7-13-circuits-cabling-wiring

7-13 مدارها کابل کشی – سیم کشی

1-7-13 کلیات

1-1-7-13 در انتخاب نوع مدارها و مشخصات آنها باید به موارد زیر توجه شود:

  • شدت جریان مصرفی مدار
  • سطح مقطع هادی مدار بر اساس ردیف ۱۳-۳-۲-۶

2-1-7-13 اعمال ضرایب همزمانی (پیوست شماره ۳) فقط در مورد مدارهای تابلوها یا مدارهایی که غیر همزمانی دارند مجاز است.

3-1-7-13 در مورد مدارهای نهایی (مانند روشنایی، موتور و غیره) نباید ضریب همزمانی اعمال شود، اینگونه مدارها با بار کامل در نظر گرفته می شوند.

4-1-7-13 در انتخاب جریان مجاز هادی های مدار باید به تاثیر مدارهای همجوار، دمای محیط و شرایط نصب، محیط نصب، نوع مصرف کننده و غیره توجه و در صورت لزوم از ضرایب تعدیل مناسب استفاده شود. وسایل حفاظتی مدار باید با توجه به جریان مجاز تعدیل شده (پس از اعمال ضرایب همزمانی) انتخاب شوند.

5-1-7-13 بر اساس دیاگرام زیر افت ولتاژ کل در مدار توزیع و نهایی نباید از مقادیر داده شده در جدول شماره ۱۳-۷-۱-۵، بیشتر باشد:

SPتابلوی برق ترانسفورماتور توزیع:

نقطه شروع افت ولتاژ در سیستم برق فشار ضعیف از این تابلو به بعد به حساب می آید. اگر ترانسفورماتور اختصاصی باشد، افت ولتاژ از این تابلو به بعد، مشمول این مقررات است، اما در ترانسفورماتور شبکه های توزیع عمومی، افت ولتاژ تا سرویس مشترک (کنتور برق) طبق مقررات شرکت برق خواهد بود.

Dشبکه توزیع :

این مدار ممکن است مرکب از چند مدار مختلف باشد که پس از عبور از چند تابلو یا انشعاب، بـه ورودی سرویس مشترک یا تابلوی اصلی ساختمان می رسد.

افت ولتاژ در این مدار، اگر ترانسفورماتور اختصاصی باشد طبق جدول شماره ۱۳-۷-۱-۵ خواهد بود و افت ولتاژ در مورد ترانسفورماتورهای شبکه توزیع عمومی، تابع مقررات شرکت برق خواهد بود.

DB–  نقطه تغذیه:

ورودی سرویس مشترک یا تابلوی اصلی ساختمان می باشند.

 Fمدار داخلی

مدار داخلی شامل کلیه مدارهایی است که از تابلوی اصلی ساختمان یا سرویس مشترک ساختمان مصرف کننده ها ادامه دارند. مدار داخلی کلاً در حوزه شمول این مقررات است. مدار نهایی آخرین جزء مدار داخلی است.

Eتجهیزات مصرف

تجهیزاتی هستند که به صورت ثابت نصب می شوند از جمله چراغ ها، پریزها و غیره

جدول ۱۳-۷-۱-۵  حداکثر افت ولتاژ مجاز در مدارهای توزیع ترانسفورماتورهای اختصاصی و مدارهای تأسیسات برقی
نوع مقدار نوع مصرف یا لوازم وصل شده افت ولتاژ مجاز
توزیع (مدارهای اصلی) (D) تابلوی اصلی یا ورودی سرویس مشترک (DB) %5
تأسیسات مدارهای نهایی (F) روشنایی (E) %3
تجهیزات (E) %5
تبصره: در انتخاب سطح مقطع هادی های مدار تغذیه کننده مصارف موتوری علاوه بر افت ولتاژ مندرج در جدول شماره ۱۳-۷-۱-۵- در نقطه تغذیه موتور، افت ولتاژ مدار تغذیه بر اساس جریان راه اندازی موتور نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

6-1-7-13 هادی های مربوط به یک مدار شامل فاز (سیستم تک فاز) یا فازها (سیستم سه فاز) و هادی خنثی و هادی حفاظتی (PE) و یا هادی حفاظتی – خنثی (PEN) در صورت عبور از مجراهایی مانند لوله، اسلیو کابل، داکت مخصوص کابل، ترانکینگ و غیره باید از طریق یک مجرای مشخص عبور نماید. این شرط برای مدارهایی که به دلیل بالا بودن توان انتقالی و یا کاهش افت ولتاژ در مسیر مدار با استفاده از کابل های مشابه چند رشته و بصورت موازی اجرا و نصب می گردند، اجباری نبوده و هر یک از کابل های موازی چند رشته میتوانند از یک مجرا مانند لوله، غلاف کابل، داکت مخصوص کابل، ترانکینگ و غیره عبور نمایند.

7-1-7-13 در صورت استفاده از کابل های تک رشته بجای کابل های چند رشته برای مدارهایی که به دلیل بالا بودن توان انتقالی و یا کاهش افت ولتاژ در مسیر مدار بصورت موازی اجرا و نصب می گردند. لازم است کابل های تک رشته بصورت یک مدار واحد یعنی یک هادی یا هادی های فاز به اضافه هادی خنثی دسته بندی گردند و در صورت استفاده از مجاری مانند لوله، اسلیو کابل، داکت مخصوص کابل، ترانکینگ و غیره هر مدار باید از طریق یک مجرای واحد و مشخص عبور نماید.

برای تأمین شرط فوق لازم است در مراحل طراحی ساختمان، فضای مناسب و کافی جهت کانالها، لوله ها، هندهولها و منهول ها، سینی های کابل، نردبانهای کابل، رایزرهای قابل بازدید با دسترسی از فضاهای عمومی پیش بینی و احداث شود.

1-7-1-7-13 عبور یک کابل تک رشته مربوط به یک فاز از یک مدار از داخل لوله فلزی مجاز نمی باشد مگر اینکه در طول لوله فلزی یک درز یا شکاف طولی ایجاد شده باشد.

در شکلهای شماره ۱۳-۷-۱-۷- ۱:۱ تا ۱۳-۷-۱-۷-۹:۱ آرایش صحیح کابل های تک رشته موضوع ردیف ۱۳-۷-۱-۷، نمایش داده شده است.

توضیحات مربوط به شکلهای آرایش کابل های تک رشته موازی در سیستم سه فاز به قرار زیر است:

L1 = فاز اول                     L2 = فاز دوم                    L3= فاز سوم

De= قطر خارجی کابل        N = هادی خنثی (تعداد تابع تعداد هادی فازهای موازی)

شکل ۱۳-۷-۱-۷-۱:۱ آرایش چسبیده به هم و همتراز برای ۶ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-۱-۷-۱:۱ آرایش چسبیده به هم و همتراز برای ۶ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-1-۷-1: 2 آرایش چسبیده به هم و در دو تراز برای ۶ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-1-۷-1: 2 آرایش چسبیده به هم و در دو تراز برای ۶ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-۱-۷-۱: 3 آرایش مثلثی چسبیده به هم برای ۶ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-۱-۷-۱: 3 آرایش مثلثی چسبیده به هم برای ۶ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-۱-۷-۴:۱ آرایش مخصوص همتراز برای ۹ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-۱-۷-۴:۱ آرایش مخصوص همتراز برای ۹ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-۱-۷-۵:۱ آرایش چسبیده به هم در سه تراز و هر تراز به فاصله ۳۰ سانتی متر از هم برای ۹ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-۱-۷-۵:۱ آرایش چسبیده به هم در سه تراز و هر تراز به فاصله ۳۰ سانتی متر از هم برای ۹ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-۱-۷-۶:۱ آرایش مثلثی مخصوص برای ۹ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-۱-۷-۶:۱ آرایش مثلثی مخصوص برای ۹ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-۱-۷-۷:۱ آرایش چسبیده به هم و همتراز برای ۱۲ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-۱-۷-۷:۱ آرایش چسبیده به هم و همتراز برای ۱۲ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-۱-۷-۸:۱ آرایش چسبیده به هم در دو تراز به فاصله ۳۰ سانتی متر از هم برای ۱۲ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-۱-۷-۸:۱ آرایش چسبیده به هم در دو تراز به فاصله ۳۰ سانتی متر از هم برای ۱۲ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

*

شکل ۱۳-۷-1-۷-1: 9 آرایش مثلثی کنار هم برای ۱۲ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)
شکل ۱۳-۷-1-۷-1: 9 آرایش مثلثی کنار هم برای ۱۲ رشته کابل تک رشته موازی (سه فاز)

8-1-7-13 در مورد سیم کشی ها نیز، رشته های مربوط به یک مدار سیم کشی باید در داخل یک لوله و یا مجرای سیم کشی هدایت شوند.

9-1-7-13 دسته بندی، آرایش، نصب و اجرای کابل های تک رشته در مدارهای موازی، روی سینی کابل یا نردبان کابل یا بصورت دفنی نیز مطابق شکلهای شماره ۱۳-۷-۱-۷-۱:۱ تا 13-7-1-7-1: 9 خواهد بود.

10-1-7-13 استفاده از یک نول مشترک برای چند مدار اصلی که کدام دارای حفاظت مستقل خود است مجاز نمی باشد.

11-1-7-13 کلیه کابل ها و سیمها باید به نحوی در داخل مجاری ساختمانی (کانالها، رایزرهای با دریچه بازدید و غیره) کانالهای مخصوص سیم کشی و کابل کشی (مانند ترانکینگ ها و نظایر آن) یا لوله ها یا نگهدارنده های مخصوص، مانند سینی کابل یا نردبان کابل و غیره، نصب یا هدایت شوند که بازدید، خارج کردن و نصب مجدد آنها در داخل مجاری مذکور، بدون ایجاد خرابی و کندوکاو، امکان پذیر باشد.

برای تأمین شرط فوق نیز لازم است در مراحل طراحی ساختمان، فضای مناسب و کافی جهت کانالها، لوله ها، هندهولها و منهول ها، سینی های کابل، نردبانهای کابل و رایزرهای قابل بازدید با دسترسی از فضاهای عمومی پیش بینی شود.

12-1-7-13 در انتخاب سطح مقطع هادی خنثی در مدارهای سه فاز باید دقت کافی به عمل آید و در صورت لزوم سطح مقطع این هادی معادل هادی های فاز انتخاب شود.

1-12-1-7-13 به علل مختلف، مانند ضرایب توان مختلف بارهای وصل شده به یک فاز، عدم امکان متعادل کردن بارها بین فازها و به خصوص وجود جریانهای هارمونیک در مدارهای تغذیه کننده لامپهای تخلیه در گاز (مانند لامپهای فلورسنت معمولی، کمپکت، گازی، متال هالید، بخار جیوه، بخار سدیم و غیره) چراغ های LED و دستگاه های الکترونیکی هارمونیک­زا نظیر مصرف کننده های غیر خطی، دستگاه برق بدون وقفه، سیستم سرعت متغیر موتورهای برقی، راه اندازهای نرم موتورهای برقی، منابع تغذیه الکترونیکی و غیره ممکن است در بعضی موارد جریان در هادی خنثی معادل هادی فاز و یا حتی از آن بیشتر نیز باشد.

2-12-1-7-13 اگر میزان هارمونیک سوم جریان یک مدار بیش از مقدار %15 باشد، مقطع نول یا هادی حفاظتی – خنثی (PEN) در این مدار حداقل باید برابر مقطع فاز در نظر گرفته شود. لازم به ذکر است که مقطع هادی حفاظتی (PE) تابع این حکم نمی باشد.

13-1-7-13 استفاده از چاه (شافت) آسانسورها به عنوان کانال بالارو برای هر نوع مداری جز مدارهای مربوط به خود آسانسور ممنوع است، مگر اینکه کانال عبور اینگونه مدارها با دیواری که حداقل ضخامت آن به اندازه عرض یک آجر (۱۰ سانتی متر) یا معادل آن از بتن باشد و از چاه (شافت) آسانسور مجزا شده باشد در هر حال استفاده از این دیوار بدون پیش بینی تکیه گاه ها بستر مناسب به عنوان حامل کابل ها ممنوع است. رعایت مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان در این خصوص الزامی می باشد.

14-1-7-13 سطح مقطع هادی انواع مدارها، به هیچ عنوان نباید از مقادیر داده شده در جدول شماره ۱۳-۷-۱-۱۴ کمتر باشد:

جدول ۱۳-۷-۱-۱۴ حداقل سطح مقطع هادی ها
نوع مدار نیرو* روشنایی پریز کنترل نیرو ارسال علائم و سایر مدارهای کنترل
سطح مقطع هادی مسی (میلی متر مربع) 1/5 1/5 2/5 1 0/5
* هر نوع مصرف کننده جز روشنایی و پریز

15-1-7-13 چنانچه در طول یک مدار تغییر سطح مقطع داده شود، یا انشعابی با سطح مقطع کوچکتر از آن گرفته شود، در نقطه تغییر مقطع یا انشعاب، باید وسیله حفاظتی مناسب جهت اضافه جریان و یا اتصال کوتاه و یا هر دو برای مقطع کوچکتر پیشبینی شود، مگر اینکه یکی از شرایط زیر موجود باشد:

الف) حداکثر طول مدار یا انشعاب با مقطع کوچکتر، ۳ متر باشد.

ب) وسیله حفاظتی در شروع مدار اصلی، مناسب مدار یا انشعاب با مقطع کوچکتر باشد.

16-1-7-13 در بعضی از ساختمان ها به دلایل خاص و یا تأمین شرایط مورد نیاز شبکه توزیع برق و سیستم های تأسیسات برقی و غیره، از سیستم باس داکت بجای کابل استفاده می گردد. در این جایگزینی و استفاده از باس داکت، باید بررسی های لازم در خصوص نوع و شرایط ساختمان، لزوم استفاده از آن نیاز شبکه توزیع، توجیه فنی استفاده از آن، هزینه نصب و اجرا، نوع باس داکت، اتصالات، انشعابات و سایر شرایط دیگر، انجام گرفته و چنانچه نتیجه بررسی برای این جایگزینی قابل قبول تشخیص داده شد، در این حالت استفاده از سیستم باس داکت بجای کابل، قابل توجیه خواهد بود.

2-7-13 کابل و کابل کشی

1-2-7-13 هنگام عملیات نصب کابل ها و پس از خاتمه آن، شعاع خمش کابل ها نباید از مقادیر زیر کمتر باشد:

الف) در کابل های دارای روپوش فلزی (کابل های زره دار، هم مرکز و هم محور) رابطه زیر باید رعایت گردد:

r =9(D+d)

ب) در کابل های بدون روپوش فلزی با عایق پلی وینیل کلراید (PVC)، کابل با عایق کراسلینک پلی اتیلن (XLPE)، پلی اتیلن (PE) و غیره رابطه زیر باید رعایت گردد:

r =8(D+d)

اختصارات رابطه ها و شرح علائم:

r: شعاع خمش کابل

D: قطر خارجی کابل

d: قطر هادی بزرگترین رشته کابل

A: سطح مقطع هادی

در مورد هادی های به شکل قطاع (سکتور) قطر هادی معادل از رابطه زیر محاسبه می شود.

d=1.3√A

2-2-7-13 نصب کابل ها بر روی دیوار باید با استفاده از انواع بستهای مخصوص این کار که از مواد عایق ساخته شده اند و دو عدد پیچ دارند، انجام شود و فاصله کابل از دیوار باید حدود ۲ سانتی متر باشد.

فاصله بست ها یا بازوهای تکیه کابل در نصب افقی نباید از مقادیر زیر بیشتر باشد :

الف) کابل های دارای نوعی روپوش فلزی 35×D

ب) کابل های بدون روپوش فلزی، 20×D

پ) بمنظور حفاظت کابل در تنشهای مکانیکی حاصل از اتصال کوتاه حدود ۵٪ اضافه طول در فاصله بین دو بست یا تکیه گاه ثابت برای کابل پیش بینی و رعایت گردد.

درمورد نصب کابل ها به صورت قائم، میتوان به مقادیر افقی ۵۰٪ اضافه کرد.

3-2-7-13 چنانچه کابل ها در یک یا چند تر از بر روی بازوها (رک کابل)، سینی یا نردبان کابل نصب شوند، لازم است فاصله بین ترازهای بازوها، سینی ها و یا نردبانها از هم نیز حداقل 30 سانتی متر باشد.

4-2-7-13 کابل ها باید در برابر تابش مستقیم آفتاب دارای حفاظ مناسب باشند.

5-2-7-13 کابل های دفن شده در خاک باید از انواع مجاز برای این کار باشند و علاوه بر رعایت شرایط ذکر شده برای مدارها و کابل ها، لازم است شرایط زیر نیز درباره آنها رعایت شود:

1-5-2-7-13 عمق دفن کابل های برق فشار ضعیف باید بین 0/7 تا ۱ متر باشد.

2-5-2-7-13 عمق دفن کابل های برق فشار متوسط باید حداقل 0/3 متر بیشتر از کابل های برق فشار ضعیف باشد.

3-5-2-7-13 چنانچه کابل ها به موازات هم کشیده شوند، کابل های برق فشار متوسط نباید مستقیماً در زیر کابل های برق فشار ضعیف قرار گیرند.

4-5-2-7-13 کابل ها باید در داخل ماسه نرم خوابانده شوند، به نحوی که حداقل ۱۰ سانتی متر ماسه اطراف کابل را احاطه کند.

5-5-2-7-13 برای حفاظت کابل در برابر عوامل مکانیکی باید لایه ای از آجر و یا بلوک سیمانی کنار هم روی ماسه چیده شود. طول آجر یا بلوک سیمانی عمود بر محور کابل خواهد بود.

6-5-2-7-13 چنانچه چند کابل به موازات هم کشیده شوند ، ضمن رعایت فواصل مجاز، کل سطح کابل ها باید از آجر یا بلوک سیمانی پوشیده شده و در مورد کابل های کناری (طرفین)، حداقل نصف طول آجر یا بلوک سیمانی از مرکز کابل به سمت خارج قرار گیرد.

ضمناً به منظور جلوگیری از صدمات مکانیکی به کابل در حفاری ها، لازم است که روی آجر یا بلوک سیمانی نوار پلاستیکی هشدار دهنده در کل مسیر کابل کشی قرار گیرد.

7-5-2-7-13 جابجا کردن، بازکردن، کشیدن یا نصب کابل در هوای آزاد، نباید در دمای کمتر از 3+ درجه سانتیگراد انجام شود مگر آنکه کابل، قبلاً حداقل به مدت ۷۲ ساعت در فضایی بسته (انبار) که دمای آن از 20+ درجه سانتیگراد کمتر نبوده است انبار شده باشد و عملیات کابل کشی نیز ظرف مدت ۸ ساعت خاتمه یابد.

تبصره: جابجایی قرقره با کابل پیچیده بر روی آن در دماهای کم مجاز است.

8-5-2-7-13 کلیه تجهیزات انتهایی و اتصال دهنده کابل ها (سرکابل ها، کابلشوها، چند راهه ها، مفصل ها و غیره) باید مناسب نوع و مشخصات کابل با توصیه سازنده باشد و کلیه دستورالعمل های سازنده اینگونه وسیله ها نیز باید در موقع نصب مراعات شود. در مورد کابل های زره دار یا دارای نوعی پوشش فلزی باید نسبت به وجود پیوستگی الکتریکی پوشش فلزی در محلهای اتصال انشعاب اطمینان حاصل شود.

9-5-2-7-13 اتصال الکتریکی کابل ها به وسایل و دستگاه ها یا شینه ها باید با استفاده از تجهیزات مناسب با نوع و مشخصات کابل و همچنین مناسب با جنس نقطه اتصال انجام شود.

10-5-2-7-13 در مورد اتصال کابل های برق فشار ضعیف (ردیف ۱۳-۷-۲-۵-۹) با توجه به سطح مقطع آنها باید از ترمینالهای پیچی یا کابلشو استفاده شود. کابلشوها باید از انواعی باشند که یا حداقل دو عدد پیچ داشته باشند و یا اتصال آنها به کمک پرس مناسب انجام شود. استفاده از کابلشوهایی که اتصال آنها فقط به کمک لحیم (قلع و سرب) انجام می شود به طور کلی ممنوع است.

11-5-2-7-13 چنانچه کابل از زیر جاده ها، محوطه های مفروش و یا از زیر سنگ چینها عبور کند، باید در زیر سطح مفروش یا جاده برای کل طول کابل یک لوله محافظ از جنس پلاستیک صلب (PVC) فشارقوی و غیره پیشبینی شود. نسبت قطر لوله به قطرِ کابل نباید از حدود 1/3 (یک و سه دهم) کمتر باشد.

در محل های ورود و خروج کابل از داخل لوله، باید برای حفاظت کابل در برابر ساییدگی ناشی از تماس با لبه لوله، نوعی بالشتک در نظر گرفت.

12-5-2-7-13 کابل ها و سایر هادی های الکتریکی در عبور از درز انبساط ساختمان باید طوری اجرا گردند که حرکت درز انبساط به آنها آسیب نرساند.

13-5-2-7-13 در مورد کابل های برق فشار متوسط با توجه به نوع کابل از کابل های مناسب سر با نوع و مشخصات کابل استفاده شود.

14-5-2-7-13 استفاده از کابل های با هادی آلومینیومی در تأسیسات برقی و یا شبکه توزیع برق (ردیف ۱۳-۷-۱-۵) بشرطی مجاز است که مقطع هادی فاز آن کمتر از ۲۵ میلی متر مربع نباشد.

6-2-7-13 فاصله کابل ها از هم در هر نوع از نحوه نصب کابل حداقل دو برابر (بزرگترین قطر کابل) باشد (فاصله آزاد) اگر فاصله یاد شده از این مقدار کمتر باشد باید از ضرایب مناسبی برای کاهش ظرفیت کابل ها (جریان نامی کابل) استفاده شود.

7-2-7-13 حداقل فاصله کابل های برق فشار متوسط، فشار ضعیف و یا جریان ضعیف که بصورت مدفون در خاک و یا روی رک مخصوص کابل در کانال یا تونل آدم رو، روی سینی کابل در شفت و رایزر، سقف کاذب، روی دیوار و یا شرایط مشابه، نصب و اجرا می گردند، از همدیگر و از لوله های سیستم های تأسیسات مکانیکی، آب، بخار و سوخت مایع، حداقل ۳۰ سانتی متر می باشد. چنانچه کابل های فشار متوسط، روی سینی کابل در شفت و یا رایزر  کابل، سقف کاذب، روی دیوار و یا شرایط مشابه، در جوار کابل ها و لوله های فوق الذکر، نصب و اجرا گردند، ضمن رعایت حداقل فاصله ۳۰ سانتی متر، کابل های فشار متوسط باید در سینی کابل فلزی با در پوش فلزی نصب گردیده و بسته به شرایط از یک دیوار و یا از یک جداکننده مناسب نیز برای جداسازی سینی کابل های فشار توسط از کابل ها و لوله های همجوار، استفاده گردد.

8-2-7-13 نصب و اجرای لوله های خطوط شبکه گاز طبیعی در کانالهای کابل برق در صورتی امکان پذیر است که این لوله ها در مقابل انتقال حرارت و یا اتصال الکتریکی، توسط عایق مناسب محافظت شوند (مبحث 17 مقررات ملی ساختمان).

9-2-7-13 حداقل فاصله کابل های برق فشار ضعیف در مسیرهای موازی با خطوط شبکه گاز طبیعی برابر یک متر و در مسیرهای متقاطع برابر ۵۰ سانتیمتر و برای کابل های برق فشار متوسط در مسیرهای موازی و یا متقاطع برابر یک متر می باشد (مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان).

تبصره: در صورتی که از سازه مناسب بتنی بین کابل و لوله فلزی خطوط شبکه گاز طبیعی استفاده شود فاصله مذکور در مسیر موازی برای کابل های فشار ضعیف به ۵۰ سانتیمتر و برای کابل های فشار متوسط فقط در مسیرهای متقاطع به ۵۰ سانتیمتر کاهش می یابد (مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان).

10-2-7-13 حداقل فاصله کابل های برق فشار ضعیف با لوله های توکار گاز طبیعی که با مصالح ساختمانی پوشیده می شوند برابر ۱۰ سانتی متر می باشد (مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان).

11-2-7-13 در ساختمان های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس در فضای خالی محل ورود کابل های تأسیسات برق به ساختمان باید از مواد ضد حریق مناسب استفاده شود.

3-7-13 سیم کشی

1-3-7-13 کلیه سیم کشی های داخلی ساختمان ها اعم از روکار و توکار، باید در داخل لوله های مخصوص سیم کشی یا مجاری مخصوص این کار انجام شود و برای اجرای انشعابات، خم ها، زانوها، سه و چهار راهه ها و غیره باید از وسایل و متعلقات استاندارد و مخصوص هر لوله یا مجرا استفاده  شود. جعبه های زیر کلید و پریز و دیگر متعلقات مشابه در سیم کشی های توکار باید با نوع لوله کشی و کلید و پریزهای مورد استفاده همگونی داشته باشد.

2-3-7-13 لوله های قابل استفاده در سیم کشی های روکار و توکار در جدول شماره ۱۳-۷-۳-۲ دسته بندی شده اند.

جدول ۱۳-۷-۳-۲- لوله های قابل استفاده در سیم کشی ها
نوع سیم کشی

نوع لوله

روکار توکار ملاحظات
فولادی پی جی (رزوه- pg ) از نوع سیاه یا گالوانیزه + + همه نوع ساختمان + ساختمان های صنعتی
فولادی خرطومی گالوانیزه بدون روکش (pg) + + همه نوع ساختمان + ساختمان های صنعتی
فولادی خرطومی با روکش پی وی سی (pg) + + همه نوع ساختمان + ساختمان های صنعتی
پلاستیکی صلب از نوع غیر خودسوز + + همه نوع ساختمان + محیط های باخطر خورندگی
پلاستیکی خرطومی از نوع غیر خودسوز + ساختمان های غیر صنعتی
+: مجاز                       -: غیر مجاز

1-2-3-7-13 لوله کشی هایی که در دیوار و سقف، کف سازی، بتن و غیره بصورت دفنی اجرا می گردد، از نوع لوله کشی توکار محسوب می شود.

2-2-3-7-13 استفاده از لوله های پلی آمید و یا سایر لوله های پلاستیکی که در معرض آتش مشتعل شده و میسوزد، بطور کلی ممنوع می باشند.

3-3-7-13 اندازه لوله ها با توجه به قطر داخلی آنها باید با احتساب تعداد سیم ها، قطر آنها طول لوله و تعداد خم های موجود در آن به نحوی انتخاب شود که انجام سیم کشی بدون مصرف نیروی بیش از حد امکان پذیر باشد و در عایق بندی سیمها ساییدگی یا پارگی ایجاد نشود.

برای تأمین این شرط لازم است نسبت قطر داخلی لوله به قطر دسته سیم ها و یا قطر کابل چند رشته ای حداقل برابر 1/3 (یک و سه دهم) باشد.

4-3-7-13 لوله ها باید در هنگام نصب خالی باشند و سیم ها یا کابل ها پس از تکمیل و پایان لوله کشی (اتمام نازک کاری) به داخل آنها هدایت شوند.

5-3-7-13 مدارهایی که در زیرِ کف ها قرار می گیرند باید فقط با استفاده از لوله های فولادی یـا پلاستیکی صلب اجرا شوند. این لوله ها به هنگام اجرا و بعد از آن باید در مقابل ضربات مکانیکی محافظت شوند.

تبصره ۱: برای جلوگیری از صدمه و یا شکست لوله های برق عبوری از محل درز انبساط در سقف و کف ساختمان لازم است که از لوله های خرطومی رابط جهت تأمین انعطاف پذیری لوله ها استفاده شود.

تبصره ۲: لوله کشی بصورت مورب در دیوارها بطور کلی ممنوع می باشد.

6-3-7-13 بستهای لوله های روکار باید دو پیچه و از انواعی باشند که لوله با دیوار یا سقف تماس پیدا نکند و حدود ۶ میلیمتر با آنها فاصله داشته باشد.

7-3-7-13 در طول هر قسمت از لوله کشی که بین دو جعبه تقسیم یا وسیله ای مشابه قرار دارد نباید بیش از چهار خَم ۹۰ درجه (جمعاً ۳۶۰ درجه) وجود داشته باشد. در غیر اینصورت باید از جعبه تقسیم کششی مناسب استفاده شود.

8-3-7-13 در محل ورود لوله به جعبه تقسیم یا تابلو یا دستگاهی مشابه باید از بوشینگ مناسب با نوع لوله، استفاده شود تا از زخمی شدن سیم یا کابل جلوگیری شود .

9-3-7-13 استفاده از لوله بُر در لوله کشی های فولادی ممنوع است. لوله ها باید با اره بریده شده و لبه های تیز محلِ برش نیز صاف شوند.

10-3-7-13 تغییر نوع لوله از فولادی به پلاستیکی بدون تعبیه جعبه تقسیم مناسب در محل تغییر ممنوع است.

11-3-7-13 در صورت استفاده از کابل های مخصوص (کابل های با عایق بندی معدنی و غیره)، به شرط رعایت کلیه مقررات مربوط به کابل کشی ها و استفاده از لوازم و تجهیزات مخصوص مربوط مجاز خواهد بود.

12-3-7-13 برای ترانکینگ های فلزی یا پلاستیکی توکار یا روکار باید از جعبه تقسیم ها، جعبه انشعابها، قطعات اتصالی و انتهایی و انواع زانوها (داخلی و خارجی) و سه و چهارراهه های مناسب مخصوص به خود استفاده شود.

تبصره: ترانکینگ های فلزی باید به پیچ های مخصوص پیوستگی الکتریکی بدنه مجهز باشند و در سراسر سیستم مجرا، بدنه ها به طور کامل به یکدیگر متصل و همگی به هادی حفاظتی تابلوی مربوطه وصل شوند.

13-3-7-13 اتصال لوله به دستگاه های دارای لرزش (موتورها و غیره) باید به کمک لوله های فولادی خرطومی با بوشینگ های مناسب که حداقل طول لوله ۲۰ سانتی متر باشد انجام شود.

14-3-7-13 سیم های استفاده شده در سیم کشی ها تا مقطع ۱۰ میلیمتر مربع از نوع تک مفتولی با عایق بندی پی وی سی می باشند و از این مقطع به بالا سیم ها میتوانند چند مفتولی باشند. جنس هادی سیم ها مس خواهد بود و استفاده از سیمها با هادی آلومینیومی بجای هادی مس ممنوع می باشد.

در صورت استفاده از سیم های افشان، بجای سیم های تک مفتولی سر سیم ها جهت اتصال به ترمینالها، کلیدها، پریزها و سایر تجهیزات باید لحیم کاری یکپارچه شده و یا از سَرسیم های مخصوص (سَرسیم گلویی و یا مشابه) استفاده گردد.

15-3-7-13 سیم های کشیده شده در لوله ها یا مجاری باید از هر نظر سالم و بدون هیچگونه شکستگی و پیچیدگی باشند و بین دو جعبه تقسیم یا در محل های دسترسی باید به صورت یکپارچه باشد.

16-3-7-13 اتصالات سیمها به همدیگر و انشعابات از سیمها باید با استفاده از ترمینال های پیچی انجام شود.

تبصره ۱: استفاده از ترمینالهای نوع دیگر، که ضمن انجام اتصال و همچنین تضمین تداوم الکتریکی، عایق بندی لازم را نیز تأمین کنند، مجاز است.

تبصره ۲: پیچیدن سیمها به دور هم برای ایجاد اتصال الکتریکی و عایق بندی محل اتصال با نوار چسب الکتریکی ممنوع است.

17-3-7-13 برای هر محل انشعاب یا محل های اتصال سیم کشی به وسایل مصرف کننده یا کنترل کننده مدار، نظیر چراغ پریز، کلید، دستگاه و غیره، باید از نوعی جعبه یا وسیله انتهایی مانند آن استفاده شود. استفاده از سرچُپقی و نظایر آن ممنوع است.

18-3-7-13 انجام سیم کشی های نوع روکار با استفاده از سیم های چندلا و نیز بست های میخی یا میخ معمولی، اکیداً ممنوع است.

19-3-7-13 از سیم ها و کابل های مخصوص (زیرگچی) فقط در مواردی میتوان استفاده کرد که طول انشعاب از محل سیم کشی ثابت تا محل مصرف کننده (چراغ) بیش از 1/5 متر نباشد. در سایر موارد استفاده از این نوع سیم کشی ها و کابل کشی ها در تأسیسات اکیداً ممنوع خواهد بود.

20-3-7-13 در اتصال سیم های مدارها به ترمینال ها و یا شینه های تابلوها، سیم ها بر اساس دیاگرام تابلو باید علامت گذاری پایدار (کدگذاری) شده که تشخیص مدارها در مراحل اجرا ، کنترل، آزمایش و بهره برداری امکان پذیر گردد.

21-3-7-13 سیم کشی باید به گونه ای باشد که تعویض و اجرای مجدد سیم کشی در آینده در همان لوله و یا مجرا امکان پذیر باشد.

22-3-7-13 فاصله کنتور گاز طبیعی از کابل کشی و سیم کشی روکار تأسیسات برقی باید حداقل ۱۰ سانتی متر باشد (مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان).

23-3-7-13 حداقل فاصله سیم کشی های روکار از لوله های گاز طبیعی برابر ۵ سانتی متر می باشد (مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان).

ابزارک‌های من

در حال توسعه

بر اساس برنامه توسعه کدکاو، این بخش طبق زمان بندی تدوین و منتشر خواهد شد. برای اطلاع از برنامه توسعه کدکاو به صفحه “کدکاو” مراجعه کنید.

برای مشاهده و استفاده از این خدمات باید به عنوان کاربر "ورود " کرده باشید.

در این بخش مقررات ملی رابطه ای وجود ندارد

ورود | عضویت

از طریق این صفحه می توانید به کدکاو وارد شوید و از خدمات سطح بالاتری به رایگان استفاده کنید. اگر هنوز ثبت نام نکرده اید، از همین جا شروع کنید.

صفحات اصلی کدکاو

کتابخانه

جستجوی پیشرفته

کاو
میزان دقت در جستجوی عبارت
عین عبارت چند کلمه ای را جستجو کن
در عنوان ها جستجو کن
متن کامل مقالات را جستجو کن
فیلتر مباحث
استانداردهای ساختمانی ایران
آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله - استاندارد 4-2800
سیمان هیدرولیکی
آهک و فرآورده‌های آن
گچ و فرآورده‌های آن
ملات های ساختمانی
سنگ‌های ساختمانی
سنگدانه ها
کاشی سرامیکی
فرآورده‌های سفالی و آجرها
فرآورده‌های سیمانی
قیر و قطران
عایق‌های رطوبتی
عایق‌های حرارتی
شیشه
یراق آلات ساختمانی
رنگ و پوشش‌های ساختمانی
پلیمرهای ساختمانی
چوب و فرآورده‌های آن
آهن، فرآورده‌های آهنی و مصالح جوشکاری
فلزات غیرآهنی
نانو مواد
مقررات ملی ساختمان ایران
مبحث یکم تعاریف
مبحث دوم نظامات اداری
مبحث سوم حفاظت ساختمانها در مقابل حریق
مبحث چهارم الزامات عمومی ساختمانها
مبحث پنجم مصالح و فرآورده های ساختمانی
مبحث ششم بارهای وارد بر ساختمان
مبحث هفتم پی و پی سازی
مبحث هشتم طرح و اجرای ساختمان های بنایی
مبحث نهم طرح و اجرای ساختمان های بتن آرمه
مبحث دهم طرح و اجرای ساختمانهای فولادی
مبحث یازدهم طرح و اجرای صنعتی ساختمانها
مبحث دوازدهم ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا
مبحث سیزدهم طرح و اجرای تاسیسات برقی ساختمانها
مبحث چهاردهم الزامات عمومی ساختمان
مبحث پانزدهم آسانسور و پلکان برقی
مبحث شانزدهم تاسیسات بهداشتی
مبحث هفدهم لوله کشی گاز طبیعی
مبحث هجدهم عایق بندی و تنظیم صدا
مبحث نوزدهم صرفه جویی در مصرف انرژی
مبحث بیستم علائم و تابلوها
مبحث بیست و یکم پدافند غیرعامل
مبحث بیست و دوم مراقبت و نگهداری و از ساختمانها
مبحث بیست و سوم الزامات ترافیکی ساختمانها