١٧-٨-١ کلیات
١٧-٨-١-١ بهمنظور تخلیه کامل محصولات احتراق دستگاه های گازسوز و بهعنوان بنیان تأمین ایمنی و حفظ جان ساکنین ساختمانها، طراحی، اجرا و کنترل دودکشهای دستگاه های گازسوز براساس اصول مهندسی الزامی است.
١٧-٨-١-٢ مهندس ناظر موظف است در زمان تأیید لولهکشی گاز ساختمان، از مناسب بودن نحوة خروج محصولات احتراق (دودکش) برای هر شیر مصرف و همچنین تأمین هوای لازم برای وسیله گازسوز اطمینان حاصل نماید.
١٧-٨-١-٣ طراحی و اجرای دودکش مشترك برای چند دستگاه گازسوز که در طبقات متوالی قرار دارند (حداکثر ٥ طبقه) بهشرطی مجاز است که هوای مورد نیاز احتراق مستقیماً از فضای آزاد تأمین گردد.
در صورتیکه تأمین هوای احتراق از فضای مسکونی باشد اجرای دودکش مشترك مجـاز نیست.
١٧-٨-١-٤ گازهای حاصل از احتراق دستگاه های گازسوز باید مطابق این مقررات و با رعایت دستورالعمل سازندة دستگاه، مستقیماً و بدون برخورد با مانع، بههوای آزاد هدایت شود.
١٧-٨-١-٥ محل اتصال دودکش بهکوره هایی که با گاز طبیعی در شرایط اتسمفریک کار میکنند، باید در بالاترین قسمت کوره قرار گرفته باشد.
١٧-٨-١-٦ در کوره هایی که دهانه خروجی دود از کوره (محل اتصال کوره بهدودکش) در قسمت پایین کوره قرار دارد، باید از بالاترین نقطه محفظه کوره بهوسیله لولهای با قطر حداقل یک اینچ بهقسمت عمودی لوله دودکش متصل نمود تا گاز از این معبر خارج شده و دربالای کوره جمعنشود و هنگام روشن کردن مشعل، انفجار ایجاد نگردد.
١٧-٨-٢ تعیین قطر دودکش مستقل برای یک دستگاه گازسوز
١٧-٨-٢-١ برای تعیین قطر دودکشهای فلزی یا سیمانی برای یک دستگاه گازسوز از جدول ١٧-٨-١ استفاده گردد.
تذکر: تعیین قطر دودکش برای مقادیر خارج از جدول باید براساس محاسبات مهندسی انجام پذیرد.
١٧-٨-٢-٢ اگر قطر دودکش بهدست آمده از جدول کمتر از اندازة قطر محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز باشد، استفاده از دودکش با قطر کوچکتر مجاز است مشروط بر اینکه:
الف) ارتفاع کل دودکش (H) حداقل ٣ متر باشد.
ب) قطـر دودکش برای محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز بهقطر ١٢ اینـچ و کمتر از آن، بیـش از یک اندازة جدول کوچک نشده باشد.
ج) قطـر دودکش بـرای محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز بهقطر بیشتـر از ١٢ اینچ، بیش از دو اندازة جدول کوچک نشده باشد.
١٧-٨-٢-٣ طول افقی لوله رابط برابر (L=0) بهمعنی دودکشی است کهمستقیماً و بهطور قائم بر روی محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز نصب شده باشد.
١٧-٨-٢-٤ برای محاسبه قطر دودکش دستگاه های گازسوزی که در مناطق مرتفع نصب میشوند، مصرف گاز دستگاه در سطح دریا ملاك خواهد بود.
١٧-٨-٣ تعیین قطر دودکش مشترك و لوله رابط
١٧-٨-٣-١ استفاده از دودکش مشترك برای وسایل گازسوزی که هوای مورد نیاز آنها از بیرون تأمین نمیگردد، ممنوع است. استفاده از دودکش مشترك فقط برای وسایل گازسوزی که هوای مورد نیاز آنها از هوای آزاد تأمین میگردد مجاز است.
١٧-٨-٣-٢ برای تعیین قطر دودکشهای مشترك فلزی تکجداره یا سیمانی پیشساخته جهت استفادة بیش از یک دستگاه گازسوز، که در یک طبقه نصب شده اند، به جدول ١٧-٨-٢ و شکل ١٧-٨-٢ مراجعه شود.
١٧-٨-٣-٣ اتصال دودکش (مستقل یا مشترك) وسایل گازسوز بدون فن بهدودکش وسایل گازسوز فندار و بالعکس مجاز نیست.
١٧-٨-٣-٤ وسایل گازسوز دارای مشعل تحت فشار (فندار) که در طبقات مختلف نصب میشوند باید دارای دودکش مستقل باشند و استفاده از دودکش مشترك در این شرایط مجاز نمیباشد.
١٧-٨-٣-٥ روش طراحی دودکش مشترك وسایل گازسوز ساختمانهای چند طبقه جهت هر قسمت
روش تعیین قطر لولههای رابط و دودکشها با ملاحظه شکل ١٧-٨-٣ و بند١٧-٨-٣-١ بهشرح زیر است:
الف) اندازة لوله رابط دودکش بستگی دارد به:
١) ظرفیت حرارتی دستگاه گازسوز
٢) ارتفاع لوله رابط (R)
٣) فاصله مرکز دو سهراهی مجاور (h)
٤) ارتفاع کل (H) برای هر دستگاه گازسوز H=R+h
٥) جدول ١٧-٨-٢-الف (رابطها)
ب) اندازة دودکش مشترك بستگی دارد به:
١) کل ظرفیتهای حرارتی
٢) ارتفاع کل (H)
٤) قسمت قائم دودکش مشترك بدون خم
١٧-٨-٣-٦ در ساختمانهای چند طبقه، اندازة قطر پایینترین لوله رابط و قسمت قائمی که گاز را بهپایینترین سهراهی دودکش اصلی یا دودکش مشترك هدایت میکند باید از جدول ١٧-٨-١ محاسبه شود. در این رابطه ارتفاع (H) از محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز تا سهراهی پایینترین طبقه منظور گردد.
١٧-٨-٣-٧ قطر لوله رابط دودکشهای مشترك طبق جدولهای ١٧-٨-٢-الف و ١٧-٨-٢-ب میباشد.
١٧-٨-٣-٨ هر خم ٩٠ درجه اضافه بر دو خم اول، ظرفیت لوله رابط دودکش مشترك را ١٠% کاهش میدهد.
١٧-٨-٣-٩ بدون در نظر گرفتن جدول ظرفیت، در صورت تساوی قطر لوله رابط و قطر دودکش مشترك، باید قطر دودکش مشترك حداقل یک اندازه بزرگتر باشد.
١٧-٨-٣-١٠ کلیه اتصالات مورد مصرف جهت اتصال لوله رابطها بهدودکش مشترك باید هماندازة دودکش مشترك در محل تقاطع لوله رابط با دودکش باشد.
١٧-٨-٣-١١ در مورد ساختمانهای چندطبقه، ارتفاع (H) در هر قسمت از دودکش، فاصله عمودی بین محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز تا مرکز سهراهی بعدی طبقه فوقانی است.
١٧-٨-٤ نکات ضروری برای طراحی و اجرای دودکشها
١٧-٨-٤-١ هر مصرف کننده درونسوز مانند بخاری، آبگرمکن و غیره باید دارای دودکش مناسب و لوله رابط مستقل باشد.
١٧-٨-٤-٢ لوله رابط و اتصالات آن در دودکشهای مشترك باید از نوع فلزی باشد.
١٧-٨-٤-٣ اتصال لولههای رابط دودکش مشترك فقط باید با استفاده از سهراهی اتصال پیشساخته انجام شود. اتخاذ روشهای دیگر برای گرفتن انشعاب مجاز نیست.
١٧-٨-٤-٤ برای تعیین قطر دودکش و لوله رابط فلزی پیشساخته برای بیش از یک دستگاه گازسوز در یک طبقه از جدول ١٧-٨-٢-الف و ب استفاده شود.
١٧-٨-٤-٥ بهمنظور تعیین قطر دودکشهای تکجداره فلزی یا پیشساخته سیمانی برای بیش از یک دستگاه گازسوز در یک طبقه از جدول ١٧-٨-١ استفاده شود.
١٧-٨-٤-٦ شیر مصرف کننده باید در محلی که دودکش وجود دارد یا نصب آن امکانپذیر است، نصب گردد.
١٧-٨-٤-٧ حداکثر طول لوله رابط باید 0/45 متر برای هر 2/5 سانتیمتر قطر لوله رابط باشد. در صورتیکه طول لوله رابط از 0/45 متر برای هر 2/5 سانتیمتر قطر بیشتر باشد، باید از طریق افزایش قطر یا ارتفاع لوله رابط و یا ارتفاع کل دودکش ظرفیت مورد نظر تأمین گردد.
١٧-٨-٤-٨ در صورت نصب دو دستگاه گازسوز در یک طبقه، دودکش مشترك باید نزدیکتر و یا مستقیماً روی دستگاه گازسوز کوچکتر قرار گیرد.
١٧-٨-٤-٩ قطر لولههای رابط باید مساوی یا بزرگتر از اندازة محل خروج محصولات احتراق دستگاه گازسوز باشد.
١٧-٨-٤-١٠ برای انتخاب قطر دودکش دستگاه های گازسوزی که در مناطق مرتفع نصب میشوند، ظرفیت حرارتی وسیله گازسوز در سطح دریا ملاك میباشد.
١٧-٨-٤-١١ برای چند دستگاه گازسوز که در یک طبقه قرار گرفتهاند، ارتفاع (H) از بالاترین مجرای خروجی محصولات احتراق دستگاه گازسوز تا انتهای دودکش اصلی محاسبه شود.
١٧-٨-٤-١٢ ضخامت دودکش و لوله رابط فلزی باید مطابق جدول١٧ـ ٨ ـ٣ـ الف و ب در نظر گرفته شود.
| سطح مقطع دودکش (سانتیمتر مربع) | حداقل ضخامت ورق دودکش (میلیمتر) |
| تا ٩٩٥ | 1/5 |
| ٩٩٦ تا ١٢٩٠ | ٢ |
| ١٢٩١ تا ١٦٤٠ | 2/5 |
| بزرگتر از ١٦٤٠ | 3/5 |
١٧-٨-٤-١٣ استفاده از لولههای قابل انعطاف (خرطومی یا آکاردئونی) بهعنوان دودکش ممنوع است.
١٧-٨-٤-١٤ مقادیر «حداکثر ظرفیت حرارتی وسایل گازسوز» مندرج در جدولهای این بخش برمبنای نصب دو زانویی ٩٠ درجه در لولههای رابط ارایه گردیده اند. بهازای اضافه شدن هر زانویی ٩٠ درجه (و یا معادل آن) ده درصد از ظرفیت حرارتی دودکش مندرج در جدول کاسته خواهد شد.
١٧-٨-٤-١٥ درون یابی در مقادیر جدولهای این بخش مجاز است، ولی برونیابی مجاز نیست.
١٧-٨-٤-١٦ حداقل فاصله کلاهک دودکش با کولرهای آبی و دریچههای تأمین هوای ساختمان باید ٣ متر در نظر گرفته شود.
١٧-٨-٤-١٧ حداقل قطر دودکشهای وسایل گازسوز ١٠ سانتیمتر میباشد و چنانچه محاسبات کمتر از قطر مذکور باشد حداقل همان ١٠ سانتیمتر باید رعایت شود.
١٧-٨-٤-١٨ در دودکشهای مشترك میتوان حداکثر قطر محاسبه شده دودکش را از ابتدا تا انتها یکسان در نظر گرفت.
١٧-٨-٥ ضوابط مربوط بهنصب دودکشها
١٧-٨-٥-١ انتهای کلیه دودکشها باید حداقل یک متر از سطح پشتبام بالاتر بوده و از دیوارهای جانبی نیز حداقل سه متر فاصله داشته باشد. در صورتیکه فاصله کمتر از ٣ متر باشد انتهای دودکش باید حداقل ٦٠ سانتیمتر از بلندترین دیوار مجاور بالاتر قرار گیرد.
١٧-٨-٥-٢ قسمت قائم دودکش باید روی پایههای مناسب قرار گیرد تا وزن آن بهپایه منتقل شود.
ضمناً طول قائم دودکش توسط بستهای مناسب بهدیوار محکم گردد.
١٧-٨-٥-٣ عبور دودکش از فضای داخلی و سقف کاذب حمام مجاز نمیباشد.
١٧-٨-٥-٤ جهت استفاده از بخاری دیواری باید دهانه دودکش حداقل در ارتفاع ١٢٠ سانتیمتر از کف محل نصب تعبیه شده باشد.
١٧-٨-٥-٥ دودکش مشترك با شرایط مندرج در جدول ١٧-٨-٢-الف حداکثر برای پنج طبقه استفاده شود.
١٧-٨-٥-٦ در صورتیکه ساختمان بیش از پنج طبقه باشد، باید از دو دودکش مشترك براساس جدولهای مربوطه استفاده شود.
١٧-٨-٥-٧ چنانچه دودکش در داکت نصب شود، داکت ویژه دودکشها باید از بالا بههوای آزاد ارتباط داشته باشد. این داکت نباید به فضاهای داخلی ساختمان راه داشته باشد.
١٧-٨-٥-٨ کلیه محلهای اتصال دودکش بایدکاملاً دودبند شود.
١٧-٨-٥-٩ استفاده از قطعات لولههای سیمانی پیشساخته سر صاف (لب بهلب) ممنوع میباشد و باید از نوع نر و ماده (فنجانی) استفاده شود.