١٧-١-١ حدود و دامنه‌ی کاربرد
١٧-١-١-١ بخش اول مبحث هفدهم مقررات ملّی ساختمان، ضوابط حداقل را که رعایت آنها مشمول الزام قانونی است، در موارد زیر مقرر می‌دارد:
الف) طراحی و اجرای لوله‌کشی گاز ساختمانها و کنترلهای کیفی
ب) نصب و راه اندازی وسایل گازسوز
پ) دودکش‌ها و هوارسانی به وسایل گازسوز
ت) ضوابط بهره برداری و ایمنی
ث) ضوابط ویژه گازرسانی برای ساختمانهای عمومی و خاص
١٧-١-١-٢ بخش اول این مبحث برای کاربری گاز طبیعی تحویلی به‌ساختمانها با فشار ١٧٦ میلی‌متر ستون آب[1] یک چهارم پوند بر اینچ مربع و برای مصارف حداکثر تا ١٦٠ مترمکعب در ساعت و قطر لوله حداکثر ١٠٠ میلی‌متر (٤ اینچ) تدوین گردیده است.
١٧-١-٢ مسئولیت‌ها
١٧-١-٢-١ طراح
طراح علاوه بر رعایت مفاد مندرج در فصل‌های ١٧-٣ و ١٧-٤ باید به نکات زیر توجه نماید:
الف)در طراحی سیستم لوله‌کشی گاز ساختمان، برای مشخص نمودن محل نصب هـر وسـیله گازسـوز باید تأمین هوای آن شامل تأمین هوا از داخل یا خارج ساختمان، حداقل سطح منفذ ورود هوا (در صورت لزوم تأمین هوا از خارج از ساختمان) پیش‌بینی گردد.
ب) حداقل قطر و ارتفاع دودکش وسیله گازسوز باید روی نقشه ذکر و در صورت وجود دودکش، انطباق آن با ذکر مشخصات، تأیید گردد.
پ) طراح مجاز نیست وسایل گازسوز دودکش‌دار را در محلی قرار دهد که دودکش برای آنها پیش‌بینی نشده باشد.
ت) در صورتی‌که دودکش در خارج ساختمان به‌صورت روی کار برای وسیله گازسوز در نظر گرفته شده باشد باید مشخصات محل خروج دودکش از داخل به بیرون ساختمان روی نقشه ذکر شود.
١٧-١-٢- ٢ مجری
الف)مسئولیت کلیه امور طراحی، محاسبات لازم (در صورتی‌که طراحی با مجری باشد) استفاده از مصالح مناسب، اجرای لوله‌کشی گاز، تهیه نقشه‌های طبق اجرا، انجام آزمایش‌ها، تزریق‌گاز و راه اندازی سیستم لوله‌کشی گاز ساختمان به عهدة مجری می‌باشد.
ب) مجری لوله‌کشی گاز موظف است قبل از اجرا، نقشه طراحی‌شده را به تأیید مهندس ناظر برساند و محل نصب وسایل گازسوز را طبق نقشه، در اجرا رعایت نماید و در مورد هر انشعاب از امکان تأمین هوا و همچنین تخلیه محصولات احتراق اطمینان حاصل نماید.
پ) مجری همواره در قبال کلیه مسائل مربوط به لوله‌کشی از قبیل استفاده از مصالح مناسب برطبق این مقررات، اجرای لوله‌کشی براساس نقشه‌های تأیید شده، کیفیت جوشکاری‌های انجامشده و کلیه امور مربوط به مجری طبق این مقررات مسئول خواهد بود و صدور تأییدیه‌های مهندس ناظر از مسئولیت وی نمی‌کاهد.
ت) در مواردی که در این مقررات تشخیص موضوع و تصمیم‌گیری به عهدة مهندس ناظرگذاشته شده است و یا در مواردی که مهندس ناظر تغییراتی را در نقشه‌های اجرایی ضروری بداند، نظر وی لازم الاجرا بوده و مجری موظف به‌رعایت نظرات نامبرده و اصلاح نقشه‌ها می‌باشد.
ث) در صورت تخطی مجری از مسئولیت‌ها و تعهدات خود از این مقررات، مهندس ناظر می‌تواند از ادامه کار جلوگیری نموده و در صورت لزوم، گزارش مربوطه را جهت استیفای حقوق مشترك به مراجع ذیصلاح پیش‌بینی شده در قانون، منعکس نماید.
ج) در صورت تخطی مهندس ناظر از الزامات این مقررات، یا عدم تأیید کار اجراشده بدون دلیل‌کافی، مجری می‌تواند موضوع را به مرجع ذیصلاح ارجاع و درخواست رسیدگی نماید.
١٧-١-٢-٣ مهندس ناظر
الف) نظارت بر کلیه امور مربوط به‌لوله‌کشی گاز شامل تأیید نقشه‌های اجرایی و کنترل محاسبات، تأیید مصالح مصرفی، نظارت بر مراحل مختلف اجرای کار تا رفع اشکالات و انجام آزمایش‌های سیستم لوله‌کشی، تأیید ابعاد و موقعیت دودکش‌ها، تهویه وسایل گازسوز و عملیات تزریق گاز براساس این مقررات باید توسط مهندس ناظر صورت گیرد.
ب) قبل از اجرای لوله‌کشی، مهندس ناظر باید ضمن بازدید از محل، نقشه‌های طراحی را بررسی نموده و در صورت عدم مشاهدة ایراد، نقشه‌ها را جهت اجرا تأیید نماید.
پ) مصالح مورد استفاده در سیستم لوله‌کشی گاز باید قبلاً توسط مهندس ناظر مورد بررسی قرار گرفته و گواهینامه‌های ساخت آنها کنترل گردد و از مناسب بودن آنها برای استفاده در سیستم لوله‌کشی گاز طبق این مقررات اطمینان حاصل شود. در صورتی‌که مهندس ناظر ضروری تشخیص دهد، برای اطمینان از مطابقت مصالح با این مقررات باید آزمایش‌های لازم بر روی مصالح انجام گیرد.
ت) در حین اجرای لوله‌کشی، مهندس ناظر، هرچند بار که لازم بداند، باید از کار بازدید نموده و از صحت انجام آن اطمینان حاصل نماید.
ث) هرگاه در ضمن اجرای لوله‌کشی، لازم باشد تغییری در نقشه‌های اجرایی صورت گیرد، باید نقشه‌های اصلاحی براساس این مقررات، تهیه و به‌تأیید مهندس ناظر برسد.
ج) در پایان کار، مهندس ناظر باید از کار اجراشده بازدید نموده ضمن صورت برداری از اشکالات، موارد را جهت برطرف نمودن آنها به مجری ابلاغ نماید.
چ) پس از رفع اشکالات، باید سیستم لوله‌کشی طبق مفاد بخش (١٧-٦) این مقررات مورد آزمایش‌های لازم قرار گرفته و در صورت عدم وجود نشت، تأییدیه آزمایش به وسیله مهندس ناظر صادر گردد.
ح) در مورد لوله‌کشی توکار مطابق (١٧-٥-٤) باید کلیه مراحل کنترل کار به‌وسیله مهندس ناظر تا زمان صدور تأییدیه قبل از پوشاندن لوله‌کشی انجام شود.
خ) مهندس ناظر موظف است فقط در صورتی که مشخصات و الزامات محل نصب از نظر تهویه و دودکش وسایل گازسوز مطابق این مقررات در نقشه و در زمان لوله‌کشی رعایت شده باشد (علاوه بر مشخصات فنی و ایمنی لوله‌کشی که باید مطابق فصول مربوط به‌خود در این مقررات انجام شده باشند) نقشه اجرایی و لوله‌کشی اجرا شده را تأیید نماید.
د) مسئولیت کنترل کیفیت و صدور تأییدیه‌های مربوطه در همه مراحل طراحی، انتخاب مصالح، اجرا، آزمایش سیستم لوله‌کشی گاز و همچنین حصول اطمینان از مناسب بودن دودکش‌ها و مجاری تهویه جهت لوازم گازسوز به عهدة مهندس ناظر می‌باشد.
ذ) در مواردی که مهندس ناظر ضروری بداند برای حصول اطمینان از کیفیت طراحی، اجرا، مصالح و آزمایش‌ها می‌تواند از خدمات بازرسین و یا مشاورین ذیصلاح استفاده نماید ولی در هر صورت تأیید نقشه‌های اجرایی و مسئولیت‌های ناشی از آن به عهدة مهندس ناظر می‌باشد.
ر) در صورت تخطی مجری از الزامات این مقررات، مهندس ناظر موظف است مراتب را کتباً به اطلاع مجری و مراجع ذیصلاح برساند و مجری موظف به رفع آن می‌باشد. در صورت استنکاف مجری از رفع تخلف، مهندس ناظر می‌تواند ضمن عدم تأیید کار، موضوع را به مراجع ذیصلاح جهت بررسی تخلفات صورت گرفته اطلاع دهد.
١٧-١-٢-٤ سازندگان وسایل گازسوز
الف) سازندگان وسایل گازسوز موظفند همراه دستگاه، دستورالعمل نصب، حاوی کلیه الزامات محل نصب دستگاه و از جمله وضعیت تهویه، حداقل حجم یا ابعاد فضای محل نصب، قطر و حداقل ارتفاع دودکش و همچنین دستورات راه اندازی، بهره برداری و نگهداری و موارد ایمنی دستگاه را به خریدار ارایه نمایند.
ب) سازندگان وسایل گازسوز موظفند نصاب یا نصابان مجاز برای نصب و راه اندازی دستگاه گازسوز را به خریدار معرفی نمایند.
١٧-١-٢-٥ نصب‌کنندگان وسایل گازسوز
الف)کلیه وسایل گازسوز باید توسط افرادی که آموزش رسمی دیده و دارای پروانه صلاحیت بوده و نمایندگی مجاز از سازنده مربوطه را داشته باشند، نصب و راه اندازی شوند.
ب) نصاب موظف به رعایت دقیق دستورالعمل سازنده و ضوابط این مقررات می‌باشد.
پ) نصاب نباید وسیله گازسوز را در محلی غیر از جای تعیین‌شده در نقشه گازرسانی ساختمان که به تأیید مهندس ناظر رسیده است نصب نماید.
ت) نصاب مجاز به‌نصب وسیله گازسوز دیگری به‌غیر از آنچه که در نقشه گازرسانی ساختمان معین شده است، نمی‌باشد، از جمله نصب آبگرمکن فوری دیواری در جایی‌که آبگرمکن زمینی پیش‌بینی شده است خلاف محسوب می‌گردد.
ث) مسئولیت نهایی نصب وسایل گازسوز، کنترل مجدد مناسب بودن دودکش‌ها و مجاری تهویه لوازم گازسوز، راه اندازی و آزمایش عملکرد آنها به عهدة نصاب مجاز (مورد تأیید سازنده یا مراجع ذیصلاح) می‌باشد.
١٧-١-٢-٦ استفاده کنندگان از وسایل گازسوز
الف) نگهداری و بهره برداری از سیستم لوله‌کشی گاز ساختمانها باید طبق این مقررات انجام شود.
ب) صاحب ملک یا ساختمان و یا نمایندة قانونی او، مسئول نگهداری و بهره برداری از سیستم لوله‌کشی گاز ساختمان می‌باشد.
پ) استفاده کننده از وسیله گازسوز موظف به‌رعایت دستورالعمل‌های بهره برداری و نگهداری اعلام شده توسط سازنده بوده و مجاز به انجام هیچ‌گونه تغییر در وسیله گازسوز، محل آن، محدود کردن تهویه آن یا دستکاری در وضعیت دودکش آن نمی‌باشد. در صورت نیاز به هرگونه تغییرات، استفاده کننده فقط می‌تواند از طریق نصابان یا تعمیرکاران مجاز، اقدام نماید.
[1] کلیه ارقام مربوط به فشار، در این مقررات، فشار نسبی است.