1-23-9 گستره

1-1-23-9  ضوابط این فصل در مورد ارزیابی مقاومت سازه های موجود، با استفاده از روش تحلیلی با آزمایش بارگذاری به کار می روند.

2-23-9  کلیات

1-2-23-9 اگر در مورد برآورده شدن ضوابط ایمنی این آیین نامه، در یک قسمت یا تمامی یک سازه تردید وجود داشته باشد، و سازه باید تحت بارگذاری قرار گیرد، ارزیابی مقاومت باید به ترتیبی که مهندس طراح مقرر می کند، انجام پذیرد.

2-2-23-9 اگر تاثیر کمبود مقاومت به خوبی شناخته شده و اندازه گیری ابعاد و تعیین خصوصیات ماده ای اعضا که برای تحلیل مورد نیاز هستند، امکان پذیر باشند، ارزیابی تحلیلی مقاومت بر اساس چنین اطلاعاتی مجاز خواهد بود. در این ارتباط داده های مورد نیاز باید بر اساس بند ۹-۲۳-۳ تعیین شوند.

3-2-23-9 اگر تاثیر کمبود مقاومت به خوبی شناخته نشود، و یا اندازه گیری ابعاد و تعیین خصوصیات ماده ای مورد نیاز اعضا برای تحلیل، امکان پذیر نباشند، به یک آزمایش بارگذاری بر اساس بند ۹-۲۳-۴ نیاز خواهد بود.

4-2-23-9 اگر تردید در مورد مقاومت یک قسمت یا تمام یک سازه، احتمال زوال آتی آن را بدهد، و اگر پاسخ مشاهده شده در طی آزمایش بارگذاری، معیارهای پذیرش را مطابق بندهای 9-23-5-3 یا ۹-۲۳-۶-۲ برای آزمایش بارگذاری انتخاب شده برآورده سازد، سازه و یا آن قسمت از سازه می تواند برای یک دوره ی زمانی مشخص با مجوز مهندس طراح مورد بهره برداری قرار گیرد چنان چه مهندس طراح ضروری بداند، سازه باید به صورت دوره ای مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد.

5-2-23-9 اگر سازه ی مورد بررسی شرایط یا معیارهای بندهای ۹-۲۳-۵-۳ یا ۹-۲۳-۶-۲ را برآورده نکند، در صورت تأیید مهندس طراح، بر اساس نتایج آزمایش بارگذاری یا نتایج تحلیل، استفاده از سازه در سطح بار پایین تر مجاز است.

3-23-9 ارزیابی مقاومت به روش تحلیلی

1-3-23-9 تعیین وضعیت موجود سازه

1-1-3-23-9 ابعاد چون ساخت اعضای سازه ای باید در محل مقاطع بحرانی در کارگاه تایید شوند.

2-1-3-23-9 موقعیت و اندازه ی میلگردها باید با اندازه گیری تعیین شوند. اگر موقعیت میلگردها در محل، در نقاط خاصی صحت سنجی شده و اطلاعات روی نقشه ها تایید شوند، منظور نمودن موقعیت آرماتورها در همه جا مبتنی بر نقشه های موجود مجاز خواهد بود.

3-1-3-23-9 در صورت نیاز، یک f’_c  معادل بر اساس نتایج تحلیل آزمایش های استوانه ای از زمان ساخت بنا، و یا آزمایش های مغزه هایی که از قسمت مورد تردید سازه گرفته شده، و یا هر دو مورد، تخمین زده می شود. نتایج آزمایش های استوانه ای زمان ساخت بنا و یا محل آزمایش های مغزه ها باید از قسمتهایی انتخاب شوند که نمایانگر ناحیه مورد بررسی باشند.

4-1-3-23-9 روش مغزه گیری و آزمایش مغزه ها باید مطابق استاندارد ملی شماره ی ۱۲۳۰۶ ایران تحت عنوان «تهیه و آزمون نمونه های مغزه گیری شده و تیرهای ارّه شده ی بتنی» باشد.

5-1-3-23-9 خصوصیات آرماتورها باید بر اساس آزمایش های کششی قطعی مستند در حین اجرا، و یا آزمایش های جدید نمونه هایی که از داخل سازه تهیه شده، و یا آزمایش نمونه هایی که نماینده ی میلگرد داخل سازه هستند، تعیین گردند.

2-3-23-9 ضریب های کاهش مقاومت

1-2-3-23-9 در صورتی که ابعاد قطعات، موقعیت و اندازه ی میلگردها و خصوصیات مصالح مصرفی مطابق بند ۹-۲۳-۳-۱ تعیین شده باشند، می توان مقدار ضریب های کاهش مقاومت، ϕ، را که در این آیین نامه ذکر شده اند، افزایش داد؛ ولی این ضریب ها نباید از محدوده ی مقادیر جدول شماره ی ۹-۲۳-۱ بیشتر باشند.

4-23-9  ارزیابی مقاومت به روش آزمایش بارگذاری

1-4-23-9 کلیات

1-1-4-23-9  آزمایش های بارگذاری باید یا به صورت تدریجی مطابق بند ۹-۲۳-۵ و یا چرخه ای مطابق بند ۹-۲۳-6 انجام شوند.

2-1-4-23-9 آزمایش های بارگذاری باید به صورتی انجام شوند که امنیت جانی افراد و ایمنی سازه در ضمن آزمایش تأمین شوند.

3-1-4-23-9 ملاحظات ایمنی نباید در انجام صحیح آزمایش های بارگذاری دخالت کنند، یا بر نتایج آن اثر بگذارند.

4-1-4-23-9 قسمتی از سازه که مورد آزمایش بارگذاری قرار می گیرد، باید حداقل ۵۶ روز سن داشته باشد. در صورت موافقت کارفرما، پیمان کار، مهندس طراح و تمامی گروه های مرتبط، انجام آزمایش زودتر از این زمان مجاز خواهد بود.

5-1-4-23-9 اعضای پیش ساخته که با بتن درجا به صورت مرکب عمل خواهند کرد، می توانند به تنهایی، تحت بارگذاری آزمایش خمش مطابق بندهای (الف) و (ب) به صورت زیر قرار گیرند:

الف – بارهای آزمایش باید فقط وقتی اعمال شوند که محاسبات نشان دهند عضو پیش ساخته، به طور مجزا در اثر فشار یا کمانش گسیخته نمی شود.

ب– مقدار بار آزمایش وقتی به عضو پیش ساخته به تنهایی وارد می شود، باید چنان باشد که نیروی وارد به آرماتورهای کششی آن، معادل همان نیرویی باشد که در حالت عملکرد مرکب، به ازای بارگذاری مطابق بند ۹-۲۳-۴-۲، به آن آرماتورها وارد می شود.

2-4-23-9 روش اعمال بارهای آزمایشی و ضریب های تشدید بار

1-2-4-23-9  چیدمان های بار آزمایش باید چنان انتخاب شوند که تغییر مکان ها، آثار بارها و تنشها در ناحیه های بحرانی اعضای مورد بررسی، حداکثر باشند.

2-2-4-23-9 كل بار آزمایش، T_t، شامل بار مرده ای که از پیش در محل قرار دارد، باید حداقل برابر با بزرگترین مقادیر از روابط ۹-۲۳-۱ (الف)، (ب) و (پ) باشد:

(1-23-9 الف)	Tt=1.0Dw+1.1Ds+1.6L+0.5 (Lr یا S یا R )
(1-23-9 ب)	Tt=1.0Dw+1.1Ds+1.0L+1.6 (Lr یا S یا R )
(1-23-9 پ)

3-2-4-23-9  مقدار بار زنده ی L در بند ۹-۲۳-۴-۲-۲ را میتوان با رعایت ضوابط عمومی کاهش سربار، بر اساس بخش ۹-۷-۳-۲ و مبحث ششم مقررات ملی ساختمان کاهش داد.

4-2-4-23-9 ضریب بار زنده ی L را در رابطه ی (۹-۲۳-۱ ب)، در صورتی که بار زنده کمتر از ۵ کیلو نیوتن بر متر مربع باشد، به استثنای پارکینگها و فضاهای اجتماع عمومی و یا فضاهایی که در آنها بار زنده بیشتر از ۵ کیلونیوتن بر مترمربع است، می توان برابر 0/5 در نظر گرفت.

5-23-9  روش آزمایش بارگذاری تدریجی

1-5-23-9 اعمال بارهای آزمایش

1-1-5-23-9  كل بار آزمایش باید حداقل در چهار مرحله، با افزایش تقریبا یکسان در هر مرحله، بدون وارد کردن ضربه به سازه اعمال شود.

2-1-5-23-9 بار یکنواخت آزمایش، T_i، باید طوری وارد شود که از توزیع یکنواخت بار انتقال یافته به سازه یا قسمتی از سازه که مورد آزمایش است، اطمینان حاصل شود. باید از عملکرد قوسی بار در هنگام بارگذاری جلوگیری شود.

3-1-5-23-9 پس از اعمال مرحله ی نهایی بار، T_t، باید به مدت حداقل ۲۴ ساعت روی سازه باقی بماند؛ مگر این که نشانه هایی از آسیب، مطابق بند ۹-۲۳-۵-۳ در سازه مشاهده شوند.

4-1-5-23-9  پس از آن که کلیه ی اندازه گیری های مربوط به پاسخ سازه انجام گرفتند، کل بار آزمایش باید در کوتاه ترین زمان ممکن برداشته شود.

2-5-23-9 اندازه گیری پاسخ سازه

1-2-5-23-9 اندازه گیری پاسخ سازه مانند تغییر شکل، کرنش، لغزش و عرض ترک باید در ناحیه هایی که انتظار بروز حداکثر آنها می رود، انجام پذیرد. در صورت نیاز می توان اندازه گیری های بیشتری انجام داد.

2-2-5-23-9 مقدار اولیه ی اندازه گیری های پاسخ مورد نظر باید حداکثر یک ساعت قبل از اعمال اولین مرحله ی بار ثبت شود.

3-2-5-23-9 پس از وارد شدن هر مرحله از بار، و پس از این که کل بار برای مدت ۲۴ ساعت به سازه وارد شد، باید مجموعه ای از اندازه گیری های پاسخ سازه انجام پذیرند.

4-2-5-23-9 مجموعه ای از اندازه گیری های پاسخ نهایی سازه باید ۲۴ ساعت پس از برداشتن كل بار، T_i نیز انجام گیرد.

3-5-23-9 معیارهای پذیرش

1-3-5-23-9 در قسمت مورد آزمایش سازه، نباید آثاری از جدا شدن بتن یا خرد شدن آن، و یا نشانه های دیگری از گسیختگی مشاهده شوند.

2-3-5-23-9 اعضای مورد آزمایش نباید دارای ترکهای نشان دهنده ی قریب الوقوع بودن گسیختگی بر می باشند.

3-3-5-23-9 در ناحیه هایی از اعضای سازه ای که فاقد میلگرد عرضی هستند، ترکهای سازه ای مورب نسبت به محور طولی عضو با تصوير افقی بزرگتر از عمق آن، باید مورد بررسی قرار گیرند. در اعضای با ارتفاع متغیر، ارتفاع عضو باید در وسط طول ترک اندازه گیری شود.

4-3-5-23-9 در ناحیه های مهاری و وصله های پوششی میلگرد، ترک های مورب کوتاه و یا ترکهای افقی در طول مسیر میلگردها باید مورد ارزیابی قرار گیرند.

5-3-5-23-9 تغییر مکان های اندازه گیری شده باید شرط زیر را برآورده نمایند:

(2-23-9)

6-3-5-23-9 در صورتی که حداکثر تغییر مکان اندازه گیری شده، ₁Δ از بزرگ ترین مقادیر 1/3 میلی متر و l_t/2000  بیشتر نباشد، می توان ضابطه ی تغییر مکان پسماند مطابق بند 9-23-5-3-5 را نادیده گرفت.

7-3-5-23-9 در صورتی که ضوابط بندهای ۹-۲۳-۵-۳-۵ یا 9-۲۳-۵-۳-۶ برآورده نشوند میتوان بارگذاری را تکرار نمود مشروط بر آنکه زودتر از ۷۲ ساعت بعد از برداشتن بارهای مرحله اول انجام نگیرد.

8-3-5-23-9 بخشهایی از سازه که مورد آزمایش مجدد قرار می گیرند، به شرطی قابل پذیرش اند که رابطه ی (۹-۲۳-۳) برقرار باشد. برای آرمایش بارگذاری دوم، تغییر مکان پسماند نسبت به وضعیت سازه، قبل از انجام آزمایش دوم اندازه گیری می شود.

(3-23-9)

6-23-9 روش آزمایش بارگذاری چرخه ای

1-6-23-9 آزمایش بارگذاری چرخه ای (سیکلیک) را میتوان بر اساس ACI 437.2 برای ارزیابی مقاومت یک سازه ی موجود انجام داد.

2-6-23-9 معیارهای پذیرش نتایج آزمایش بارگذاری چرخه ای بر اساس ACI 437.2 تعیین می شوند.

3-6-23-9 اگر یک عضو در آزمایش بارگذاری چرخه ای مورد قبول واقع نشود، میتوان آن عضو یا سازه را مجددا بر اساس ACI 437.2 مورد آزمایش قرار داد. در این حالت اجازه داده میشود که محدودیت حداکثر تغییر مکان l_t/180 را که در ACI 437.2 مانع یک آزمایش مجدد است، نادیده انگاشت.