مقدمه :
سفرهای تولید و جذب شده به واسطه احداث ساختمانها در شهرها، موجب بروز مشکلات ترافیکی در معابر نظیر عدم تناسب بین عملکرد کاربری ها با شبکه معابر، نامتناسب بودن دسترسیها و شبکه معابر پیرامونی، ایجاد گره های ترافیکی و دیگر مسائلی از این دست شده است.
لازم است به ساختمانها به عنوان بخشی از کاربری های شهری از منظر یک ساختگاه ترافیکی که تولید و جذب سفر جدیدی را در محدوده ایجاد میکنند، توجه شود، تا با توجه به نیازها و محدودیتها ملاحظات لازم در دوره بهره برداری در طراحی ترافیکی آنها لحاظ گردد و در صورت لزوم تسهیلات جدید در شبکه معابر بلافصل ساختمانها منظور و یا تغییراتی در کاربریها و یا اجزای ساختمان و محوطه آن اعمال شود. در غیر این صورت اجزای ساختمان و شبکه معابر اطراف ممکن است کشش اثرات ترافیکی مستحدثات جدید را نداشته و عملکرد آنها با اثرات نامطلوبی همراه باشد. این اثرات میتواند هم در مورد وسایل نقلیه و هم در مورد افراد و عابرین پیاده مصداق داشته باشد. از سوی دیگر معضلات و محدودیتهای ایجاد شده در ترافیک عبوری از معابر پیرامون ساختمان در حین ساخت نیز نیازمند مدیریت ترافیک و در نظر گرفتن تمهیدات ایمنی ترافیک است.
لذا این مبحث با بررسی ضرورت و اهداف تدوین مقررات ملّی ساختمان در بخش مهندسی ترافیک و پس از شناسایی مشکلات و آسیبهای وضعیت موجود ساخت و ساز مبتنی بر اظهارات صاحب نظران تدوین گردیده تا بر اساس مشکلات احصاء شده (مشکلات ساخت و ساز در هر سه مرحله صدور مجوز، حین ساخت و دوره بهره برداری، نظیر تغییر کاربری ها، ارتباطات بین سازمانها و نهادها، تردد عابرین پیاده و وسایل نقلیه در محدوده بلافصل کارگاه و …) الزاماتی در جهت رفع این مشکلات گردآوری نماید.
در فصل کلیات این مبحث ضمن بیان ،هدف دامنه کاربرد و تعاریف تخصصی، به منظور تسهیل در بهره برداری از مطالب فصول آتی، طبقه بندی ساختمانها و معابر ارائه شده است. در ادامه، اصول اثر سنجی ترافیکی ساختمانها و روشهای تحلیل تاثیرات ترافیکی ناشی از ایجاد ساختگاه های ترافیکی یا تغییر در کاربری ساختمانها آورده شده است. ضوابط ترافیکی حین ساخت ساختمانها نیز در فصل جداگانه ای آمده و در آن الزاماتی در ارتباط با اجزای محوطه کارگاهی، تجهیزات کنترل ترافیک و مدیریت و ایمنی ترافیک در حین ساخت ارائه گردیده است. همچنین در فصل ضوابط ترافیکی داخل ساختمانها و محوطه ها، الزاماتی درباره پارکینگها، گردش پیاده و سواره، معلولین، ایمن سازی، علائم و شرایط اضطرار را ارائه می‌دهد. در نهایت در فصل ضوابط ترافیکی در شبکه معابر بلافصل ساختمان به عنوان فصل پایانی، بایدها و نبایدهای مربوط به مشخصات فیزیکی و هندسی معابر، استفاده از گذرگاه های همسطح و غیرهمسطح عابرپیاده، مسیرهای دوچرخه و ملاحظات ایستگاههای حمل‌ونقل عمومی در حوزه نفوذ ساختمان مطرح شده است.
لازم به ذکر است در این مبحث به عنوان ویرایش اول مجموعه ضوابط و الزامات مقررات ملّی ساختمان در حوزه ترافیک تلاش شده تا کلیه مباحث ترافیکی تاثیرگذار در بخش ساختمان پوشش داده شود. اما در این بین علی‌رغم تلاشها، با توجه به پیچیدگی‌ها و توسعه روزافزون روشها، ممکن است کاستی‌هایی در تدوین این مجموعه وجود داشته باشد، لذا از کلیه متخصصان، مهندسان و کاربران این مبحث تقاضا می‌شود با در میان گذاشتن نظرات و پیشنهادات خود، کمیته نظارت و راهبری را در ارتقاء کیفیت هر چه بیشتر این ضابطه در ویرایش‌های آتی یاری نمایند.
هیأت تدوین کنندگان مبحث بیست و سوم مقررات ملی ساختمان
الف) اعضای کمیته تخصصی نظارت و راهبری مقررات ملی ساختمان
| عضو |
| دکتر غلامرضا شیران |
| دکتر محمود صفارزاده |
| دکتر جمال قناعت |
| مهندس رامین آهویی |
| دکتر حمید شیرمحمدی |
| دکتر فرشیدرضا حقیقی |
| دکتر کامران رحیم‌اف |
| مهندس علیرضا معتمدنیا |
| مهندس مجتبی زوربخش |
| مهندس محمد محمدی نژاد |