه ساختمان، نقشه‌ها، محاسبات و مشخصات فنی منضم به آن براساس مقررات ملّی ساختمان و اصول مهندسی و رعایت ضوابط ایمنی و حفاظت کارگاه ساختمان انجام می‌پذیرد.

251-2-1 نگهدارنده ریل‌ها: (۱۵)

رابطی است که ریل‌ها را به سازه و دیواره چاه آسانسور متصل می‌کند و برای اتصال آن از بست مخصوص و پیچ و مهره استفاده می‌شود.

252-2-1 نمای ساختمان: (۴)

بخشی از جداره خارجی ساختمان است که در معرض دید قرار دارد.

253-2-1 نمای شیشه‌ای: (۴)

در صورتی که نمای ساختمان دارای پوشش حداقل ۶۰ درصد از شیشه باشد نمای شیشه‌ای نامیده، و به دو دسته تقسیم می‌شود.

254-2-1 نیروی انسانی ماهر: (۱۱)

اعضای گروه ساخت و نصب که هر یک به تناسب وظیفه محوله باید دارای تخصص، تجربه و توان کافی بنا به تائید مراجع ذیصلاح باشند.

255-2-1 وزنه تعادل ( آسانسور): (۱۵)

وزنه یا ترکیبی از وزنه‌ها است که برای متعادل کردن وزن کابین و بخشی از ظرفیت آسانسور به کار می‌رود.

256-2-1 واحد فنی: (۲)

واحد فنی موضوع ماده ۱۵ آیین نامه اجرایی.

257-2-1 وصله: (۱۰)

اتصال بین دو عضو سازه‌ای که از انتها به هم متصل شده‌اند تا عضوی بلندتر را بوجود آورند.

258-2-1 ولتاژ تماس: (۱۳)

ولتاژی است که به هنگام بروز خرابی در عایق بندی، بین قسمت‌هایی که همزمان قابل لمس می‌باشند، ظاهر شود.

259-2-1 هادی حفاظتی: (۱۳)

هادی است که برای حفاظت در برابر برق گرفتگی لازم می‌باشد و هر یک از اجزای زیر را از نظر الکتریکی به هم وصل می‌کند:

بندهای هادی، قسمت‌های هادی بیگانه، ترمینال اصلی اتصال به زمین، الکترود زمین، نقطه زمین شده منبع تغذیه، نقطه خنثی مصنوعی

260-2-1 هادی خنثی: (۱۳)

هادی‌ای است که به نقطه خنثی سیستم وصل بوده و می‌تواند در انتقال انرژی الکتریکی از آن استفاده کرد.

261-2-1 هادی مشترک حفاظتی/ خنثی: (۱۳)

هادی‌ای است زمین شده که به صورت اشتراکی هر دو وظیفه هادی‌های حفاظتی (PE) و خنثی (N) را انجام دهد.

262-2-1 هوابندی: (۱۹)

جلوگیری از ورود و خروج هوا، از طریق پوسته یا درزهای عناصر تشکیل دهنده آن .

263-2-1 هواگیری: (۱۷)

جایگزین کردن هوای درون دستگاه یا لوله کشی‌ها با گاز و یا برعکس، جایگزین کردن گاز درون دستگاه یا لوله کشی‌ها با هوا یا گازهای دیگر مانند گازهای بی اثر.

264-2-1 هوای احتراق: (۱۷)

هوایی که برای احتراق در قبل و بعد از مشعل با سوخت مخلوط می‌گردد.

265-2-1 هوای اضافی: (۱۷)

هوایی که علاوه بر هوای مورد نیاز سوخت، از محفظه احتراق عبور کرده و برای سوخت کامل لازم است.

266-2-1  هوای تهویه: (۱۷)

هوایی که برای ایجاد جریان هوای تازه داخل اتاق محل نصب دستگاه، به آنجا وارد می‌گردد.

267-2-1 هوای رقیق کننده: (۱۷)

هوایی که برای رقیق کردن گازهای حاصل از احتراق و تنظیم جریان دودکش از طریق دهانه کلاهک تعدیل جریان دودکش، وارد دودکش می‌شود.

268-2-1 یوک کابین (آسانسور): (۱۵)

قاب نگهدارنده ای است که کف کابین، ترمزهای ایمنی، کفشک‌ها و سیم بکسل ها به آن متصل می‌شوند.