کدکاو : مبحث چهاردهم الزامات عمومی ساختمان 6-14 کانال کشی

1-6-14 کلیات

1-1-6-14 دامنه کاربرد

الف) کانالهای انتقال هوا، به منظورهای زیر، باید طبق الزامات مندرج در این فصل «”۱۴-۶” کانال کشی» طراحی، ساخته، نصب و بازرسی شود. جز مواردی که در فصول ۵ و ۹ ترتیب دیگری مقرر شده باشد.

(۱) هدایت هوای رفت، برگشت و تخلیه در تأسیسات تعویض هوا؛

(۲) هدایت هوای رفت، برگشت و تخلیه در تأسیسات تهویه مطبوع؛

(۳) دریافت هوا از بیرون در سیستمهای تعویض هوا و تهویه مطبوع؛

(۴) دریافت هوا از بیرون به منظور تأمین هوای لازم برای احتراق؛

(۵) تخلیه هوای آلوده، مانند ذرات گرد و غبار، دود، گازها، بخار، بو و هر آلاینده زیان آور دیگر، از فضاهای ساختمان؛

(۶) هدایت هوای خنک کننده تبخیری، مانند کولر آبی.

ب) الزامات این فصل ناظر به کانال کشی حداکثر تا کلاس فشار ۱۰۰۰ + پاسکال (٤+ اینچ ستون آب) و مکش 750- پاسکال (3- اینچ ستون آب) است.

2-1-6-14 الزامات عمومی

الف) برای تخلیه هوای آلوده به گازها و غبارهای قابل اشتعال، گازهای خورنده یا سمی، دود و هرگونه آلاینده زیان آور دیگر، باید از کانال کشی جداگانه و مستقل استفاده شود.

(۱) کانال کشی مخصوص هوای آلوده به گازهای قابل اشتعال و خطرزا نباید جزئی از سیستم کانال کشی دیگری باشد که به فضاهای دیگر ساختمان راه دارد.

ب) پله ها و راه های فرار و راهروهای دسترسی به آنها را نباید به مثابه کانال یا پلنوم برای هوای رفت، برگشت، تخلیه و گرفتن هوای بیرون به کار برد، مگر در موارد زیر:

(۱) راهرو دسترسی به خروجی های فرار می تواند برای ورود هوای بیرون و رساندن آن به فضاهایی مانند توالت، حمام، رختکن، گونی شوی، که به این راهرو مستقیماً باز میشوند، در نظر گرفته شود، به شرطی که هوای ورودی راهرو بیش از هوای مورد نیاز این فضاها باشد.

(۲) راهرو داخلی یک واحد آپارتمان مسکونی میتواند به جای پلنوم هوای برگشت به کار رود.

پ) فضای داخل سقف کاذب یا کف کاذب راهرو میتواند کاربردی مانند پلنوم برگشت هوا داشته باشد به شرط آن که یکی از موارد زیر برقرار باشد:

۱ – راهرو منطقه ای با مقاومت معین در برابر آتش نباشد

۲- راهرو با مصالحی با همان درجه مقاوم در برابر آتش، از پلنوم سقف یا کف کاذب یا دیوارها جدا شده باشد.

3- سیستم هوارسانی راهرو با فعال شدن آشکارسازهای دود خاموش شود.

۴- در ساختمانی که به سیستم بارنده خودکار مجهز است، وقتی عبور جریان آب از مدار لوله کشی بارنده خودکار تشخیص داده شود، سیستم هوارسانی راهرو خاموش شود.

۵- فضای داخل سقف کاذب یا کف کاذب راهرو جزئی از یک سیستم کنترل دود باشد.

ت) کانال تخلیه هوای آلوده با فشار مثبت و دودکش، نباید از فضاهایی از ساختمان که برای پلنوم هوا مشخص شده اند، عبور کند. مگر آنکه این کانال یا دودکش در درون یک مجرا یا محفظه قرار بگیرد و فضای داخل این مجرا یا محفظه نسبت به فضای داخل پلنوم کاملا هوابند باشد.

ث) بازشوهای هوای برگشت در سیستمهای گرمایش، تعویض هوا، وتهویه مطبوع باید تمام شرایط زیر را برآورده سازد:

هر بازشو در تمام جهت ها نباید کمتر از ۳ متر (10 فوت) از هر محفظه ی احتراق باز یا هودهای مکشی متعلق به تجهیزات درون همان اتاق یافضا فاصله داشته باشد.
هوای برگشت نباید از مکانهای دارای خطرویا موتورخانه تبرید تامین گردد.

2-6-14 پلنوم

1-2-6-14 کلیات

الف) فضاهایی از ساختمان که برای پلنوم هوای رفت، برگشت و تخلیه استفاده میشوند، باید به فضاهای خالی از انسان، مانند راهروهای زیرزمینی، داخل سقف کاذب یا کف کاذب طبقات، فضای زیر شیروانی و اتاق هوارسان، محدود شود.

(۱) هر پلنوم باید به یک منطقه آتش ساختمان محدود شود.

(۲) در داخل پلنوم نباید دستگاه های با سوخت جامد، مایع یا گاز نصب شود.

2-2-6-14 ساخت پلنوم

الف) جدارهای پلنوم باید با آنچه برای مقاومت جدارهای ساختمان در برابر آتش مقرر شده است، مطابقت داشته باشد یا شاخص پیشروی شعله حداکثر ۲۵ و شاخص گسترش دود حداکثر ۵۰ ، طبق استاندارد UL 723 یا (ASTM E84) داشته باشند.

(۱) اگر پلنوم در بخشی از ساختمان واقع شده باشد که به عنوان یک منطقه آتش نمی باشد، پلنوم منطقه آتش محسوب نمی شود و لازم نیست جدارهای آن در برابر آتش مقاوم باشد.

(۲) در این حالت عبور لوله، کانال هوا، کابل برق، عایق لوله و کانال و روکش آن از داخل پلنوم محدودیتی ندارد.

ب) مواد داخل پلنوم که در معرض جریان هوا قرار دارند، باید از جنس نسوختنی باشند، یا شاخص پیشروی شعله حداکثر ۲۵ و شاخص گسترش دود حداکثر ۵۰ طبق استاندارد UL723 یا (ASTM E84 )، داشته باشند، جز در موارد زیر:

(۱) مقاومت جنس لوله و کانال هوا، عایق لوله و عایق کانال هوا، و روکش عایق ، در برابر آتش با آنچه برای جدارهای پلنوم مقرر شده، مطابقت داشته باشد؛

(۲) عایق کانال ولوله با پوشش مناسب برای جلوگیری از جدا شدن ذرات عایق حفاظت شده باشد.

(۳) عبور لوله های ترموپلاستیک از داخل پلنومهای مقاوم در برابر آتش در صورتی که لوله پر از آب باشد؛

(۴) عبور کابل برق از داخل پلنومهای مقاوم در برابر آتش در صورتی که کابل با روکشی مقاوم در برابر آتش به همان درجه که برای جدارهای پلنوم مقرر شده است، حفاظت شده باشد.

پ) اگر سطح داخلی جدارهای پلنوم با گچ اندود شده است، میتوان برای عبور هوا از آن استفاده کرد، به شرطی که دمای هوا از ۵۲ درجه سلسیوس (۱۲۵ درجه فارنهایت) بیشتر نباشد.

(۱) دمای سطوح گچی داخل پلنوم باید کنترل شود که از دمای نقطه شبنم هوای داخل پلنوم بیشتر باشد.

(۲) پلنوم با سطوح داخلی گچی نباید برای جریان هوای سیستمهای خنک کننده تبخیری مانند کولر آبی، به کار رود.

(۳) قرارگیری تجهیزات برقی دارای محفظه فلزی درون پلنوم مجاز است ولی چنانچه محفظه مذکور سوختنی باشد باید طبق استاندارد UL 2043 طبقه بندی و مجاز شناخته شده باشد.

3-6-14 طراحی و ساخت کانال

1-3-6-14 کلیات

الف) طراحی و ساخت کانالهای هوای رفت، برگشت و تخلیه باید مناسب جریان مقدار هوای مورد نیاز باشد.

(۱) کانال هوا باید طبق روشهای مهندسی مورد تأیید طراحی و ساخته شود.

(۲) روشهای مهندسی که در اندازه گذاری کانال هوا و دیگر اجزای کانال کشی به کار می رود، باید مورد تأیید قرار گیرد.

(۳) کانال هوا و دیگر اجزای آن باید با توجه به مقدار جریان هوای لازم و سرعت مناسب آن اندازه گذاری شود و بیش از آنچه برای هر فضا تعیین شده است، صدا تولید نکند.

(۴) در سامانه های کانال کشی باید با روشهای مهندسی مورد تأیید یا نصب دمپر، امکان تنظیم میزان هوای انشعابها پیش بینی شود.

(۵) اجزای کانال هوا و آویزها و تکیه گاههای آن باید استحکام و دوام کافی داشته باشند.

(۶) کانال هوا باید براساس طبقه بندی فشار هوای داخل آن و برای حداکثر فشار یا مکش هوا، طبق جدول (۱۴-۶-۳-۱) “الف” (۶) طراحی و ساخته شود.

جدول ( ۱۴-۶-۳-۱) “الف” (۶) : طبقه بندی فشار کانالهای هوا
فشار یا مکش استاتیک داخل کانال هوا
فشار (اینچ ستون آب)	فشار مثبت	اینچ ستون آب	پاسکال
0/5-	0/5+	0/5	125
1-	1+	1	250
2-	2+	2	500
3-	3+	3	750
–	4+	4	1000

(۷) حداکثر سرعت هوا در کانال کشی با کلاس 0/5 نباید از ۱۰ متر در ثانیه (2000 فوت در دقیقه) و در کانال کشی با کلاس ۱ و ۲ از 12/7 متر در ثانیه ( ۲۵۰۰ فوت در دقیقه) و در کلاس ۳ و ۴ از ۲۰ متر در ثانیه ( ۴۰۰۰ فوت در دقیقه) بیشتر باشد.

ب) کانالهای هوای رفت، برگشت و تخلیه هوا باید طوری ساخته و نصب شوند که در تأمین شرایط مقرر برای مقاومت هر منطقه از فضاهای ساختمان در برابر آتش، اختلال ایجاد نکنند.

2-3-6-14 کانال فلزی

الف) کانال فلزی مخصوص هوای رفت، برگشت، گرفتن هوای بیرون و تخلیه هوا در تأسیسات گرمایی، تعویض هوا و تهویه مطبوع و نیز توزیع هوای سیستمهای خنک کننده تبخیری، از نظر انتخاب مصالح و روش ساخت، باید مطابق یکی از استانداردهای زیر باشد:

1- ANSI/ SMACNA/ HVAC DUCT CONSTRUCTION STANARDS (15d)

2- HVCA/ SPECIFICATION FOR SHEET METAL DUCTWORK (DW/144)

(۱) انتخاب مصالح و روش ساخت با استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که مطابق استانداردهای مندرج در «(۱۴-۶-۳-۲) “الف”» باشد و مورد تأیید قرار گیرد.

ب) ضخامت ورق فولادی (گالوانیزه، زنگ ناپذیر) و آلومینیوم،ی برای ساخت کانالهای با مقطع چهارگوش، که کلاس فشار آنها حداکثر ۵۰۰ پاسکال (۲ اینچ ستون آب)، باشد باید دست کم برابر با مقادیر جدول (۱۴-۶-۳-۲) “ب” در نظر گرفته شود.

جدول (۱۴-۶-۳-۲) “ب”: کمترین ضخامت ورق برای ساخت کانال هوا با مقطع چهارگوش با کلاس فشار تا ۵۰۰ پاسکال
بزرگترین بعد مقطع کانال		کمینه ضخامت ورق (میلی متر)
میلی متر	اینچ	فولادی (گالوانیزه- زنگ ناپذیر)	آلومینیومی
$750\geq$	تا 30	0/60	1
750 < $1500\geq$	31 تا 60	0/75	1/25
1500 < $2250\geq$	61 تا 90	1	1/5
2250 <	بزرگتر از 90	1/25	1/75

(۱) جدول (۱۴-۶-۳-۲) “ب” ضخامت ورق فولادی و آلومینیومی کانال هوا با مقطع چهارگوش را برای کانالهایی نشان میدهد که کلاس فشار آنها حداکثر ۵۰۰ پاسکال (۲ اینچ ستون آب) باشد. در کانال هوای با کلاس فشار بالاتر ، اندازه ضخامت ورق باید با رعایت ضوابط مندرج در استانداردهای مقرر شده در (۱۴-۶-۳-۲) “الف” محاسبه شود.

پ) ضخامت ورق فولادی (گالوانیزه، زنگ ناپذیر) برای ساخت کانالهای با مقطع گرد، که کلاس فشار آنها حداکثر ۵۰۰ پاسکال (۲ اینچ ستون آب)، باشد باید دست کم برابر با مقادیر جدول (۱۴-۶-۳-۲) “پ” در نظر گرفته شود.

جدول (۱۴-۶-۳-۲) “پ”: کمترین ضخامت ورق فولادی برای ساخت کانال هوا با مقطع دایره با کلاس فشار تا ۵۰۰ پاسکال
قطر مقطع کانال		کمینه ضخامت ورق فولادی (میلی متر)
میلی متر	اینچ	کانال با درز اسپیرال	کانال با درز طولی
$200\geq$	تا 8	0/50	0/60
200 < $600\geq$	9 تا 24	0/60	0/75
600 < $900\geq$	25 تا 36	0/75	1
900 < $1200\geq$	37 تا 48	–	1
1200 < $1800\geq$	49 تا 72	–	1/25
1800 <	بزرگتر از 72	–	1/5

(۱) جدول (۱۴-۶-۳-۲) “پ” ضخامت ورق فولادی کانال هوا با مقطع دایره را برای کانالهایی نشان میدهد که کلاس فشار آنها حداکثر ۵۰۰ پاسکال (۲ اینچ ستون آب)، باشد. در کانال هوای با کلاس فشار بالاتر، اندازه ضخامت ورق باید با رعایت ضوابط مندرج در استانداردهای مقرر شده در (۱۴-۶-۳-۲) “الف” محاسبه شود.

ت) فیتینگهای کانال فلزی مانند زانو، سه راه و تبدیل باید با رعایت ضوابط مندرج در استانداردهای «(۱۴-۶-۳-۲) “الف”» ساخته شود.

ث) ساخت کانال فلزی و غیر فلزی، درزهای عرضی، درزهای طولی و دیگر درزها، باید طبق استانداردهای زیر ساخته شوند:

1-SMACNA HVAC DUCT CONSTRUCTION STANDARDS

2- NAIMA FIBROUS GLASS DUCT CONSTRUCTION STANDARDS

(۱) درزهای کانال باید با جوش کاری، پرچ کاری، نوار چسب، خمیر، لاستیک، واشر و دیگر لوازم مورد تأیید درزبندی شود.

(۲) در هر سیستم هوا رسانی، میزان نشت هوا از درزهای کانال نباید بیش از ۵ درصد مقدار هوا باشد.

(۳) روش آزمایش میزان هوادهی و نشت هوا از کانال باید مورد تأیید قرار گیرد.

3-3-6-14 کانال غیر فلزی

الف) کانال غیر فلزی جریان هوا از نظر انتخاب مصالح و روش ساخت، باید مطابق یکی از استانداردهای زیر باشد.

1- SMACNA FIBROUS GLASS DUCT CONSTRUCTION STANDARDS

2- UL 181

3-NAIMA FIBROUS GLASS DUCT CONSTRUCTION STANDARDS

(۱) انتخاب مصالح و روش ساخت با استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که مطابق استانداردهای مندرج در «(۱۴-۶-۳-۳) “الف”» و مورد تأیید باشد.

(۲) استفاده از کانال غیرفلزی ساخته شده از مصالح سوختنی مجاز نیست.

(۳) کانالهای پلاستیکی باید از جنس PVC و فیتینگهای آن میتواند از جنس PVC یا پلی اتیلن با چگالی زیاد باشد. کانال و اتصالات پلاستیکی فقط برای کاربردهای مدفون در زمین است و حداکثر دمای طرح برای این نوع کانال و اتصالات ۶۶ درجه سلیسیوس (۱۵۰ درجه فارنهایت) می باشد.

ب) استفاده از کانال ساخته شده از پانلهای گچی فقط برای هوای برگشت مجاز است. در این حالت دمای هوای داخل کانال نباید از ۵۲ درجه سلسیوس (۱۲۵ درجه فارنهایت) بیشتر باشد، و دمای سطح داخلی کانال باید کنترل شود که از دمای نقطه شبنم هوای داخل کانال کمتر نشود.

(۱) در سیستمهای هوارسانی با خنک کننده تبخیری از جمله کولر آبی، استفاده از کانال ساخته شده از پانلهای گچی مجاز نیست.

4-3-6-14 کانال قابل انعطاف

(الف) برای توزیع هوا، در صورت پیش بینی آویز و تکیه گاه مطابق توصیه کارخانه سازنده، اندازه طول کانال قابل انعطاف فلزی یا غیرفلزی محدودیتی ندارد.

ب) طول کانال انشعاب قابل انعطاف فلزی یا غیر فلزی، برای اتصال به دریچه هوا، نباید از 4/25 متر (۱۴ فوت) بیشتر باشد.

پ) مصالح و روش ساخت کانال قابل انعطاف فلزی یا غیر فلزی، باید مطابق با ضوابط مندرج در یکی از استانداردهای مندرج در «(۱۴-۶-۳-۲) “الف”» یا «(۱۴-۶-۳-۳) “الف”» باشد و مورد تأیید قرار گیرد.

ت) دمای هوای داخل کانال قابل انعطاف فلزی یا غیر فلزی نباید از ۱۲۰ درجه سلسیوس (۲۵۰ درجه فارنهایت) بیشتر باشد.

ث) کانال انشعاب قابل انعطاف برای اتصال به دریچه هوا، نباید از دیوار، سقف، کف و یا هر جدار دیگری عبور کند.

ج) در محل اتصال کانال هوا به دستگاه ها، یا در عبور کانال از درزهای انبساط ساختمان، اتصال لرزه گیر باید از مصالح نسوختنی و مورد تأیید باشد.

(۱) طول اتصال لرزه گیر نباید از ۱۰ سانتی متر کمتر و از ۲۵ سانتی متر بیشتر باشد.

4-6-14 نصب کانال هوا

1-4-6-14 کلیات

(الف) برای کانال کشی هوا، باید شرایطی که برای هر منطقه آتش ساختمان تعیین شده است، رعایت شود.

(۱) کانال هوا در عبور از دیوار آتش که یک منطقه آتش را از منطقه مجاور جدا می کند، باید دمپر آتش داشته باشد.

ب) لرزه گیر باید به ترتیبی روی کانال هوا نصب شود که کانالهای دو طرف لرزه گیر هم محور باشند.

2-4-6-14 درزبندی

الف) اتصال قطعات کانال هوا و فیتینگهای آن، باید در حدی که در «(۱۴-۶-۳-۲) “ث” (۲)» مقرر شده است هوابند باشند.

(۱) مواد و مصالحی که برای درزبندی کانالها، فیتینگ ها و اتصالها به کار می رود، نباید سوختنی باشد.

(۲) هیچ منفذ، سوراخ و دهانه بازی نباید در سیستم کانال کشی باقی بماند، مگر آن که برای کارکرد مطلوب سیستم هوارسانی به آن نیاز باشد.

3-4-6-14 آویزها و تکیه گاهها

الف) برای ثابت نگاه داشتن کانال هوا در وضعیت مطلوب، سیستم کانال کشی باید با تکیه گاه ها آویزها در نقاط مناسب، به اجزای ساختمان متصل شود.

(۱) جنس مصالح آویزها و تکیه گاه ها باید با آنچه برای هر منطقه آتش ساختمان معین شده است، مطابقت داشته باشد.

(۲) مصالح آویزها و تکیه گاه ها باید در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم باشد.

(۳) در کانال فلزی، فاصله دو تکیه گاه و آویز مجاور نباید بیشتر از ۳ متر (۱۰ فوت) باشد.

(۴) آویزها و تکیه گاه های کانالهای انعطاف پذیر و سایر کانالهای پیش ساخته باید مطابق دستورالعمل سازنده اجراء شود.

4-4-6-14 نصب زیر زمین

الف) اگر کانال هوا زیر زمین دفن می شود، باید با پوشش مورد تأیید در برابر رطوبت و خورندگی خاک حفاظت شود.

(۱) اگر کانال فلزی هوا بدون پوشش حفاظت کننده زیر زمین کار گذاشته شود، باید در داخل غلاف بتنی به ضخامت دست کم ۵۰ میلیمتر (۲ اینچ) قرار گیرد.

ب) کانال هوایی که زیر زمین دفن می شود، باید به سمت نقطه تخلیه شیب داشته باشد.

پ) اگر کانال هوا در جایی که در معرض سیل باشد، زیر زمین دفن شود، باید در ترازی بالاتر از حداکثر ارتفاع سیل احتمالی نصب شود.

(۱) در صورتی که کانال زیر تر از حداکثر ارتفاع سیل نصب می شود، باید در برابر سیل به طور هیدرواستاتیکی و هیدرودینامیکی مقاوم باشد.

5-4-6-14 دریچه بازدید

الف) برای بازدید یا نظافت داخل کانال ،هوا باید در نقاط مناسب دریچه دسترسی و بازدید تعبیه شود.

(۱) دریچه بازدید و دسترسی باید روی قسمتهایی از کانال هوا تعبیه شود که دسترسی به داخل آنها از راه دریچه های هوای رفت، برگشت و تخلیه مقدور نباشد.

(۲) دریچه بازدید باید در حدی که در «(۱۴-۶-۳-۲ ) “ث” (۲) » مقرر شده است، هوابند باشد.

(۳) جنس و ضخامت ورق دریچه بازدید باید با جنس و ضخامت ورق کانال هوا، یکی باشد.

(۴) دریچه بازدید باید طوری ساخته و نصب شود که بدون استفاده از ابزار باز و بسته کردن آن ممکن باشد.

6-4-6-14 حفاظت کانال هوا

(الف) کانال هوا در نقاطی که در معرض ضربات فیزیکی ناشی از برخورد وسایل نقلیه یا عوامل دیگر است و احتمال شکستن یا فرسایش آن وجود دارد، باید با نصب حفاظ های مناسب و مورد تأیید حفاظت شود.

ب) اگر کانال هوا و اجزای آن در هوای آزاد خارج از ساختمان نصب شود، باید در برابر عوامل جوی حفاظت گردد.

پ) طول کانال فلزی سیستمهای خنک کننده تبخیری، از جمله کولر آبی، که در معرض تابش مستقیم آفتاب است، نباید بیش از یک متر باشد.

(۱) در صورتی که طول کانال بیش از یک متر است، باید با عایق گرمایی در برابر تابش آفتاب حفاظت شود و یا با سایه بان مناسب، از تابش مستقیم آفتاب به آن جلوگیری شود.

7-4-6-14 دریچه هوا

الف) نصب دریچه های هوای رفت، برگشت و تخلیه هوا، باید طبق توصیه های کارخانه سازنده و مورد تأیید باشد.

(۱) ) کانال های انشعابی یا هر کا کدام از دریچه های رفت، برگشت و تخلیه هوا باید دارای دمپر یا وسایل تنظیم مقدار هوا باشند. این دمپرها و وسایل تنظیم باید در دسترس باشند.

(۲) دمپر دریچه ها باید از نوع با تیغه های متقابل باشد.

(۳) جنس دریچه هوا و پوشش رنگ آن باید تا دمای ۷۴ درجه سلسیوس (۱۶۵ درجه فارنهایت) مقاوم باشد.

(۴) دریچه هوای مخصوص تعبیه در حمام، توالت، رختکن و فضاهای مشابه، باید چنان ساخته شود که از فضاهای مجاور امکان دید نداشته باشد.

5-6-14 صافی های هوا

الف) سیستمهای گرمایش و تهویه مطبوع باید مجهز به صافیهای مورد تایید باشند. موقعیت نصب صافی ها باید مورد تایید و چنان باشند که هوای برگشت ، هوای تازه ، و هوای جانشین در بالادست هر نوع کویل یا مبدل حرارتی از صافی عبور کند.

ب) نقطه اشتعال پوشش های چسبنده روی صافی ها نباید کمتر از ۱۶۳ درجه سلسیوس (۳۲۵ درجه فارنهایت) باشد.

پ) تمام صافی های هوای نوع الکترواستاتیکی و Media type باید دارای تاییدیه و پلاک از مؤسسات دارای صلاحیت قانونی باشند، بجز صافیهایی که برای کاربری مسکونی طراحی و استفاده میشوند.

ت) صافیهای Media type و صافیهای الکترواستاتیک به ترتیب باید مطابق استانداردهای UL900 و UL 867 یا سایر استانداردهای معتبر مشابه باشند.

ت) ساخت کانالهای متصل به صافیهای هوا باید به گونه ای باشد که توزیع هوا روی تمام سطح صافی به صورت یکنواخت باشد.

6-6-14 سیستم های آشکارساز دود

الف) کلیه سیستمهای توزیع هوا باید مطابق الزامات این بخش مجهز به وسایل آشکارساز دود باشند.

۱) آشکارسازهای دود نوع کانالی باید مطابق استاندارد UL2684 و انواع دیگر مطابق استاندارد UL268 باشند.

۲) آشکار سازهای دود باید برچسب دار و فهرست شده باشند.

ب) نصب آشکارسازهای دود در موارد زیر الزامی است :

(۱) در سیستمهای هوای برگشت با ظرفیت بیشتر از 0/9 متر مکعب در ثانیه (2000 فوت مکعب در دقیقه)، در کانال یا پلنوم هوای برگشت در بالادست هر نوع صافی هوا، اتصال هوای تخلیه، اتصال هوای تازه، یا تجهیزات و دستگاه های حذف آلایندگی هوا

(۲) هنگامی که یک سیستم دارای چند هوارسان با پلنوم مشترک هوای برگشت یا هوای رفت باشد و ظرفیت کل آنها بیشتر از 0/9 متر مکعب در ثانیه (۲۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه ) باشد.

(۳) هرگاه رایزرهای هوای برگشت، دو یا چند طبقه را سرویس دهند و این رایزرها قسمتی از یک سیستم هوای برگشت با ظرفیت بیشتر از ۷ متر مکعب در ثانیه (۱۵۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه) باشند، در انشعاب هر طبقه باید آشکار ساز دود نصب شود. این آشکار ساز باید در نقطه ای بالادست محل اتصال رایزر هوای برگشت با هر کانال یا پلنوم هوا باشد.

پ) آشکارسازهای دود مورد نیاز طبق این بخش از مقررات، باید مطابق استاندارد NFPA72 نصب شوند. برای مراقبت از تمام جریان هوای منتقل شونده توسط سیستم از جمله هوای برگشت، تخلیه ، یا تخلیه هوای مازاد (RELIEF AIR ) باید آشکارسازهای دود مورد لزوم نصب شوند.

(۱) برای بازرسی ادواری و تعمیرات آشکارسازهای دود باید برای آنها دریچه دسترسی پیش بینی شود.

ت) همزمان با فعال شدن آشکار سازهای دود ، تمام دستگاه های موجود در سیستم توزیع هوا که میتوانند باعث انتقال دود به فضاها شوند باید متوقف شوند. بخشهایی از سیستم توزیع هواکه جزئی از سیستم کنترل دود هستند باید همزمان بافعال شدن آشکارسازهای دود، به حالت کنترل دود تغییر وضعیت بدهند.

7-6-14 عایق کاری کانال هوا

1-7-6-14 کلیات

الف) عایق پلنوم و کانال هوا و نیز روکش عایق، باید دارای شاخص پیشروی شعله حداکثر ۲۵ شاخص گسترش دود حداکثر ۵۰ ، طبق یکی از استانداردهای زیر باشد:

ANSI/ASTM E84

UL 723

DIN4102

ب) استفاده از مواد سوختنی برای عایق بندی روکش عایق و مواد درزبندی، مانند چسب ، خمیر و نوار، مجاز نیست.

پ) بخش هایی از طول کانال که از دیوار آتش عبور میکند، نباید عایق یا روکش عایق داشته باشد.

ت) دمپر تنظیم مقدار هوا، دمپر آتش و دمپر دود نباید عایق یا روکش عایق داشته باشد.

ت) سطوح دریچه های بازدید و دسترسی نباید با عایق یا روکش عایق، پوشانده شود.

ج) دمای سطح خارجی کانال و یا دمای سطح خارجی عایق کانال، نباید کمتر از دمای نقطه شبنم هوای محیط باشد.

چ) دمای سطح خارجی کانال نباید بیش از ۴۹ درجه سلسیوس (۱۲۰ درجه فارنهایت) باشد.

(۱) در دمای بیش از ۴۹ درجه سلسیوس (۱۲۰ درجه فارنهایت) سطح خارجی کانال باید کانال را طوری عایق کرد که دمای سطح خارجی عایق از ۴۹ درجه سلسیوس (۱۲۰ درجه فارنهایت) بیشتر نشود.

(ح) کانال هایی که عایق کاری شده و در هوای آزاد قرار دارند باید با مصالح مناسب و مورد تایید در مقابل شرایط جوی محافظت شوند.

(خ) موادی که برای عایقکاری داخل کانال استفاده میشوند و در معرض جریان هوای درون کانال قرار دارند باید وقتی طبق آزمون UL 181 آزمایش میشوند مقاومت و دوام کافی داشته باشند. استفاده از موادی که ضدآب نیستند به عنوان پوشش داخل کانال یا پلنوم ( از خروجی کویل سرمایی تا پایین دست تشت تخلیه تقطیرات ) مجاز نیست.

2-7-6-14 درج مشخصات

روی عایقهای خارج کانالها (به جز عایقهای فوم پلی یورتان پاششی) و کانالهای انعطاف پذیر پیش عایق شده باید در فواصل حداکثر ۹۰۰ میلیمتری (۳۶ اینچ)از یکدیگر ، مقدار مقاومت حرارتی و شاخص های پیشروی شعله و گسترش دود مواد تشکیل دهنده عایق بصورت پاک نشدنی درج شده باشد.

3-7-6-14 عایق کانال هوا در خارج از ساختمان

(الف) در تأسیسات گرمایی و سرمایی کانال هوای خارج از فضای ساختمان و در تماس مستقیم با هوای آزاد، باید با عایق حرارتی با مقاومت دست کم مطابق جدول (۶۱۴-۷-۳) “الف “ پوشانده شود.

جدول (14-6-۷-۳) “الف” : کمینه مقاومت گرمایی عایق کانال هوا در خارج از ساختمان در تأسیسات گرمایی و سرمایی
تأسیسات سرمایی			تأسیسات گرمایی
کمینۀ مقاومت گرمایی عایق، R		روز- درجه +سرمایی سالانه (ADDC)	کمینه مقاومت گرمایی عایق، R		روز- درجه + گرمایی سالانه (ADDH)
$\frac{m^{2}.K}{W}$	$\frac{h.ft^{2}.^{\circ}F}{BTU}$	روز- درجه +سرمایی سالانه (ADDC)	$\frac{m^{2}.K}{W}$	$\frac{h.ft^{2}.^{\circ}F}{BTU}$	روز- درجه + گرمایی سالانه (ADDH)
10/58	3/3	زیر 500	0/581	3/3	زیر 1500
0/881	0/5	501 تا 1150	0/881	0/5	1501 تا 4500
1/145	6/5	1151 تا 2000	1/145	6/5	4501 تا 7500
1/409	8/0	بالاتر از 2001	1/409	8/0	بالاتر از 7501

+ روز درجه سرمایی و گرمایی سالانه با دمای مبنای 18/3 درجه سلسیوس (۶۵ درجه فارنهایت)

4-7-6-14 عایق کانال هوا در داخل ساختمان

الف) در تأسیسات گرمایی و سرمایی مقاومت گرمایی عایق کانال هوا در فضاهای داخل ساختمان باید دست کم مطابق جدول (۶۱۴-۷-۴) “الف” باشد.

جدول (14-6-7-4) “الف” : کمینه مقاومت گرمایی عایق کانال هوا در فضای داخل ساختمان در تأسیسات گرمایی و سرمایی
کمینۀ مقاومت گرمایی عایق، R				اختلاف دمای هوای داخل کانال و هوای خارج آن
تأسیسات سرمایی		تأسیسات گرمایی		اختلاف دمای هوای داخل کانال و هوای خارج آن
$\frac{m^{2}.K}{W}$	$\frac{h.ft^{2}.^{\circ}F}{BTU}$	$\frac{m^{2}.K}{W}$	$\frac{h.ft^{2}.^{\circ}F}{BTU}$	درجه سلسیوس	درجه فارنهایت
عایق لازم نیست				کمتر یا برابر 8/3	کمتر یا برابر 15
0/581	3/3	0/581	3/3	بیشتر از 8/3 و کمتر یا برابر 22/2	بیشتر از 15 و کمتر یا برابر 40
0/881	5/0	0/881	5/0	بیشتر از 22/2	بیشتر از 40

ب) در فضای بسته زیر شیروانی، شفتهای بسته ساختمان، داخل سقفهای کاذب طبقات و دیگر فضاهایی که هوای آنها با سیستمهای گرمایی و سرمایی کنترل نمی شود، کانال هوا باید با رعایت ارقام جدول (14-6-۷-۳) “الف” عایق کاری شود.

پ) کانالهای هوای رفت و برگشت در فضاهای داخل ساختمان در موارد زیر نیاز به عایق ندارد، مگر برای جلوگیری از چگالش بخار آب موجود در هوا بر روی سطوح خارجی کانال:

(۱) اختلاف دمای هوای داخل کانال و هوای فضایی که کانال در آن قرار گرفته کمتر از ۸ درجه سلسیوس (۱5 درجه فارنهایت) باشد؛

(۲) انتقال گرما از جدار کانال بدون عایق (از داخل به خارج یا از خارج به داخل)، مقدار کل انرژی مورد نیاز ساختمان را افزایش ندهد؛

(۳) کانال تخلیه هوا؛

(۴) کانال توزیع کننده هوای سیستم خنک کننده تبخیری، از جمله کولر آبی.

ت) اگر برای کاهش شدت صدا یا مقاصد دیگر، سطح داخلی کانال هوا یا پلنوم، نیاز به عایق داشته باشد، جنس آن و مواد لازم برای نصب آن، باید در برابر رشد جلبک، رطوبت و فرسایش ناشی از جریان هوا مقاوم باشد.

(۱) عایق باید با وسایل مکانیکی به سطوح داخلی کانال اتصال یابد، تا سطوح عایق و لبه قطعات آن در برابر جریان هوای داخل کانال مقاوم باشد.

8-6-14 دمپر آتش

1-8-6-14 محل دمپر آتش

(الف) در محل عبور کانال هوا از دیوار، سقف یا کف، که یک منطقه آتش را از منطقه مجاور آن جدا کند و نیز در موارد زیر، باید دمپر آتش نصب شود.

(۱) در عبور کانال هوا از دیوار یا تیغه جدا کننده فضاها، که برای مقاومت در برابر آتش یک ساعت یا بیش از آن، طراحی شده است؛

(۲) در عبور کانال هوا از دیوار شفتهای ساختمان، که برای مقاومت در برابر آتش یک ساعت یا بیش از آن، طراحی شده است؛

(۳) در عبور به صورت قائم کانال هوا از یک طبقه به طبقه دیگر ، که کف یا سقف را سوراخ کند و کانال نیز در داخل شفت نباشد و جدار بین دو طبقه، برای حداقل یک ساعت مقاومت در برابر آتش طراحی شده باشد.

ب) در موارد زیر نصب دمپر آتش لازم نیست:

(۱) در عبور کانال هوا از دیوارها، سقفها و کفهای دو فضای مجاو،ر چنان که هر دو فضا در یک منطقه آتش باشند؛

(۲) کانال فولادی تخلیه هوا از دیوار شفتی که جریان هوای پیوسته به سمت بالا و بیرون ساختمان در آن وجود دارد، عبور کند و در داخل شفت، به سمت بالا، دست کم ۶۰۰ میلیمتر (۲ فوت) ادامه یابد؛

(۳) در عبور کانال هوا از فضایی از ساختمان به راهرو، در صورتی که تمام ساختمان به سیستم آب فشان خودکار مجهز باشد؛

(۴) کانال هوا جزئی از سیستم تخلیه خودکار دود باشد؛

(۵) در عبور کانال هوا از بام ساختمان به هوای آزاد

2-8-6-14 ساخت و نصب دمپر

الف) جنس مصالح نوع ساخت و آزمایش دمپرآتش باید طبق استاندارد ملی ۷۶۹۶ بخشهای ۱، ۳ و ۵، ANSI/UL 555 S ISO 10294-1,3,5 و یا استاندارد معتبر دیگر مورد تأیید باشد.

ب) در دمای ۷۴ درجه سلسیوس (۱۶۵ درجه فارنهایت)، باید با باز شدن فیوز یا عمل کرد محرک برقی، دمپر آتش به طور خودکار بسته شود و از عبور آتش جلوگیری کند.

پ) دمپر آتش، که در مسیر عبور کانال هوا قرار میگیرد، جزئی از دیوار، تیغه، سقف یا کف جدا کننده از فضای مجاور است و دقیقاً باید روی این جدارها، بر طبق دستور کارخانه سازنده و مورد تأیید، نصب شود.

3-8-6-14 دریچه دسترسی به دمپر آتش

الف) بر روی سطح کانال نزدیک دمپر آتش، برای بازرسی ادواری و تنظیم و در صورت لزوم نصب مجدد فیوز دمپر، باید دریچه بازدید و دسترسی نصب شود.

(۱) این دریچه باید در موقعیت و به اندازه ای باشد که دسترسی به دمپر و فیوز آن به آسانی امکان پذیر باشد.

(۲) این دریچه باید از جنس ورق کانال و دست کم به ضخامت آن باشد.

(۳) هیچ پوشش عایق یا روکش آن نباید دریچه را بپوشاند.

(۴) بر روی دریچه باید برچسب دایمی ” دمپر آتش” با خط درشت و خوانا، نصب شود.

6-14 کانال کشی