1-5-13 کلیات

1-1-5-13 شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق، شرکت برق منطقه ای یا هر شرکت، موسسه یا تشکیلات دیگری که بنا به مقتضیات محل، ممکن است عهده دار تأمین نیروی برق مشترکان باشد از این پس به اختصار شرکت برق خوانده خواهد شد.

2-1-5-13 صرفنظر از ولتاژ برقی که توسط شرکت برق تحویل مشترکان خواهد شد تا جایی که به انشعاب مربوط باشد، رعایت مقررات شرکت برق و مفاد این مقررات الزامی خواهد بود. آن بخش از تأسیسات و تجهیزات که انحصاراً در اختیار شرکت برق است کلاً تابع مقررات شرکت برق  خواهد بود.

3-1-5-13 در مورد بخشی از تأسیسات که مقررات شرکت برق و این مقررات هر دو در آن تاثیر دارند، چنانچه تناقضی بین دو مقررات وجود داشته باشد، مقرراتی که از نظر ایمنی و حفاظت برتر است انتخاب و اجرا خواهد شد.

4-1-5-13 در مواردی که بنا به مقتضیات، تولید و یا انتقال و یا توزیع نیروی برق به عهده خود مصرف کننده باشد ، مصرف کننده در حکم شرکت برق تلقی می شود.

5-1-5-13 متقاضی یا نماینده مختار او باید قبل از شروع طرح ساختمان و نیز در مراحل طراحی آن با مقامات ذیربط شرکت برق تماس بگیرد و نسبت به تعیین نوع انشعاب، میزان برق مورد درخواست (تقاضا ، دیماند) رعایت حریم شبکه برق موجود در محل، واگذاری زمین پُست برق در صورت نیاز، اطلاعات کافی دریافت و طبق تشخیص و با راهنمایی شرکت برق نسبت به تأمین  نیازهای این بخش اقدام کند. این تماس باید در کلیه مراحل ساختمان ادامه داشته باشد تا در صورت لزوم اصلاحات و عملیات تکمیلی ملحوظ شوند.

6-1-5-13 واحد تولید هم زمان حرارت و برق، واحد تولید هم زمان برودت حرارت و برق، سیستم سلولهای خورشیدی فتوولتائیک، توربین تولید برق بادی و غیره، علاوه بر سیستم های متعارف، جزء منابع تأمین نیروی برق محسوب می شوند. لازم به ذکر است که ساختار سیستم های مذکور در حوزه شمول مقررات این مبحث نبوده ولی الزامات مربوط به شبکه برق این سیستم از نظر ایمنی، حفاظت، توزیع و غیره در نقطه سرویس مشترک و یا در تأسیسات برق داخل ساختمان تابع مقررات این مبحث خواهد بود.

1-6-1-5-13 در سیستم های ردیف ۱۳-۵-۱-۶ هر یک از موارد جهت راه اندازی و بهره برداری کامل از سیستم در ساختمان های مختلف، از جمله نوع و طرح سیستم، نحوه تولید نیروی برق، انرژیهای حرارتی و برودتی و ترکیب آنها، نحوه اشتراک با سایر منابع انرژی، مشخصات فنی و ظرفیت سیستم، نحوه اشتراک با شبکه توزیع برق خارج از ساختمان، سیستم اندازه گیری تولید، مصرف و تبادل نیروی برق و غیره جزء ساختار سیستم محسوب می شوند.

2-5-13 تأسیسات انشعاب برق فشار ضعیف (منشعب از شبکه های عمومی)

1-2-5-13 متقاضی باید با راهنمایی و رعایت ضوابط شرکت برق، محلی را برای نصب تجهیزات انشعاب برق تحویلی از طرف شرکت برق پیشبینی و احداث کند. بسته به شرایطی مانند تعداد توان انشعاب یا انشعابهای ساختمان محل مورد بحث ممکن است یک پُست برق کامل، یک اتاق یا محل نصب مناسب جهت تابلوی برق دیواری باشد. اگر طبق مقررات و ضوابط شرکت برق، تأمین زمین و واگذاری احداث پُست عمومی برق ضروری باشد، متقاضی باید ضمن رعایت مفاد فوق نسبت به تأمین زمین و واگذاری آن جهت احداث پُست اقدام کند. ورودی پُست برق که در اختیار شرکت برق خواهد بود برای مامورین شرکت برق جهت بازرسی و یا جهت قرائت کنتور نصب شده در پُست باید در همه ساعات شبانه روز بطور مستقیم قابل دسترس باشد.

هیچ گونه دودکش و لوله کشی اعم از آب، گاز، سیستم های برودتی و حرارتی مرکزی و غیره نباید از فضای اختصاص یافته برای محل انشعاب و یا پُست برق عبور کند. در صورت عبور آنها از کنار فضای اختصاص یافته به محل انشعاب یا پُست برق، تمهیدات لازم برای جلوگیری از خطرات احتمالی ناشی از نشت آب، گاز، اثر حرارت و غیره انجام و دستورالعملهای مربوطه رعایت گردد.

2-2-5-13 محل نصب انشعاب باید فضای کافی برای نصب تابلوی برق و یا تابلوی اندازه گیری مصرف برق و همچنین نصب ترمینال یا شینه اتصال زمین (ردیف پ1-8) و انجام سیم کشی های مربوط به آن را داشته باشد.

3-2-5-13 مسیر عبور و نحوه نصب هادی اتصال زمین (ردیف پ 1-7) باید به نحوی انتخاب و اجرا شود که هادی اتصال زمین از هرگونه صدمات احتمالی مکانیکی، شیمیایی، خوردگی و غیره محفوظ بماند و چنانچه بدون حفاظ مکانیکی نصب شود، باید خارج از دسترس ولی در معرض بازرسی دائم قرار داشته باشد. چنانچه برای حفاظت مکانیکی هادی زمین از نوعی لوله یا پوششی مشابه استفاده شده باشد، این لوله یا پوشش نباید از جنس فلز باشد.

4-2-5-13 مسیر مدارهای خروجی (انشعاب به مصرف کننده) و نحوه نصب آنها باید به گونه ای انتخاب و اجرا شود که ردگیری و تعویض مدارها در آینده بدون اشکال انجام پذیر باشد. بدین منظور و به تناسب شرایط لازم است از انواع لوله ها یا مجاری مخصوص این کار، کانال یا رایزر قابل بازدید استفاده شود. مسیر مدارها باید به نحوی انتخاب شود که حرارت تأسیسات دیگر مانند لوله های آبگرم، بخار، دودکش ها و نیز نشت گاز، نشت آب و نظایر آن بر روی مدارها اثر سوء نداشته باشد.

3-5-13 انشعاب برق فشار متوسط (اختصاصی)

1-3-5-13 چنانچه بنا به تشخیص شرکت برق احداث یک پُست ترانسفورماتور در داخل ساختمان یا محوطه آن لازم باشد، آن قسمت از پُست که انحصاراً در اختیار شرکت برق خواهد ماند باید طبق ضوابط و مقررات شرکت برق، توسط مشترک ساخته و آماده شود. قسمتهایی از پُست که در اختیار مشترک خواهد ماند در صورت تأیید شرکت برق به نحو مقتضی مجزا از قسمتهای در اختیار شرکت برق بوده و از نظر ارتباطی و عملیاتی باید با قسمتهای در اختیار شرکت برق هماهنگی کامل داشته باشد و به نحوی طرح و اجرا شود که هیچگونه مانع و اشکالی در دسترسی و بهره برداری طرفین وجود نداشته باشد.  مرز تقسیم به هر نحوی که تعیین شود، مشترک موظف است علاوه بر رعایت مقررات شرکت برق، مقررات این فصل (ردیف ۱۳-۵-۳) را نیز در محدوده خود رعایت کند.

تبصره: توصیه می شود که در ساختمان های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس در صورت امکان و تأمین شرایط، ترانسفورماتورهای فشار متوسط پُست برق با ۵۰٪ بار تقاضا (دیماند) خود در مدار تغذیه قرار گیرند تا در صورت از مدار خارج شدن یکی از ترانسفورماتورها در یک گروه دوتایی، ترانسفورماتور دیگر بتواند بصورت تمام بار، تابلوهای اصلی فشار ضعیف هر دو ترانسفورماتور را که از طریق یک کلید کوپلاژ با فرمان اتوماتیک بهم متصل اند، تغذیه نماید.

2-3-5-13 در مواردی نظیر مجموعه ها، مراکز صنعتی و غیره که احداث بیش از یک پُست ترانسفورماتور لازم باشد و شرکت برق، انشعاب برق را از طریق یک مرکز قطع و وصل برق فشار متوسط یا پُست پاساژ تحویل مشترک دهد و پُستهای داخلی تماماً در اختیار مشترک باشد، علاوه بر مقررات شرکت برق، رعایت مقرراتی که در پی می آید نیز الزامی خواهد بود. لازم به ذکر است که پُست های داخلی در اختیار مشترک را عموماً پُست های اختصاصی میگویند.

در صورت استفاده از پُستهای پیش ساخته بتنی و فلزی کمپکت (کیوسکی کمپکت)، طرح، نحوه ساخت و بکارگیری این پُستها و ابعاد آن تابع استانداردهای معتبر و یا استانداردهای شرکت برق خواهد بود.

3-3-5-13 اتاق ترانسفورماتور پُست اختصاصی

در شکلهای شماره ۱۳-۵-۳-۱:۳ تا ۱3-۵-۳-۴:۳ طرحواره مقطع قائم دو نوع اتاق ترانسفورماتور روغنی و خشک با تهویه طبیعی و تهویه مکانیکی (جهت خنک کردن ترانسفورماتور)، نشان داده شده است در نوع (الف) اتاق ترانسفورماتور هم سطح زمین و در نوع (ب) در سطحی بالاتر از آن نصب می شود. نوع (ب) نسبت به نوع (الف) ترجیح دارد ولی اجرای آن در همه موارد امکان پذیر نخواهد بود. انتخاب یکی از دو نوع اتاق با توجه به شرایط طرح به عهده مشترک خواهد بود. ابعاد اصلی سه اندازه اتاق ترانسفورماتور برای ظرفیت های مختلف در جدول شماره ۱۳-۵-۳-۳ ارائه شده است.

تبصره ۱: ارجحیتهای خروجی هوای خنک کننده در شکلهای شماره ۱۳-۵-۳-۱:۳ تا ۱۳-۵-۳-۴:۳ به ترتیب اولویت و امکان اجرای آنها تعیین شده است.

تبصره ۲: ارجحیت نشان داده شده جهت خروجی هوای خنک کننده در شکلهای شماره 13-5-3-3: 2 و ۱۳-۵-۳-۴:۳ برای نصب هواکش برقی و یا نصب دریچه کانال تخلیه هوا (کانال اگزاست) می باشد.

مشخصات مهم دیگری که باید در ساختمان اتاق ترانسفورماتور رعایت شود در ادامه ارائه شده است.

تبصره 3: هدف از تعیین ارجحیت های هوای خنک کننده هدایت مسیر هوای خنک کننده می باشد که بعد از برخورد به ترانسفورماتور، هوای گرم اطراف ترانسفورماتور و اتاق را بهتر خارج کند.

*

*

*

*

*

*

*

1-3-3-5-13 در خصوص شکلهای شماره ۱۳-۵-۳-۱:۳ تا ۱۳-۵-۳-۴:۳ مربوط به اتاقهای ترانسفورماتور و جدول شماره 13-5-3-3 مراتب زیر مدّ نظر قرار گیرد:

الف) ابعاد اصلی اتاق ترانسفورماتور برای تهویه طبیعی و یا تهویه مکانیکی (تخلیه و تعویض هوا با استفاده از کانال تخلیه هوا و یا هواکش برقی) برای ترانسفورماتورهای روغنی و خشک می باشد.

ب) حداقل سطح مقطع دریچه های مشبک هوای خروجی و ورودی خنک کننده ترانسفورماتور برای حالت تهویه طبیعی اتاق ترانسفورماتور در جدول شماره ۱۳-۵-۳-۳ ارائه گردیده، در صورت فراهم بودن امکانات ساختمانی در پُست برق، بهتر است ابعاد سطح مقطع دریچه مشبک مذکور برای حالت تهویه مکانیکی اتاق ترانسفورماتور نیز در نظر گرفته شود. مشروط اینکه بر علاوه بر این دریچه ها، در فصل گرما و یا درجه حرارت محیط بالا، از هواکش برقی جهت تهویه مکانیکی که برق مدار تغذیه آن از طریق ترموستات اتاق ترانسفورماتور قطع و وصل می گردد کمک گرفته شود.

پ) در صورتی که اتاق ترانسفورماتور جزئی از ساختمان بوده و یا امکان احداث دریچه مشبک هوای خروجی و ورودی خنک کننده ترانسفورماتور و یا هر کدام به هیچ وجه موجود نباشد، باید از کانال کشی برای تهویه اتاق استفاده نمود، در این حالت ابعاد کانالهای هوای خروجی و ورودی خنک کننده اتاق ترانسفورماتور، میزان تخلیه و تعویض هوا، مشخصات فنی هواکش برقی و غیره، بر اساس میزان اتلاف حرارتی (افت  بار داخلی) ترانسفورماتور در شرایط و ظرفیت باردهی کامل و نامی ترانسفورماتور شرایط و دمای محیط نصب و غیره محاسبه و تعیین می گردد.

ت) ابعاد و یا سایر مشخصات فیزیکی ترانسفورماتور خشک متفاوت از ترانسفورماتور روغنی می باشد، با وجود این تفاوت ابعاد موجود در جدول شماره ۱۳-۵-۳-۳ با لحاظ تقریب مثبت برای ترانسفورماتور خشک نیز یکسان منظور گردیده است.

ث) برای ترانسفورماتورهای خشک باید از یک محفظه حفاظتی مناسب جهت کاهش خطرات برق گرفتگی استفاده شود.

تبصره: ابعاد، مشخصات و جزئیات اتاق ،ترانسفورماتور، پُستهای برق عمومی و یا پاساژ که در اختیار شرکت برق خواهد بود تابع استانداردهای آن شرکت می باشد.

2-3-3-5-13 انتخاب محل و جهت اتاق ترانسفورماتور

در انتخاب محل و نحوه استقرار اتاق ترانسفورماتور، علاوه بر ملاحظات مربوط به مرکز ثقل بار و خواسته های نظیر آن که توضیح آن در این بحث نمی گنجد لازم است مراتب زیر نیز رعایت شود:

الف) اتاق ترانسفورماتور باید حتی الامکان در طبقه همکف قرار بگیرد و یکی از جبهه های آن مشرف به فضای آزاد باشد و در برابر این جبهه هیچگونه ساختمان یا مانع دیگری که تهویه اتاق و داخل و خارج کردن ترانسفورماتور را با اشکال کند روبرو وجود نداشته باشد. درِ اصلی اتاق ترانسفورماتور باید در این جبهه قرار داشته تا نقل و انتقال ترانسفورماتور به سادگی انجام پذیر باشد، برای همین منظور ترجیح دارد وسیله نقلیه و جرثقیل بتوانند به این جبهه رفت و آمد کنند.

به هر دلیلی اگر اتاق ترانسفورماتور در طبقات بالاتر از همکف و یا زیرزمین ساخته شود، امکانات فضای لازم برای نقل و انتقال ترانسفورماتور، دسترسی نفر و غیره و تمهیدات لازم برای تهویه آن در نظر گرفته شود.

ب) چنانچه ساختمان از نوعی باشد که نصب پُست یا پُستهای ترانسفورماتور در طبقات ساختمان، زیرزمین و یا روی بام آن اجتناب ناپذیر شود و یا برای طبقه همکف آن شرایط بند الف قابل تأمین نباشد، ضمن رعایت کلیه مقررات مربوط به تهویه اتاق و دسترسی های لازم برای نقل و انتقال ترانسفورماتورها و سایر امکانات مورد نیاز باید در این پُست ها از ترانسفورماتور نوع خشک استفاده کرد. در این صورت مراعات و اجرای جزئیات مربوط به حائل آتش مشبک با شن و غیره منتفی خواهد بود. لازم به ذکر است که استفاده از ترانسفورماتورهای روغنی در این شرایط ممنوع می باشد.

پ) در صورت امکان، جبهه مشرف به فضای آزاد اتاق ترانسفورماتور باید در جهتی انتخاب شود که تابش آفتاب به آن حداقل باشد (روبه شمال).

ت) جبهه مشرف به فضای آزاد میتواند ضلع عرضی یا طولی اتاق باشد، در هر حال ترانسفورماتور را باید در راستای مناسب آن قرار داد.

ث) اتاق ترانسفورماتور و یا پُست برق باید حداقل ۲ متر از خطوط شبکه گاز طبیعی فاصله داشته باشد (مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان).

ج) در ساختمان های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس تمهیدات لازم در پُست برق ساختمان و نیز نیروگاه برق اضطراری (ردیف ۱۳-۵-۵-۳) به نحوی در نظر گرفته شود که در موقع حریق و یا خسارت ناشی از انفجار، احتمال از دست رفتن منابع تأمین نیروی برق ساختمان کاهش یابد (مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان)

3-3-3-5-13 ابعاد اتاق ترانسفورماتور

در انتخاب ابعاد اتاق ترانسفورماتور باید به موارد زیر توجه شود:

الف) ابعاد اتاق ترانسفورماتور را باید با توجه به توسعه و رشد بار در آینده انتخاب کرد تا امکان استفاده از ترانسفورماتورهای با قدرت بیشتر بدون لزوم انجام تغییرات ساختمانی در اتاق فراهم باشد. برای همین منظور صرفنظر از قدرت پیش بینی شده اولیه، چنانچه در آینده احتمال استفاده از ترانسفورماتورهای با قدرت بیشتر از ۶۳۰ کیلوولت آمپر وجود نداشته باشد میتوان از اتاق کوچک استفاده کرد ولی اگر این احتمال وجود داشته باشد، یا قدرت اولیه بیش از این مقدار باشد باید از اتاق ترانسفورماتور بزرگ یا خیلی بزرگ (بسته به مورد) استفاده شود. در هر حال فضای آزاد در اطراف ترانسفورماتور نباید از 0/8 متر کمتر باشد.

ب) ارتفاع اتاق ترانسفورماتور مهمترین عامل در تهویه طبیعی جهت خنک کردن آن به شمار می رود، برای همین منظور ارتفاع اتاق نباید از مقادیر داده شده برای هر کدام از اندازه اتاقها کمتر باشد (جدول شماره ۱۳-۵-۳-۳).

پ) چنانچه از تهویه مکانیکی بمنظور خنک کردن ترانسفورماتور استفاده شود، ارتفاع اتاق نباید از مقادیر داده شده برای هر کدام از اتاقها کمتر باشد (جدول شماره ۱۳-۵-۳-۳).

ت) چنانچه به علت شرایط معماری و مشخصات ساختمان (شبکه بندی نامناسب، وجود ستونها و غیره) احداث اتاق به ابعاد ذکر شده امکان پذیر نباشد ممکن است آنها را با صلاحدید مجری مقررات تغییر داد (به هر حال این تغییر نباید از ٪۱۰- در طول و عرض اتاق بیشتر باشد.)

4-3-3-5-13 اجزای اتاق ترانسفورماتور و خصوصیات آن

اتاق ترانسفورماتور باید دارای خصوصیات زیر باشد:

الف) در اتاق ترانسفورماتور نباید هیچ نوع پله یا شیب تند بیش از حد مجاز وجود داشته باشد.

ب) در طرح اتاق باید مجاری عبور و خروج هوا با سطح مقطع کافی و مسیر مناسب برای خنک کردن ترانسفورماتور از راه تهویه طبیعی و یا مکانیکی پیش بینی شود.

پ) در زیر محل استقرار ترانسفورماتور روغنی و پایینتر از مسیر عبور هوای خنک کننده باید حائلی مشبک که دارای پوشش ضدزنگ باشد پیشبینی شود. روی این شبکه باید حداقل به ضخامت (۲۰ سانتیمتر) شن یا سنگ گرانیت شکسته ریخته شده تا مانع سرایت آتش احتمالی باشد.

ت) زیر حائل آتش باید سطحی شیبدار ساخته شود تا روغنی را که ممکن است در صورت نشت یا ترکیدن محفظه ترانسفورماتور روغنی ریخته شود به سمت مخزن روغن هدایت کند. حداقل حجم مخزن روغن باید با حجم روغن بزرگترین ترانسفورماتور روغنی که ممکن است در اتاق نصب شود برابر باشد. برای هدایت روغن بطرف چاهکی که در پایینترین نقطه مخزن ساخته می شود باید شیب های مناسب پیشبینی شود و یک لوله برای تلمبه کردن روغن باید بطور دائمی این چاهک را به اتاق ترانسفورماتور وصل کند.

ث) ارتفاع کف اتاق ترانسفورماتور باید حداقل (۲۰ سانتی متر) از سطح احتمالی سیلابروهای منطقه بالاتر باشد.

ج) دریچه های ورودی و خروجی هوای خنک کننده باید مجهز به شبکه های جلوگیری کننده از دخول پرنده ها، حیوانات کوچک و آب باران به داخل اتاق باشد.

چ) کانالها یا بازشوهای عبور کابل یا لوله های حامل کابل ها باید به نحوی در اطراف ترانسفورماتور پیش بینی، ساخته یا نصب شوند که مانع مسیر جریان هوای خنک کننده نباشند. شیب مسیر کانالها یا لوله ها باید به سمت خارج باشد.

ح) در ورودی اتاق باید آهنی باشد و به سمت خارج باز شود. قفل دَر باید از نوعی باشد که حتی هنگامی که بسته است خارج شدن از اتاق امکان پذیر باشد.

خ) برای جلوگیری از تعریق در مناطق مرطوب باید تمهیدات لازم، برای اتاق ترانسفورماتور پیش بینی گردد.

د) در فضای داخل و در جداره داخلی و خارجی دیوارها، سقف و کف اتاق ترانسفورماتور نباید هیچگونه لوله حامل آب، فاضلاب، سیستم های برودتی و حرارتی و گاز نصب شود.

ذ) هیچگونه پنجره ای نباید در اتاق ترانسفورماتور وجود داشته باشد.

ر) اتاق باید طوری ساخته شود که از نفوذ رطوبت و سرایت حریق به آن جلوگیری شود و با توجه به این خواسته باید از مصالح مناسب استفاده شود.

ز) زمان مقاومت در مقابل حریق اتاق باید بر اساس مقررات انتخاب شود (ردیف ۱۳-۵-۳-۴-2).

ژ) دیواره های اتاق باید از مصالحی پوشانده شود که گردگیر نباشد.

س) استفاده از گچ کاری و یا سایر مصالح در نازک کاری سقف پُست که امکان سقوط اجسام و بروز اتصالی در ترانسفورماتور را در بر خواهد داشت، ممنوع می باشد.

ش) تیرآهن و یا ناودانی های ناقل و استقرار ترانسفورماتور باید دارای زوارهای هدایت چرخ ترانسفورماتور باشند و با توجه به استاندارد کوچکترین و بزرگترین ترانسفورماتوری که ممکن است در اتاق نصب شود، انتخاب شده باشند.

ص) نگهدارنده های مناسب برای کابل های وصل شونده به ترانسفورماتور باید پیش بینی شود.

ض) برای اتاق و زیرزمین ترانسفورماتور در ساختمانی که دارای سیستم اعلام حریق می باشد باید دتکتورهای اعلام حریق مناسب پیش بینی شود.

5-3-3-5-13 جهت استقرار ترانسفورماتور در اتاق ترانسفورماتور باید به نحوی باشد که شرایط زیر برقرار باشد:

الف) اگر محور طولی ترانسفورماتور روغنی و یا خشک به موازات در باشد، بوشینگهای برق فشار متوسط باید رو به داخل اتاق باشد.

ب) اگر محور طولی ترانسفورماتور روغنی عمود بر در بوده و ترانسفورماتور دارای مخزن انبساط روغن باشد، الزامی است که روغن نما رو به دَرِ اتاق قرار گیرد.

تبصره: ترانسفورماتورهای روغنی با مخزن انبساط روغن ترانسفورماتور نوع کنسرواتیو و بدون مخزن انبساط روغن و از نوع تمام بسته نامیده می شود.

4-3-5-13 اجزای اتاقهای برق فشار متوسط و ضعیف و خصوصیات آنها

1-4-3-5-13 برای نصب تجهیزات و تابلوهای برق فشار متوسط یک اتاق و برای نصب تجهیزات و تابلوهای برق فشار ضعیف پُست ترانسفورماتور اتاق دیگری پیش بینی و احداث شود.

تبصره: در برخی موارد ممکن است خصوصیات ساختمان ایجاب کند که برای تجهیزات برق فشار متوسط و فشار ضعیف از یک اتاق واحد استفاده شود. این کار به شرط استفاده از تابلوهای تمام بسته و حفظ فواصل مجاز، امکان پذیر خواهد بود.

2-4-3-5-13 مقررات زیر باید در طرح و اجرای اتاق تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضعیف اجرا و فواصل مجاز داده شده رعایت شوند:

الف) در اتاق تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضعیف یا اتاق مشترک برق فشار متوسط و فشار ضعیف حداقل فواصل مطابق جدول شماره ۱۳-۵-۳-۴-۲ است. فاصله تابلوهای تمام بسته برق فشار متوسط و فشار ضعیف از هم نباید از 1/5 متر کمتر باشد.

ب) ارتفاع اتاقها باید با هر دو شرط زیر مطابقت کندک

– ارتفاع اتاق £≤ ارتفاع بلندترین تابلو + 0/5 متر

– در عین حال ارتفاع اتاقها نباید هیچگاه از ۲ متر کمتر باشد.

تبصره ۱: چنانچه از کف کاذب یا سکوی استقرار تابلوی برق برای کابل کشی استفاده گردد، ارتفاع کف کاذب و یا سکوی استقرار در آن اتاق جزء ارتفاع تابلوی برق محسوب می شود.

تبصره 2: درها دیوارها سقف و کف اتاقهای ترانسفورماتور، تابلوهای برق فشار متوسط، تابلوهای برق فشار ضعیف اصلی مستقر در پُست برق ساختمان، باید مانع حریق بوده و با درجه ۲ ساعت مقاومت در مقابل حریق باشد (مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان).

پ) ابعاد کانالها و یا بازشوهای عبور کابل ها یا فضاهای زیر اتاقها باید با یکدیگر و با کانالها و یا بازشوهای ارتباطی با اتاق ترانسفورماتور، هماهنگی کامل داشته و بقدر کافی عمیق و عریض باشند تا هنگام نصب و بهره برداری، شعاع انحنای کابل ها از مقدار مجاز کمتر نشود. به همین خاطر برای کابل های با مقطع بزرگ لازم خواهد بود زوایای داخلی کانالها فارسی بُر شود. برای هدایت آب یا مایعات دیگری که ممکن است به داخل کانالها و فضاهای مورد بحث رخنه کند باید برای آنها شیبی مناسب برای دفع به سمت خارج تعبیه شود.

ت) ابعاد درهای اتاق تابلوی برق باید برای حمل و نقل تابلوها و دیگر متعلقات، مناسب و از نوع ضد حریق یا آهنی باشد. درهای اتاق باید به سمت خارج اتاق باز شود و قفل درها باید از نوعی باشد که خروج از اتاق حتی هنگامی که دَر قفل و یا بسته است امکان پذیر باشد.

ث) ابعاد راهروهای داخلی و سایر درهای ساختمان در مسیر عبور تابلوهای برق، برای حمل و نقل تابلوها مناسب باشد.

ج) چنانچه اتاقها دارای پنجره به سمت فضای آزاد باشند بلندی هیچیک از آنها نباید از بلندی تابلوهای برق بیشتر باشد. پنجره ها باید مجهز به شبکه محافظ یا شیشه های مسلح باشند.

3-4-3-5-13 مقررات ذکر شده در بندهای مرتبط از ردیف ۱۳-۵-۳-۳-۴- برای اتاقهای مجزا یا مشترک تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضعیف نیز معتبر است.

4-4-3-5-13 در صورتی که ترانسفورماتور، تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضعیف دارای یک اتاق مشترک باشند (پُست برق) رعایت مقررات ذکر شده ردیفهای ۱۳-۵-۳-۳ و ۱۳-۵-۳-۴ الزامی است، ضمن اینکه فضای اختصاصی محل استقرار ترانسفورماتور باید با حفاظ مناسبی از فضای محل استقرار تابلوهای برق فشار متوسط و فشار ضعیف جدا شود، رعایت فواصل مندرج در جداول شماره ۱۳-۵-۳-۳ و ۱۳-۵-۳-۴-۲ الزامی می باشد.

تبصره: توصیه می شود که در ساختمان های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس اتاقها و فضاهای ترانسفورماتورهای فشار متوسط، تابلوهای فشار متوسط مولد نیروی برق اضطراری، برق بدون وقفه مرکزی یا منطقه ای، تابلوهای برق فشار ضعیف اصلی سیستم های مذکور مستقر در داخل ساختمان، یا خارج از آن مستقل و مجزا از هم در نظر گرفته شوند.

4-5-13 اتصال زمین

کلیه مقررات ذکر شده در پیوست شماره ۱ و بخصوص ردیف پ ۱ -۱۰ باید در احداث الکترود زمین و همچنین ردیف های پ 1-7 و پ 1-8 نیز باید در انجام اتصالات مراعات شوند.

1-4-5-13 الکترود زمین برای انشعاب برق فشار ضعیف

اعم از اینکه انشعاب برق مشترک (ردیف ۱۳-۵-۱) برق تکفاز باشد یا سه فاز، باید حداقل یک اتصال زمین ایمنی برای آن پیش بینی شود. در شهرها، شهرکها و مجموعه ها با توجه به شرایط ذکر شده در زیر، الکترودهای اتصال زمین باید از نوع اساسی (پ ۱-۱۰-۴) یا از نوع ساده (پ ۱-10-5) باشد. در سایر موارد انتخاب با مجری مقررات خواهد بود.

الف) برای مشترکان با کنتور برق (تکفاز یا سه فاز تا ۳۲ آمپر) از یک الکترود زمین ساده با حداقل عمق ۲ متر در زمین بکر (پ ۱-۱۰-۵) استفاده شود.

ب) برای مشترکان با کنتور برق از ۳۲ آمپر بالاتر تا ۷۵ آمپر سه فاز یا مجموعه های دارای چندین مشترک که کنتورهای آنها در یک نقطه متمرکز باشد و جمع جریانهای نامی کنتورهای هر فاز با اعمال ضریب همزمانی، از ۷۵ آمپر تجاوز نکند از یک الکترود زمین ساده به عمق ۴ متر یا دو الکترود زمین به عمق ۲ متر و حداقل فاصله ۴ متر از یکدیگر در زمین بکر (پ۱-۱۰- ۵) استفاده شود.

پ) برای مشترکان با کنتور برق بیش از ۷۵ آمپر سه فاز یا مجموعه های دارای چندین مشترک که کنتورهای برق آنها در یک نقطه متمرکز باشد و جمع جریانهای نامی کنتورهای هرفاز با اعمال ضریب همزمانی از ۷۵ آمپر تجاوز کند از یک اتصال زمین اساسی یا اتصال زمین مشابه پُست ترانسفورماتور تغذیه کننده آن (پ ۱-۱۰-۴) استفاده شود.

ت) در مورد مجموعه هایی که کنتورهای برق آنها در بیش از یک نقطه متمرکز یا بصورت انفرادی نصب شده و فاصله آنها نیز بیش از ۸ متر باشد، هر نقطه تمرکز یا کنتور انفرادی یک مشترک به حساب می آید و در مورد آنها طبق بندهای الف- ب-پ فوق الذکر عمل خواهد شد.

2-4-5-13 الکترود یا الکترودهای زمین پُست ترانسفورماتور

برای حفاظت سیستم و تأمین ایمنی، هر پُست ترانسفورماتور باید مجهز به اتصال زمین های مطمئن باشد. مقاومت کل اتصال زمین هادی نقطه خنثی یا هادی حفاظتی – خنثی (PEN) نباید از دو اهم تجاوز کند (ردیف پ۱-۲-۱).

از یک اتصال زمین بشرطی میتوان برای هم حفاظت و هم ایمنی استفاده کرد که شرایط ذکر شده در ردیف پ۱-۱۰-۶-۲ از پیوست شماره ۱ امکان پذیر نباشد و شرط ردیف پ۱-۱۰-۶-۳ تأمین شده باشد، در نزدیکی هر پُست باید حداقل یک اتصال زمین اساسی احداث شود. اتصال زمین های دیگر باید . ادامه خطوط تغذیه کننده یا تابلوهای اصلی بعد از پُست ترانسفورماتور (نقاط تغذیه مشترکین) احداث شوند. انتخاب نوع اتصال زمین با توجه به ردیف ۱۳-۵-۴-۱ (الکترود زمین انشعاب برق فشار ضعیف) به عمل می آید.

5-5-13 نیروی برق اضطراری (برق اضطراری)

1-5-5-13 برای تأمین و تغذیه برق مصارف اضطراری تأسیسات برقی ساختمان از قبیل سیستم ها، دستگاه ها، تجهیزات و غیره باید از نیروی برق اضطراری که در محل ساختمان توسط مولدهای نیروی برق اضطراری تولید می گردند، استفاده شود. نیروی محرکه ژنراتور این مولدها معمولاً موتورهای دیزل و یا در بعضی از موارد موتورهای گازسوز (گاز شهری) می باشد. بر این اساس مصارف اضطراری زیر باید از نیروی برق اضطراری تغذیه گردند:

الف) سردخانه های عمومی و صنعتی

ب) مراکز صنعتی که قطع برق طولانی مدت در آنها ممکن است موجب خسارت جبران ناپذیر شود.

پ) هر نوع ساختمان یا مجموعه یا مرکز دیگری که به تشخیص مقامات ذیصلاح باید دارای نیروی برق اضطراری باشد.

ت) ساختمان هایی که نوع فعالیت آنها به نحوی است که ممکن است قطع برق، خطر یا خسارت جبران ناپذیر بوجود آورد.

ت) در ساختمان های مسکونی و اداری خصوصی (غیر عمومی)، که دارای واحدهای مجزا از هم بوده و طول مسیر حرکت آسانسور(ها) بیش از ۲۱ متر از کف اصلی ورودی بوده که الزاماً دارای آسانسور حمل بیمار (برانکاردبر) می باشد.

1-1-5-5-13 در ساختمان های مسکونی که شامل شرایط بند (ث) فوق الذکر نمی گردند، توصیه می شود که آسانسور(ها) در صورت امکان مجهز به سیستم منبع تغذیه شامل مبدل جریان با باتری پشتیبان و شارژ آن باشد، به گونه ای که به هنگام قطع برق، آسانسور(ها) به نزدیک ترین طبقه هدایت و متوقف گردد. در این صورت بازرسی و بازدید دوره ای از شرایط کارکرد آن سیستم و باتریها، باید جزء برنامه و دستورالعمل نگهداری ساختمان قرار گیرد.

2-1-5-5-13 در تأمین نیروی برق اضطراری مرکز داده ضمن توجه به رده بندی آن (Tier)، موارد مرتبط در استانداردهای ANSI/TIA-942 و ANSIBICSI-002 باید ملاک عمل قرار گرفته و رعایت گردند.

2-5-5-13 برآورد نیروی برق اضطراری مورد نیاز باید بر اساس کل بار مصارف اضطراری و پس از اعمال ضرایب همزمانی با در نظر گرفتن جریان راه اندازی مصارف، جریان هارمونیک ها و دیگر ملاحظات به عمل آید و با توجه به مقدار نیروی برق اضطراری مورد نیاز ممکن است از یک یا چند مولد برای این منظور استفاده شود. این مولدها بسته به شرایط ممکن است از طریق راه اندازی خودکار، با وقفه کوتاه و یا بی وقفه (مولدهای No Break) شبکه نیروی برق اضطراری را تغذیه نمایند.

3-5-5-13 در انتخاب محل و ابعاد نیروگاه برق اضطراری، ظرفیت، مشخصات مولد یا مولدها، استقرار در نزدیکی مرکز بار، افت ولتاژ،  شرایط راه اندازی، شبکه توزیع، ارتباط با سیستم تغذیه برق اصلی (برق نرمال)، دور در ثانیه، مولد افت توان مولد ناشی از شرایط اقلیمی از قبیل درجه حرارت و ارتفاع از سطح دریا و غیره، تأمین هوای مورد نیاز احتراق مولد و خنک کردن آن (تأمین بازشوهای ورود و خروج هوا)، تخلیه دود ناشی از احتراق و غیره، باید مورد توجه قرار گرفته و موارد زیر نیز رعایت گردد:

الف) نیروگاه در محلی ساخته و نصب شود که از نظر لرزش، سر و صدا و دود، اثر سویی بر محیط اطراف آن نداشته باشد.

ب) حمل و نقل و نصب و بهره برداری از مولدهای برق اضطراری به سهولت انجام پذیر باشد.

پ) فونداسیون نصب مولد مستقل از پی و یا سازه ساختمان بوده و باید، مجهز به لرزه گیرهای مناسب با شرایط محل استقرار آن باشد.

ت) جنس لوله اگزوز و انباره (صدا خفه کن) مولد، با توجه به مکان استقرار و کاربری ساختمان انتخاب شود.

تبصره: برای ساختمان های احداث شده در مناطق عمومی و مسکونی باید از انباره اگزوز (صدا خفه کن) با دسیبل نویز مناسب این مناطق استفاده شود. استفاده از انباره اگزوز مخصوص مناطق صنعتی و یا ساختمان های صنعتی (انباره دسیبل نویز بالا) در این مناطق مجاز نمی باشد.

ث) نصب دودکش مولد و یا دودکش های مولدهای نیروگاه در بام ساختمان و یا فضای آزاد مجاور نیروگاه، باید طوری در نظر گرفته شود که دود ناشی از مولدها به راحتی در محیط اطراف پخش شده و مزاحمتی برای ساختمان ها و فضاهای مجاور بوجود نیاورد.

ج) مخزن سوخت دائمی مولدهای نیروگاه باید طبق مقررات و ضوابط شرکت نفت و با فاصله مناسب از نیروگاه و به صورت مدفون ساخته شود و در انتخاب محل استقرار مخزن سوخت لازم است به راه های ارتباطی تانکر سوخت رسانی و لوله هایی که سوخت را به نیروگاه میرساند، توجه مخصوص شود.

چ) جرثقیل سقفی جهت تعمیرات بر حسب نیاز و متناسب با نوع نیروگاه و مولدهای منصوبه پیش بینی و نصب شود.

ح) چنانچه برای مرکز نیروی برق اضطراری، از اتاق در داخل ساختمان استفاده شود، مولد و یا مولدهای نیروی برق اضطراری، تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک و یا تابلوی سنکرون، باید در یک اتاق جداسازی شده با درها، دیوارها، سقف مانع حریق بوده و با درجه ۲ ساعت مقاومت در برابر حریق باشد (مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان).

تبصره: رعایت شرایط فوق الذکر برای اتاق تابلو برق، باطری ها و دستگاه برق بدون وقفه مرکزی ساختمان نیز الزامی است.

خ) مولدهای برق اضطراری در ساختمان های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس باید در فضای ایمن و دارای دیوارها و سقفهای ایمن با رعایت اصل استحکام، نصب شوند (مبحث ۲۱ مقررات ملی ساختمان)

4-5-5-13 بنا به دلایل زیر از ژنراتور گازی که در آن از شبکه گاز شهری به عنوان سوخت نیروی محرکه مولد برق اضطراری استفاده می شود فقط برای تأمین مصارف برق اضطراری و به غیر از مصارف سیستم های تأمین ایمنی میتوان استفاده کرد.

الف) مدت زمان راه اندازی ژنراتورهای گازی بیش از ۱۵ ثانیه می باشد (ردیف ۱۳-۵-۶-۲-۲).

ب) احتمال قطع گاز شبکه شهری به دلایل ناخواسته وجود دارد.

5-5-5-13 مولد نیروی برق اضطراری به هنگام قطع برق شهر، از طریق تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک (ATS) به شبکه توزیع برق اضطراری وصل و برق مورد نیاز مصارف اضطراری را تأمین می نماید. کلیدهای خودکار (اتوماتیک) با مکانیسم موتوری و یا کلیدهای خودکار مغناطیسی (کنتاکتور) مورد استفاده در تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک (ATS) مذکور در سیستم نیروی TN-S سه فاز و نیز کلید حفاظتی اصلی مدار خروجی برق ژنراتور از نوع چهار پل و بقیه کلیدهای حفاظتی تابلو برق اصلی آن از نوع سه پل خواهند بود.

1-5-5-5-13 اجزای تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک (ATS) مولد نیروی برق اضطراری در سیستم نیروی TN-C سه فاز و نیز کلیدهای حفاظتی اصلی مدار خروجی برق ژنراتور و تابلو برق اصلی آن از نوع سه پل خواهند بود.

6-5-5-13 ترمینال نقطه خنثی (N) ژنراتور برق اضطراری سه فاز در سیستم نیروی TN-C باید از طریق هادی عایقدار با حداقل سطح مقطع هادی اتصال زمین سیستم نیرو به ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل شده و علاوه بر آن هادی حفاظتی – خنثی (PEN) نیز باید به ترمینال یا شینه حفاظتی – خنثى (PEN) تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک مولد نیروی برق اضطراری متصل گردد. بدنه دستگاه مولد نیروی برق اضطراری در سیستم نیروی TNC نیز به هادی حفاظتی-خنثی (PEN) تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک مولد نیروی برق اضطراری وصل می گردد.

7-5-5-13 ترمینال نقطه خنثی (N) ژنراتور برق اضطراری سه فاز در سیستم نیروی TN-S باید از طریق هادی عایق دار با حداقل سطح مقطع برابر با سطح مقطع هادی اتصال زمین سیستم نیرو مستقیماً به ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل گردد. بدنه دستگاه نیز در این سیستم نیرو از طریق هادی عایقدار با حداقل سطح مقطع برابر با سطح مقطع هادی اتصال زمین سیستم نیرو به عنوان هادی حفاظتی (PE) مستقیماً به ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل می گردد.

6-5-13 نیروی برق ایمنی

1-6-5-13 در مواردی که قطع نیروی برق ممکن است برای افراد و ساکنین ایجاد خطر نموده و یا باعث ضرر و زیان گردد، پیش بینی نیروی برق ایمنی الزامی می گردد. نیروی برق ایمنی میتواند مکمل نیروی برق اضطراری یا مستقل از آن باشد. انتخاب سیستم ایمنی وسایل و دستگاه هایی که باید از منابع ایمنی تغذیه شوند بستگی به نوع کار آنها خواهد داشت.

منابع نیروی برق ایمنی ممکن است جزئی از خود وسیله یا دستگاه باشد و با آن یک واحد تشکیل دهد (چراغ های ایمنی باتری سرخود و غیره).

سیستم های ایمنی در ساختمان هایی از قبیل ساختمان های بلند مرتبه مسکونی، تجاری، اداری، ساختمان های مرکزی بانکها، فروشگاههای بزرگ، ساختمان های ویژه حیاتی، بسیار زیاد حساس و زیاد مهم، بناهای درمانی و بیمارستانها، تالارهای اجتماعات، سینماها، تئاترها و غیره بر اساس مقررات، ضوابط، استانداردها و یا نیاز به استفاده از آنها، در نظر گرفته می شود.

2-6-5-13 سیستم های تأمین ایمنی

برای تأمین ایمنی افراد و جلوگیری از ضرر و زیان به ساختمان، اموال، اسناد، دستگاه ها، تجهیزات و غیره سیستم های ایمنی در طرح ساختمان به قرار زیر در نظر گرفته می شوند. تغذیه بعضی از این سیستم ها بسته به نوع، شرایط و نیاز آن، از طریق نیروی برق اضطراری و بعضی دیگر از آنها با برق بدون وقفه و یا منبع تغذیه پشتیبان مستقل و مخصوص خود شامل باتری و شارژ آن خواهد بود.

الف) روشنایی ایمنی مسیرهای تخلیه افراد، پلکانهای خروج و راه های خروج الزامی

ب) سیستم اعلام حریق

پ) سیستم اعلام نشت گاز سوخت

ت) پمپ های آب آتشنشانی (جهت اطفاء حریق)

ث) تغذیه برق ،آسانسور مصارف تأسیسات مکانیکی، روشنایی چاه و موتورخانه و غیره مربوط به آسانسور دسترسی آتش نشان (مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان)

ج) سیستم تلویزیون مدار بسته

چ) سیستم کنترل تردد و حراستی

ح ) سیستم اعلام و هشدار سرقت

خ) سیستم اعلام خطر گاز مونواکسیدکربن

د) سیستم تخلیه گاز مونواکسید کربن

ذ) سیستم تأمین هوای فشار مثبت پلکانهای خروج بسته، راههای خروج الزامی و چاه آسانسور دسترسی آتش نشان

ر) سیستم تخلیه دود به هنگام حریق

ز) تهویه محیط های فاقد ورودی هوای خارج

ژ) سایر سیستم های تخلیه افراد در مواقع اضطراری

س) تجهیزات، دستگاه ها و تأسیسات خاص مراکز درمانی و بیمارستانی که در صورت قطع برق آنها جان بیماران و افراد به خطر می افتد و یا هرگونه قطع تغذیه برق که موجب اختلال در سرویس های ایمنی آنها می شود.

ش) سیستم صوتی و اعلام خطر

ص) سیستم مخابرات و ارتباطات

ض) سیستم تلفن آتش نشان

ط) سیستم فرمان حسگر (سنسور) زلزله

ظ) هرگونه سیستمی که تأمین نیروی برق آن درخواست شده باشد.

ع) در کلیه مواردی که به هر علت قطع برق ایمنی افراد را به خطر بیاندازد.

تبصره : برای راه خروج الزامی، پلکانهای خروج و آسانسور دسترسی آتش نشان به مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان رجوع شود.

1-2-6-5-13 تغذیه سیستم های تأمین ایمنی زیر از منبع تغذیه پشتیبان مستقل و مخصوص خود شامل باتری و شارژ آن و یا برق بدون وقفه، طبق استانداردهای مربوطه و یا دستورالعمل سازندگان آن خواهد بود.

الف) روشنایی ایمنی مسیرهای تخلیه افراد، پلکانهای خروج و راه های خروج الزامی

ب) سیستم اعلام حریق

پ) سیستم اعلام نشست گاز سوخت

ت) سیستم تلویزیون مداربسته

ت) سیستم کنترل تردد و حراستی

ج) سیستم اعلام و هشدار سرقت

چ) سیستم اعلام خطر گاز مونواکسید کربن

ح) سیستم صوتی و اعلام خطر

خ) سیستم مخابرات و ارتباطات

د) سیستم تلفن آتش نشان

ذ ) سیستم فرمان حسگر (سنسور) زلزله

ر) تجهیزات دستگاه ها و تأسیسات خاص مراکز درمانی که باید از طریق منبع تغذیه پشتیبان و یا برق بدون وقفه تغذیه شوند.

ز) هرگونه سیستم که نیاز به منبع تغذیه پشتیبان داشته باشد.

تبصره ۱: به غیر از سیستم ها و موارد ذکر شده در بندهای ردیف ۱۳-۵-۶-۲-۱، بقیه سیستم ها و مواردی که در بندهای ردیف ۱۳-۵-۶-۲ باقی می مانند، بطور مستقیم از نیروی برق اضطراری (بدون نیاز به منبع تغذیه پشتیبان و یا برق بدون وقفه)، تغذیه خواهند شد.

تبصره 2: در صورت الزام به رعایت مقررات و یا ضوابط سازمان آتش نشانی برای تغذیه پمپ های آب آتش نشانی جهت اطفاء از جمله در ساختمان هایی که در ردیف -۱۳-۵-۶-۲-۵ آمده است، از دیزل ژنراتور مستقل و مجزا از نیروی برق اضطراری ساختمان و یا مجموعه دیزل پمپ (یکپارچه) باید استفاده گردد.

تبصره 3: در صورتی که سیستم اعلام حریق دارای منبع تغذیه پشتیبان مستقل و مخصوص خود (باتری و شارژر آن) باشد، تغذیه آن از برق بدون وقفه (UPS) مجاز نمی باشد.

تبصره 4:  در شرایط عادی تغذیه برق ورودی سیستم های تأمین ایمنی که دارای منبع تغذیه اولیه مستقل و مخصوص خود شامل باتری و شارژر آن می باشند در صورت وجود نیروی برق اضطراری در ساختمان، از نیروی برق اضطراری و در غیر اینصورت از برق عادی (نرمال) خواهد بود، مگر اینکه تغذیه آنها از برق بدون وقفه توسط استانداردهای معتبر و یا سازندگان آن سیستم ها مجاز یا لازم اعلام شده باشد.

تبصره ۵: مراکز سیستم های تأمین ایمنی عموماً در اتاق مرکز کنترل و مدیریت ساختمان نصب می شوند.

2-2-6-5-13 مولد نیروی برق اضطراری که مصارف برق اضطراری سیستم های تأمین ایمنی را بطور مستقیم تغذیه مینماید، باید بتواند حداکثر در مدت زمان ۱۵ ثانیه (زمان راه اندازی کامل مولد)، از طریق تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک، مصارف برق سیستم های ایمنی را تأمین و تغذیه نماید.

تبصره: در صورتی که بیش از یک مولد تأمین و تغذیه برق اضطراری سیستم های ایمنی را به عهده داشته باشد، صرفنظر از نحوه و روش قرار گرفتن مولدهای مذکور در مدار تغذیه، باید مدت زمان راه اندازی کامل مولدها، حداکثر ۱۵ ثانیه (ردیف ۱۳-۵-۶-۲-۲) برای این حالت نیز برقرار باشد.

3-2-6-5-13 سیستم های ایمنی باید دارای مدار مستقل تغذیه مخصوص به خود بوده و هیچ انشعابی برای تغذیه مدارهای غیرایمنی از آن انجام نگرفته باشد.

4-2-6-5-13 به منظور تأمین پایداری کارکرد مدارهای سیستم های ایمنی، کابل های تغذیه آنها و جلوگیری از صدمه به آنها، به هنگام حریق و غیره باید یکی از روشهای زیر ملاک عمل قرار گیرد:

الف) استفاده از جداکننده مناسب در مسیر سیم کشی و یا کابل کشی به منظور حفاظت در مقابل حریق، صدمات، فیزیکی، مکانیکی و سایر مواردی که ممکن است پایداری مورد نظر را به خطر بیاندازد.

ب) استفاده از کابل های دارای نوار محافظ فلزی

پ) استفاده از کابل های مقاوم در مقابل حریق طبق استانداردهای معتبر و یا توصیه سازندگان سیستم

5-2-6-5-13 توصیه می شود که در صورت تأمین امکانات و شرایط لازم در طرح به منظور تأمین پایداری و برقراری برق تغذیه در مصارف سیستم های ایمنی ساختمان های بلندمرتبه مسکونی، اداری و تجاری، بیمارستانها، مراکز کامپیوتر، مرکز داده، ساختمان های مرکزی بانکها، ساختمان های ویژه حیاتی و بسیار زیاد حساس و غیره، تغذیه برق مصارف ایمنی و یا سایر مصارف برقی مربوط به آسانسور دسترسی آتش نشان سیستم تأمین هوای فشار مثبت پلکان خروج، راه های خروج الزامی و چاه آسانسور دسترسی آتش نشان، سیستم تخلیه دود به هنگام حریق و غیره از طریق دو مدار مجزا و به ترتیب اولویت از تابلوهای زیر تغذیه گردند:

الف) تابلوهای اصلی دو منبع تغذیه متفاوت

ب) دو تابلوی اصلی متفاوت از یک منبع تغذیه

پ) دو تابلوی نیمه اصلی متفاوت با دو منبع تغذیه متفاوت

ت) دو تابلوی نیمه اصلی متفاوت با یک منبع تغذیه

و مدارها هم در دو مسیر مجزا اجرا شده و در نقطه تغذیه و مصرف، این دو مدار از طریق یک تابلو و یا کلید تبدیل اتوماتیک (ATS) به تابلوی برق مصرف کننده و یا مصرف کننده های مورد نظر وصل گردند.

6-2-6-5-13 تمامی و یا هر یک از کابل های تغذیه برق، کنترل، روشنایی، مصارف تأسیسات مکانیکی و غیره مربوط به آسانسور دسترسی آتش نشان که در خارج از چاه و موتورخانه آن قرار می گیرند باید توسط ساختاری با حداقل ۹۰ دقیقه مقاومت در برابر آتش محافظت شوند و یا دارای حداقل ۹۰ دقیقه مقاومت در برابر آتش باشند (مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان).

تبصره: تمامی ارتفاع چاه آسانسور دسترسی آتش نشان در زمانی که عملیات امداد و نجات در جریان است، باید دارای حداقل ۱۱ لوکس روشنایی باشد (مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان).

3-6-5-13 روشنایی ایمنی

1-3-6-5-13 در روشنایی ایمنی نباید بیش از ۲۰ نقطه روشنایی از یک مدار تغذیه گردد و نیز کل جریان مدار نباید از %۶۰ جریان مجاز کلید حفاظتی (با اعمال ضرایب کاهش باردهی کلید حفاظتی) آن مدار بیشتر باشد.

تبصره: استفاده از سنسور حرکتی و یا حضور در مدارهای روشنایی ایمنی مجاز نمی باشد .

2-3-6-5-13 مدارهای چراغ های ایمنی برای کاربری های متفاوت باید براساس جدول شماره 13-5-6-3 تغذیه گردند.

3-3-6-5-13 روشنایی ایمنی پلکانهای خروج، راه های خروج الزامی، تخلیه افراد، فضاهای کار با ریسک بالا، اتاق امدادرسانی و اتاق مدیریت بحران باید از دو منبع متفاوت (جدول شماره ۱۳-۵-6-3) از منابع زیر تغذیه گردند.

الف) سیستم منبع تغذیه مرکزی مانند برق بدون وقفه (UPS) و یا سیستم باتری و شارژر آن

ب) سیستم منبع تغذیه منطقه ای مانند برق بدون وقفه (UPS) و یا سیستم باتری و شارژر آن

پ) سیستم منبع تغذیه با باتری و شارژر مستقل و سرخود

4-3-6-5-13 نیازها و الزامات تغذیه مدارهای روشنایی ایمنی برای فضاها و ساختمان ها با کاربری های متفاوت در جدول شماره ۱۳-۵-۶-۳ آمده است.

5-3-6-5-13 شدت روشنایی متوسط ایمنی مکانهای زیر نباید از ۱۰ لوکس کمتر باشد :

الف) پلکانهای خروج راه های خروج الزامی، کریدورهای دسترسی خروج و گذرگاه ها

ب) اجزای داخلی و خارجی راه و تخلیه اضطراری (مبحث ۳ مقررات ملی ساختمان)

پ) آسانسورها و فضای انتظار جلوی آسانسور در طبقات

ت) محوطه هایی که در مسیر راه های خروج الزامی قرار دارند

6-3-6-5-13 در تالارهای سینما و تئاتر، در هنگام نمایش، شدت روشنایی متوسط ایمنی، نباید از ۲ لوکس کمتر باشد. بشرط آنکه در صورت به کار افتادن سیستم اعلام حریق و آتش سوزی روشنایی محیط و شدت آن به طور خودکار به حالت اولیه بازگردد. علائم روشن (خروج) باید در بالای همه درهای خروجی و راههای خروج الزامی، نصب و مقررات ردیفهای ۱۳-۵-۶-۳ و 13-5-6-3-5 نیز باید رعایت شود.

7-3-6-5-13 کلیه مقررات ذکر شده در ردیف ۱۳-۵-۶-۳-۶ در مورد تالارهای اجتماعات نیز صادق است، با این تفاوت که شدت روشنایی ایمنی متوسط در این تالارها نباید هیچ گاه از ۱۰ لوکس کمتر باشد.

4-6-5-13 کلید و هادی حفاظتی دستگاه برق بدون وقفه

1-4-6-5-13 ترمینال نقطه حفاظتی – خنثی (PEN) در ورودی تغذیه دستگاه برق بدون وقفه (UPS) در سیستم نیروی TN-C سه فاز باید از طریق هادی عایقدار با حداقل سطح مقطع برابر با سطح مقطع هادی اتصال زمین سیستم نیرو به ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل شده علاوه بر آن هادی حفاظتی – خنثی (PEN) نیز باید به ترمینال مشترک شده حفاظتی – خنثی (PEN) دستگاه متصل گردد.

2-4-6-5-13 بدنه دستگاه برق بدون وقفه (UPS) در سیستم نیروی TN-C به هادی حفاظتی- خنثی (PEN) مدار تغذیه برق ورودی وصل می گردد.

3-4-6-5-13 کلیدهای حفاظتی مدار خروجی برق دستگاه برق بدون وقفه (UPS) و تابلوی برق اصلی آن، در سیستم نیروی TN-C سه فاز از نوع سه پل خواهند بود.

4-4-6-5-13 ترمینال نقطه خنثی (N) در ورودی تغذیه دستگاه برق بدون وقفه (UPS) در سیستم نیروی TN-S سه فاز، باید از طریق هادی عایق دار با حداقل سطح مقطع برابر با سطح مقطع هادی اتصال زمین سیستم نیرو به ترمینال یا شینه اصلی اتصال زمین وصل گردد.

5-4-6-5-13 بدنه دستگاه نیروی برق بدون وقفه (UPS) در سیستم نیروی TN-S، به هادی حفاظتی (PE) مدار تغذیه برق ورودی وصل می گردد.

6-4-6-5-13 فقط کلید حفاظتی مدار خروجی برق دستگاه برق بدون وقفه (UPS) در سیستم نیروی TN-S از نوع چهار پل و بقیه کلیدهای حفاظتی تابلو برق اصلی آن از نوع سه پل خواهند بود.