٢٢-٧-١ کلیات
هدف این فصل تعیین حداقل الزاماتی است که در جهت جلوگیری از برق گرفتگی و آتش‌سوزی ناشی از تأسیسات برقی ساختمان در زمان بهره برداری باید رعایت شوند. این ضوابط تنها تأسیسات برقی نصب ثابت را که جزئی از ساختمان هستند در بر می‌گیرد و لوازم برقی مورد استفاده ساکنین مانند یخچال و تلویزیون را شامل نمی‌شود.
٢٢-٧-٢ علل کاهش ایمنی
تأسیسات برقی در یک ساختمان ممکن است به علل زیر در طول زمان ایمنی خود را از دست بدهد:
الف- کلیه بخش‌های تأسیسات برقی یا قسمت‌هایی از آن در اثر مرور زمان یا در اثر عوامل محیطی فرسوده شود.
ب- در تأسیسات برقی دخل و تصرفهایی، بدون داشتن اطلاعات لازم و کافی، انجام شود.
پ- تعمیرات یا جابجائی‌هائی انجام شود که سبب ایجاد تغییراتی در تأسیسات برقی شود.
برای اطمینان از ایمنی تأسیسات برقی باید پس از پایان کار یا انجام هرگونه تغییرات و در فواصل زمانی معینی، این تأسیسات مورد بازرسی قرار گرفته و عملکرد آن ها کنترل شود.
٢٢-٧-٣ مدارك زمان اجرا
نظر به آنکه قسمت اعظم تأسیسات برقی در ساختمان پوشانده شده و در زمان بهره برداری قابل رؤیت نیستند، لازم است ترتیبی اتخاذ شود که کلیه اطلاعات مربوط به این تأسیسات در زمان اجرای کار ثبت و نگهداری شده و در زمان بهره برداری در اختیار ساکنین ساختمان قرار داده شود.
این مدارك باید در بازرسی‌های دوره ای مورد استفاده قرار گیرند.
مدارك لازم برای این منظور عبارتند از:
- نقشه‌های چون ساخت تأسیسات برقی.
- مشخصات وسائل و تجهیزات به‌کار برده شده در تأسیسات برقی.
- جزئیات اجرائی مقاطع حساس تأسیسات به صورت نقشه‌های کارگاهی یا عکس.
٢٢-٧-٤ مطابقت با استانداردها
کلیه وسایل و تجهیزات به‌کار رفته در تأسیسات برقی باید با استانداردهای ملّی ایران یا با استانداردهای معتبر بین‌المللی مطابقت داشته باشد. در صورت عدم تطابق با استانداردهای معتبر تجهیزات باید تعویض یا اقدامات دیگری برای تأمین ایمنی لازم طبق مبحث سیزدهم مقررات ملّی ساختمان به عمل آید.
٢٢-٧-٥ ضوابط نصب
کلیه وسایل و تجهیزات برقی باید مطابق مبحث سیزدهم مقررات ملّی ساختمان انتخاب و نصب شده باشد.
٢٢-٧-٦ عملیات بازرسی
عملیات بازرسی تأسیسات برقی در هر دوره شامل بازدید عینی، انجام آزمونها و تهیه گزارش بازرسی می‌باشد.
٢٢-٧-٧ بازدید عینی از تأسیسات برقی
بازدیدهای عینی به منظور مشاهده میدانی و اطمینان از سالم بودن تأسیسات به عمل می‌آید و باید به طور کامل ثبت شوند. بازدید عینی باید قبل از عملیات مربوط به آزمونها و بخش به بخش بوده و با رعایت کامل نکات ایمنی و دقت بالا انجام شود. کلیه تأسیسات برقی ثابت که جزئی از ساختمان بوده، مطابق الزامات این مبحث، باید مورد بازرسی قرار گیرند و شامل موارد زیر بوده ولی محدود به آنها نمی‌شوند.
الف- کلیه تابلوها و اجزای داخلی آنها.
ب- کلیه جعبه‌های تقسیم، پریزهای برق و کلیدها.
پ- کلیه هادی‌ها، اعم از کابل‌ها و سیم‌ها.
ت- دستورالعمل ها، نقشه‌ها و مدارك.
ث- عایق‌بندی محفظه‌ها و موانع در برابر تماس مستقیم ساکنین.
ج- تجهیزات حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم مانند هادی‌های حفاظتی، هادی اتصال زمین، الکترود زمین، وسایل حفاظت در برابر اضافه جریان و لوازم حفاظتی جریان باقیمانده برای حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم و حفاظت اضافی برای تماس مستقیم، برقگیرها و تجهیزات اعلام حریق.
چ- کلیه برچسب‌ها اعم از برچسب مدارها، فیوزها، کلیدها، ترمینالها و برچسب‌های هشدار در محل‌های مورد نیاز.
ح- چگونگی و نحوه نصب تابلوها، تجهیزات، کابل‌ها، سیم‌ها و اتصالات آنها.
خ- شرایط محیطی و محل نصب و متناسب بودن تجهیزات با آن شرایط.
د- کنترل وجود لوازم جداکننده، قطع و وصل و جداسازی مناسب در مدارها.
ذ- اتصالات هادی‌ها به قطعات و ترمینالها و نوشته‌های روی طوقه هادی‌ها و مطابقت آنها با رنگ یا نشانه‌ها.
ر- هادی‌های همبندی اصلی و هادی‌های همبندی اضافی.
ز- مسیر عبور کلیه لوله‌ها، داکت‌ها، هادی‌ها و کابل‌ها و سیم‌ها.
ژ- مطابقت کامل مشخصات فنی و ایمنی کلیه تجهیزاتی که به صورت ثابت نصب شده اند با استانداردهای مربوطه.
س- تجهیزات و سیستم‌های جریان ضعیف.
٢٢-٧-٨ انجام آزمونها
انجام آزمونها برای تشخیص سالم بودن و عملکرد تأسیسات برقی بوده و در آن ها باید موارد زیر رعایت شود:
- حداقل ١٠% از لوازم و تجهیزات قطع و وصل باید بازشده و قطعات برقی و مکانیکی آنها از نظر آسیب، سائیدگی و نفوذ مایعات به داخل محفظه، بازدید و نتیجه آن گزارش شود. اگر تعداد موارد ایراد از ٣% کل، تجاوز کند، باید همه لوازم و تجهیزات قطع و وصل، کنترل و نتیجه گزارش شود.
- حفاظت در برابر تماس مستقیم باید با توجه به وجود عایق بندی، مانع و حفاظ های مستقر در خارج از دسترس کنترل شوند و در صورت وجود اشکال، مراتب گزارش شود. لازم است توجه شود که نباید از وسیله حفاظتی جریان باقیمانده به عنوان تنها وسیله حفاظت در برابر تماس مستقیم استفاده شود.
- روش حفاظت در برابر تماس غیر مستقیم باید مشخص و ثبت شود. حفاظت از طریق قطع تغذیه به صورت خودکار و همبندی برای هم ولتاژ کردن و وصل هادی حفاظتی به زمین باید دقیقاً کنترل شده و هر گونه کاستی گزارش شود.
آزمونهایی که در زیر اشاره شده اند، باید تا حد امکان به ترتیب فهرست انجام شوند تا ایمنی افراد آزمون کننده در آنها حفظ شود. در برخی موارد ممکن است انجام بعضی آزمونها لازم نبوده، که در این صورت باید دلایل کافی برای عدم انجام آنها ارائه شود.
٢٢-٧-٨-١ آزمون تداوم هادی حفاظتی و هم بندی‌های اصلی و اضافی
آزمون تداوم هادی حفاظتی و اندازه گیری امپدانس حلقه اتصال کوتاه معمولاً با هم انجام می‌شود و حتی در بسیاری موارد فقط به اندازه گیری حلقه اتصال کوتاه بسنده می‌گردد و تنها در صورت بروز اشکالاتی که ممکن است به هادی حفاظتی مربوط باشد به اندازه گیری آن پرداخته می‌شود.
٢٢-٧-٨-٢ آزمون مقاومت الکتریکی عایق بندی تأسیسات برقی
آزمون مقاومت الکتریکی عایق‌بندی تأسیسات برقی در دو مرحله و به صورت زیر انجام می‌شود:
الف- بین هادی‌های برقدار و خنثی به صورت دو به دو آزمون مقاومت الکتریکی انجام می‌شود. انجام این آزمون تنها قبل از آن که لوازم مصرف کننده ثابت و وصل شده به پریزها، لوازم حساس به ولتاژ، دیمرهای الکترونیکی و دیگر وسایل مشابه، نصب شده باشد عملی است.
ب- بین هریک از هادی‌های برقدار و زمین به صورت دو به دو آزمون مقاومت الکتریکی انجام می‌شود. لازم به یادآوری است که در سیستم TN-C هادی PEN قسمتی از زمین به حساب می‌آید.همچنین در این آزمون می‌توان همه فازها و هادی خنثی را در هر مدار به یکدیگر وصل کرد. این آزمون زمانی قابل قبول تلقی می‌شود که مقاومت اندازه گیری شده از مقادیر استاندارد کمتر نباشد. توجه شود که آزمون باید با ولتاژ مستقیم انجام شده و دستگاه آزمون باید بتواند ولتاژ مشخص شده مطابق استاندارد را هنگامی که مصرف آن یک میلی‌آمپر است، حفظ کند.
همچنین در مواردی که مدار دارای لوازم الکترونیکی می‌باشد، لازم است اندازه گیری ها بین هادی‌های فاز و خنثی متصل به هم از یک طرف و هادی زمین از طرف دیگر انجام شود تا به لوازم الکترونیکی صدمه وارد نشود.
٢٢-٧-٨-٣ آزمون مقاومت الکتریکی عایق بندی اعمال شده در کارگاه
آزمون عایق بندی اعمال شده در کارگاه باید به صورت زیر انجام شود:
هادی‌های برقدار پس از عایق‌بندی به یکدیگر وصل شده و یک ورق فلزی (فویل) روی سطح خارجی آنها محکم پیچانده شود. ولتاژ متناوب با فرکانس شبکه و ولتاژ ٣٧٠٠ ولت به مدت یک دقیقه بین هادی‌های وصل شده به هم و فویل، اعمال شود. در این مدت نباید شکست عایق‌بندی یا جرقه به وجود آید. برای این آزمون باید از دستگاهی که مخصوص این کار است استفاده شود.
٢٢-٧-٨-٤ آزمون صحت قطب‌بندی
آزمون صحت قطب‌بندی برای حصول اطمینان از عبور فاز از کلید قطع و وصل و اتصال فاز به وسط سرپیچ می‌باشد.
٢٢-٧-٨-٥ آزمون اندازه گیری مقاومت الکترود زمین
آزمون اندازه گیری مقاومت الکترود زمین باید با استفاده از تجهیزات و روشهای تأیید شده انجام شود.
٢٢-٧-٨-٦ آزمون کنترل قطع به موقع تغذیه، به صورت خودکار
برای احراز اطمینان نسبت به این که قطع به موقع مدار در اثر تماس غیرمستقیم، مؤثر عمل می‌کند، لازم است به ترتیب زیر عمل شود:
برای کنترل قطع به موقع مدار در صورت بروز اتصالی بین هادی فاز و بدنه هادی، اندازه گیری امپدانس حلقه اتصال کوتاه لازم خواهد بود. کل امپدانس اتصال کوتاه را می توان به ٣ بخش تقسیم نمود:
الف- امپدانس حلقه اتصال کوتاه مدار نهایی بین مصرف کننده و تابلوی مربوطه.
ب- امپدانس حلقه اتصال کوتاه مدار اصلی تابلو و کابل تغذیه تابلو، در صورت وجود.
پ- امپدانس حلقه اتصال کوتاه سیستم شبکه که نسبت به تأسیسات برقی، خارجی به حساب می‌آید.
تبصره: رعایت ضوابط مربوط به سیستم TN از انواع TN-C-S یا TN-S مطابق مبحث سیزدهم مقررات ملّی ساختمان الزامی است.
٢٢-٧-٨-٧ اندازه گیری جریانهای اتصال کوتاه هادی فاز با هادی‌های خنثی و اتصال زمین
در هر سیستم برقی ممکن است دوگونه اتصال کوتاه اتفاق افتد که بستگی به برخورد هادی فاز با یکی از دو هادی وصل شده به زمین، هادی خنثی یا هادی حفاظتی دارد. تفاوت بین دو اتصال کوتاه یعنی دو شدت جریان اتصال کوتاه در تفاوت سطح مقطع دو هادی و نحوه اجرای هادی خنثی و هادی حفاظتی خلاصه می‌شود.
در اندازه گیری جریان اتصال کوتاه باید موارد زیر رعایت شوند:
الف- در هر نقطه‌ای که وسایل حفاظتی اتصال کوتاه نصب می‌شود باید هر دو نوع شدت جریان اتصال کوتاه اندازه گیری شود. از دو اتصال کوتاه اندازه گیری شده، عدد بزرگتر برای کنترل حداکثر توانایی ایستادگی وسیله حفاظتی استفاده می‌شود، اما برای کنترل قطع به موقع مدار برای جلوگیری از برق گرفتگی، در همه موارد از اتصال کوتاه فاز با هادی حفاظتی استفاده می‌شود.
ب- در مواردی که شدت جریان اتصال کوتاه برای سه فاز لازم باشد، مانند کنترل حداکثر ایستادگی وسایل قطع جریان در مدار، کافی است عدد به دست آمده برای اتصال کوتاه تک‌فاز را در عدد ٢ ضرب کرده و از آن برای سه فاز که ضریب اطمینان بالاتری است استفاده کرد.
٢٢-٧-٨-٨ آزمون ارزیابی نحوه کار تجهیزات و فرمان ها، کنترل عملیاتی
همه مدارهای عملیاتی قطع و وصل انواع راه اندازهها از قبیل کولرها، دیمرها و غیره باید کنترل و نحوه عمل آنها دیده شود. در مورد لوازم و کلیدهای جریان باقیمانده باید دکمه آزمون نصب شده روی دستگاه را نادیده گرفت و آزمون مجزایی اجرا نمود تا صحت کار وسیله یا کلید، محرز شود و پس از آن دکمه آزمون دستگاه نیز کنترل شود.
٢٢-٧-٨-٩ تجهیزات آزمون
تجهیزاتی که برای انجام آزمونها به کار می‌رود باید با استانداردهای بین‌المللی معتبر مطابقت نماید.
٢٢-٧-٩ گزارش بازرسی
کلیه اطلاعات حاصل از بازدید عینی، آزمونها و اقداماتی که برای رفع نواقص احتمالی انجام شده است، باید به صورت گزارشی تنظیم و در پرونده نگهداری ساختمان بایگانی شود. در این گزارش باید موارد زیر ثبت شوند:
الف- کلیه بازدیدهای عینی انجام شده.
ب- آزمونهای انجام شده و نتایج آن.
پ- شرح کلیه نواقص مشاهده شده.
ت- شرح عملیات مربوط به رفع نواقص.
نتیجه نهایی عملیات بازرسی باید به صورت گزارش ثبت و در پرونده نگهداری بایگانی شوند.
تبصره: کلیه عملیات مربوط به بازرسی‌های عنوان شده در این فصل باید توسط افراد حقیقی یا حقوقی ذیصلاح که صلاحیت آنها به تأیید مقام مسئول مقررات رسیده باشد، انجام شود.
٢٢-٧-١٠ نشانه‌گذاری و نصب اطلاعیه‌های هشداردهنده
در تأسیسات برقی باید در نقطه شروع هر تأسیسات یا انشعاب، در کلیه نقاط اتصال به الکترودهای زمین و همبندی‌ها و بدنه‌های هادی بیگانه و در کلیه نقاطی که از وسائل حفاظت جریان باقیمانده استفاده می‌شود، اطلاعیه‌ها و پلاكهای هشدار دهنده، از جنسی که دارای دوام کافی باشد، نصب شود.
٢٢-٧-١١ دوره تناوب بازرسی
دوره تناوب بازرسی تأسیسات برقی در ساختمانها باید مطابق جدول ٢٢-٧-١ باشد. برای مواردی که در جدول ذکر نشده باید سالانه حداقل یک‌بار بازرسی انجام شود. در تأسیسات برقی باید توجه داشت که نمی‌توان تأسیسات را به مدت طولانی رها کرده و مورد بازدید قرار نداد، چرا که فرسودگی ناشی از گذشت زمان ممکن است آثاری در آن ایجاد کند و خطرآفرین شود. در این تأسیسات لازم است در دوره های تناوب کوتاهتر، بازرسی‌های مختصری به عمل آورده شود. ولی برای این بازدیدها لازم نیست از افراد متخصص و یا انجام آزمونها کمک گرفته شود بلکه افراد آشنا به امور برقی و حتی افراد عادی که دانایی فنی اندکی دارند نیز می‌توانند از عهده کار برآیند.
بدیهی است چنانچه مشکلی وجود داشته باشد، افراد متخصص باید به آن رسیدگی کنند.
٢٢-٧-١٢ تجهیزات الکتریکی با کاربرد عمومی
به دلیل اهمیت ویژه و استفاده متداول برخی از تجهیزات الکتریکی بازرسی مربوط به آن ها به طـور اختصاصی ارائه شده است.
٢٢-٧-١٢-١ تابلوهای برق
بازرسی مربوط به تابلوهای برق به شرح زیر باید انجام شود:
الف- سالم بودن بدنه، درب و سازه تابلو مطابق با توصیه سازنده کنترل شود.
ب- درحالت بی‌برق، فضای داخل تابلو با استفاده از مکنده از غبار و ذرات خارجی تمیز شود. به کارگیری هوای فشرده جهت انجام تمیزکاری، چون ممکن است باعث نفوذ و ماندگاری ذرات خارجی در عایق بندی تجهیزات برقی شود، توصیه نمی‌شود. هرگونه آلودگی باقیمانده در داخل تابلو باید با استفاده از پارچه بدون پرز آغشته به محلولهای توصیه شده زدوده شود.
پ- تمامی دریچه‌های هوا و شبکه‌های هواکش از وجود گرد و خاك و آلودگی تمیز شده و مانعی در مقابل آنها نباشد.
ت- درصورت وجود واشرهای آببندی و گلند، این اجزاء مورد بازرسی قرار گرفته و در صورت نیاز، تعمیر یا تعویض شوند.
ث- در صورت نصب گرمکن در تابلو، این وسیله باید تمیز شده و به منظور اطمینان از صحت عملکرد آن آزمایش شده و قطعات معیوب گرمکن تعمیر یا تعویض شوند.
ج- ایزولاتورها و نگهدارنده هادی‌ها از نظر ترك، شکستگی یا صدمات فیزیکی دیگر بازدید شوند.
چ- تمامی پیچ و مهره ها و قطعات اتصال دهنده از نظر خرابی، خوردگی یا دمای زیاد کنترل شوند. از محکم بودن پیچ‌ها و قطعات اتصال دهنده اطمینان حاصل شود. اتصال بین مس و آلومینیوم موجود در تابلوها باید از نظر ترکیب گالوانیک کنترل شده و تمامی اتصالات مسی آلومینیمی با ترکیبات آنتی اکسید محافظت شوند.
ح- هادی‌های موجود در تابلو از نظر ترك، شکستگی، داغ شدن و تمیزی کنترل شوند.
٢٢-٧-١٢-٢ رله‌های حفاظتی
نگهداری، تست و بازرسی رله‌ها باید طی برنامه منظمی به طور سالیانه انجام گیرد. وضعیت فیزیکی رله و متعلقات شامل فنر مارپیچ، فاصله دیسک‌ها و کنتاکت‌ها و استحکام محل استقرار باید کنترل شده و تست‌های الکتریکی مطابق توصیه سازنده یا استانداردهای مربوطه بر روی رله‌ها انجام شود.
٢٢-٧-١٢-٣ کلیدهای اتوماتیک
الف- حائل‌های مابین تیغه‌های کلید از محل خارج شده و تمیز شود. عایق‌بندی‌ها با استفاده از مکش و یا پارچه بدون پرز تمیز شود. عایق‌بندی‌ها از نظر پدیده کرونا، قوس الکتریکی، صدمات حرارتی یا فیزیکی بازدید شوند.
ب- کنتاکت‌ها، کنترل شده و از تمیز بودن و تنظیم آنها اطمینان حاصل شود. فشار فنر کنتاکت‌ها با مشخصات سازنده کنترل شود. کلید با دست بسته و باز شده تا از فشار فنرها، تنظیم بودن کنتاکت‌ها و همزمان بسته شدن آنها اطمینان حاصل شود.
پ- کنتاکت‌ها با استفاده از الکل و پارچه نرم تمیز شوند.
٢٢-٧-١٢-٤ کابل، کانال و باس داکت
الف- کابل‌ها در صورتی که نیاز به لمس یا حرکت آنها در حین عملیات نگهداری باشد، باید قبل از هر اقدامی حتماً بی‌برق شوند.
ب- در مسیر کابل‌کشی یا داخل منهول، کابل‌ها از نظر زاویه خمش، صدمات فیزیکی، کشیدگی بیش از حد، نشت روغن، جابه‌جایی، ترك، اتصال زمین و استحکام بست و نگهدارنده و همچنین پوسیدگی، مورد بازدید قرار گیرند.
پ- پایه و نگهدارنده های کانال کابل از نظر پوسیدگی و آسیب‌های ناشی از لرزش کنترل شود.
ت- قبل از اقدام به بازدید باس داکت، پوشش نقاط اتصال در طول مسیر باس داکت برداشته شده تا امکان اندازه گیری حرارتی در تمام طول آن در زیر بار مهیا باشد.
ث- پس از بی‌برق کردن و زمین نمودن باس داکت، تمامی اتصالات از نظر استحکام و همچنین داغ شدن بیش از حد، خوردگی، قوس الکتریکی یا هر شکل دیگری از خرابی کنترل شوند. اتصالات کثیف، تمیز و اتصالات ضعیف، با گشتاور مناسب محکم شوند.
٢٢-٧-١٢-٥ ترانسفورماتور
اطلاعات تراسفورماتور مانند ولتاژ، جریان و درجه حرارت باید به صورت منظم ثبت شوند. مقادیر ماکزیمم یا خطاهای احتمالی نیز قبل از تنظیم مجدد باید ثبت شود. ثبت منظم اطلاعات ترانسفورماتور به صورت هفتگی قبل از اضافه کردن بارهای جدید به آن موردنیاز بوده و باید مورد بررسی قرار گیرد.
الف- ترانسفورماتور خشک
بعد از قطع برق و زمین کردن ترانسفورماتور، تمامی کویل‌ها، اتصالات و عایق‌ها از وجود گرد و خاك و ذرات آلوده با استفاده از مکنده گرد و غبار تمیز شوند. ترانسفورماتور از نقطه نظر داغ شدن زیاد، قوس الکتریکی، قطعات ضعیف، شکستگی و یا هر شرایط غیر عادی دیگر مورد بازبینی قرار گیرد. محفظه و بدنه‌ها از وجود گرد و خاك و کثیفی پاك شده و تمامی هواخورها از موانع احتمالی پاكسازی شوند. در صورت وجود فن دمنده، این وسیله باید ازنظر کارکرد، کنترل شده و در صورت نیاز روغن‌کاری شود. انجام آزمونهای مقاومت عایقی، جذب دی الکتریکی و ضریب توان به عنوان آزمونهای غیرمخرب، جهت ارزیابی شرایط عایقی ترانسفورماتور در طول زمان و به صورت منظم توصیه می‌شود. با ثبت و نگهداری نتایج این آزمونها می‌توان قبل از معیوب شدن کامل عایق‌بندی و از کار افتادن سیستم به این نقیصه پی‌برد.
ب- ترانسفورماتور روغنی
از روغن ترانسفورماتور باید به طور سالانه نمونه‌برداری شده و از نظر شکست عایقی، اسیدی بودن، رنگ، ضریب توان و پلیمریزاسیون آزمایش شود. آنالیز گاز محلول در روغن توسط آزمایشگاه دارای صلاحیت معتبر، سالی یک بار انجام شود. نتایج این آزمایشات باید به طور منظم ثبت شده تا سابقه تغییر خواص روغن ترانسفورماتور همواره در دسترس باشد.
تانک و بوشینگ‌های ترانسفورماتور از نظر نشت روغن بازرسی شوند. کلیه بوشینگ‌ها، ایزولاتورها و جرقه‌گیرها از نظر وجود قطعات معیوب یا شکسته، علائم قوس الکتریکی، گرم شدگی زیاد یا ترك خوردگی کنترل شده و از وجود هرگونه گرد و غبار پاكسازی شوند. اتصالات تمام هادی‌ها به ترانسفورماتور به دقت بازرسی شده و در صورت مشاهده ضعف با گشتاور مناسب آچارکشی شوند.
٢٢-٧-١٢-٦ باطری و شارژر باطری
الف- باطری
سطوح باطری از هرگونه گرد و غبار به طور کامل پاك شود. تمامی اتصالات تمیز شده و آچارکشی شوند. ترمینال های باطری با استفاده از محلول آب و جوش شیرین از وجود هرگونه خوردگی پاكسازی شوند. در باطری‌های سرب اسید، سطح و چگالی نسبی الکترولیت در سلولهای باطری بازرسی شوند. اختلاف بیش از ٥٠ واحد بین سلولها حاکی از وجود سلول خراب در باطری است و باید اصلاح یا تعویض شود.
ب- شارژر باطری
سطوح شارژر باید از هرگونه گرد و غبار به طور کامل تمیز شود. تمامی دریچه‌ها باید گردگیری شده و از باز بودن آنها اطمینان حاصل شود. ترمینالها و اتصالات آچارکشی شوند. سالم بودن رله‌ها، چراغهای سیگنالها و دیگر نشانگرها کنترل شوند. یکی از عوامل پایین بودن سطح الکترولیت در سلولهای باطری، سریع عمل نمودن و تنظیم نبودن شارژر است که باید تنظیم شود.
٢٢-٧-١٢-٧ موتورهای الکتریکی
نگهداری موتورهای الکتریکی باید بر اساس روشهای بازرسی و آزمون دقیق بوده و توسط افراد متخصص انجام شود. عملیات تعمیر و نگهداری که باید بر روی موتور انجام شود در سه حالت، نصب و در حال کار، نصب و بی بار و بازدید اساسی بوده و در دوره های زمانی مختلف انجام می‌شود.
الف- نصب و در حال کار
عملیاتی که با موتور کوپله شده با بار انجام می‌گیرد، به صورت زیر است:
١- بازدید ظاهری، هر ٦ ماه یک‌بار.
٢- اندازه گیری دمای یاتاقان و سیم پیچ‌ها، هر ٦ ماه یک‌بار.
٣- اندازه گیری و کنترل لرزش، هر ٦ ماه یک‌بار.
٤- آزمایش روغن، هر ١٢ ماه یک‌بار.
٥- جریان الکتریکی، هر ١٢ ماه یک‌بار.
ب- نصب و بی‌بار
عملیاتی که با موتور کوپله شده که برقدار نیست انجام می‌گیرد، به صورت زیر است:
١- اندازه گیری مقاومت عایقی، هر ١٢ ماه یک‌بار.
٢- شاخص پلاریزاسیون، هر ١٢ ماه یک‌بار.
٣- مقاومت اهمی سیم پیچ‌ها، هر ١٢ ماه یک‌بار
پ- بازدید اساسی
عملیاتی که طی یک دوره تعمیرات اساسی انجام می‌گیرد و ممکن است برای آن نیاز به پیاده کردن موتور از کوپلینگ باشد، به صورت زیر است:
١- مقاومت عایقی یاتاقان، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٢- اندازه گیری صحت عملکرد شافت، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٣- بازدید و اندازه گیری محل استقرار یاتاقان، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٤- بازدید ظاهری استاتور، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٥- بازدید ظاهری روتور و شفت، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٦- تمیزکاری، خشک کردن (گرم کردن) و جلا دادن، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٧- مقاومت عایقی، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٨- شاخص پلاریزاسیون، هر٦٠ ماه یک‌بار.
٩- مقاومت اهمی سیم پیچ‌ها، هر٦٠ ماه یک‌بار.
١٠- آزمایش صاعقه، هر٦٠ ماه یک‌بار.
١١- بالانس بودن روتور، هر٦٠ ماه یک‌بار.
١٢- تلفات هسته روتور و استاتور، هر٦٠ ماه یک‌بار.
١٣- کنترل شکستگی میله‌های روتور، هر٦٠ ماه یک‌بار.
١٤- آزمایش موتور در حالت بی‌باری و اندازه گیری لرزش، هر٦٠ ماه یک‌بار.
| شماره | موضوع | شماره بند | زمان دوره تناوب | |
| ١ | تابلوهای برق | ٢٢-٧-١٢-١ | سالانه یک‌بار | |
| ٢ | رله‌های حفاظتی | ٢٢-٧-١٢-٢ | سالانه یک‌بار | |
| ٣ | کلیدهای اتوماتیک | ٢٢-٧-١٢-٣ | سالانه یک‌بار | |
| ٤ | کابل، کانال و باس داکت | ٢٢-٧-١٢-٤ | سالانه یک‌بار | |
| ٥ | ترانسفورماتور | ٢٢-٧-١٢-٥ | سالانه یک‌بار | |
| ٦ | باطری و شارژر باطری | ٢٢-٧-١٢-٦ | سالانه یک‌بار | |
| ٧ | موتورهای الکتریکی در حالت نصب و در حال کار | بازدید ظاهری | ٢٢-٧-١٢-٧-الف | هر ٦ ماه یک‌بار |
| اندازه گیری دمای یاتاقان و سیم‌پیچ‌ها | هر ٦ ماه یک‌بار | |||
| اندازه گیری و کنترل لرزش | هر ٦ ماه یک‌بار | |||
| آزمایش روغن | سالانه یک‌بار | |||
| جریان الکتریکی | سالانه یک‌بار | |||
| ٨ | موتورهای الکتریکی در حالت نصب و بی‌بار | اندازه گیری مقاومت عایقی | ٢٢-٧-١٢-٧-ب | سالانه یک‌بار |
| شاخص پلاریزاسیون | سالانه یک‌بار | |||
| مقاومت اهمی سیم‌پیچ ها | سالانه یک‌بار | |||
| ٩ | بازدید اساسی موتورهای الکتریکی | ٢٢-٧-١٢-٧-پ | هر پنج سال | |