1-3-3 هدف و دامنه کاربرد
در این فصل روش دسته بندی ساختمانها از نظر نوع ساختار آنها ارائه شده است. این دسته بندی بر دو پایه زیر استوار است:
الف) نوع مصالح مورد استفاده در اجزای ساختاری از نظر قابلیت نسوختن که بر این اساس مصالح به قابل سوختن و غير قابل سوختن تقسیم می‌شوند. تعریف و روش آزمون قابلیت نسوختن مصالح مطابق با استاندارد ایران می‌باشد (واکنش در برابر آتش برای مصالح ساختمانی و فرآورده‌های ساختمانی – روش‌های آزمون — آزمون قابلیت نسوختن مواد)
ب) مقاومت اجزای ساختمانی در برابر آتش.
در این جا منظور از اجزای ساختاری، آن دسته از اجزای ساختمان است که در جدول ۳-۳-۲-الف فهرست شده‌اند (مانند اجزای سازه‌ای و دیوارهای داخلی بین واحدها و دیوارهای خارجی).
2-3-3 تعریف و دسته بندی ساختارها
1-2-3-3 کلیات
بر اساس مقررات این بخش، از این پس تمام ساختمانهای در دست ساخت یا ساختمانهای موجود در حال تغییر (افزایش ارتفاع یا تغییر تصرف)، باید در یکی از پنج نوع ساختار تعریف شده در بندهای ۳-۳-۲-۲ تا ۳-۳-۲-۵ دسته بندی شوند. حداقل درجه بندی مقاومت در برابر آتش اجزای ساختمان باید مطابق با مقادیر تعیین شده در جدول ۳-۳-۲-الف و برای دیوارهای خارجی مطابق با مقادیر جداول ۳-۳-۲-الف و ۳-۳-۲-ب باشد.
دو تفاوت اصلی انواع ساختارها با یکدیگر در قابلیت نسوختن مصالح تشکیل دهنده و حداقل درجه مقاومت اجزای آنها در برابر آتش است. اجزای ساختمانی ذکر شده در جدول ۳-۳-۲-الف برای ساختارهای نوع ۱ و ۲ از نوع غير قابل سوختن بوده و از این نظر از سایر انواع ساختارها ایمنی بیشتری در برابر آتش دارند. برخی از ساختارها در جدول ۳-۳-۲ الف دارای دو زیرگروه (الف) و (ب) هستند، که گروه (الف) نسبت به گروه (ب) دارای درجه مقاومت بالاتری در برابر آتش است. حداقل نوع ساختار قابل قبول برای یک ساختمان بستگی به نوع تصرف و ابعاد آن دارد و با توجه به اطلاعات داده شده در فصل‌های ۳-۲ و ۳-۴ تعیین می‌شود.
2-2-3-3 ساختارهای نوع ۱ و ۲ (غير قابل سوختن)
ساختارهایی هستند که اجزای ساختمانی فهرست شده در جدول ۳-۳-۲-الف در آنها طبق روش آزمون استاندارد ایران (بیان شده در بخش ۳-۳-۱-الف) از مصالح نوع غیر قابل سوختن باشد. مطابق با جدول ۳-۳-۲-الف، اجزای ساختمانی ساختار نوع ۱ نسبت به نوع ۲ دارای درجه مقاومت بالاتری در برابر آتش است.
3-2-3-3 ساختار نوع ۳ (ساختار با دیوار خارجی غیر قابل سوختن)
ساختاری است که در آن دیوارهای خارجی طبق روش آزمون استاندارد ایران از مصالح غیر قابل سوختن باشد. سایر اجزای ساختمانی این نوع ساختار می‌تواند از هر نوع مصالح ساختمانی مطابق با استانداردها و مقررات ملی موجود در کشور ساخته شود.
4-2-3-3 ساختار نوع ۴ (ساختمان چوبی سنگین با دیوار خارجی غیر قابل سوختن)
ساختاری است که در آن دیوارهای خارجی طبق روش آزمون استاندارد ایران از مصالح غیر قابل سوختن و سایر اجزای ساختمان از جنس چوب یک تکه یا چندلا و بدون فضاهای پنهان ساختاری (مانند سقف‌های کاذب) باشند. نوع و مشخصات الوار چوبی مورد استفاده باید مطابق با مقررات ساختمانی و استانداردهای معتبر موجود در کشور و در غیاب آنها مطابق با استانداردهای معتبر خارجی باشد.
5-2-3-3 ساختار نوع ۵ (ساختار با اجزای قابل سوختن)
ساختاری است که در آن اجزای سازه‌ای و غیر سازه‌ای فهرست شده در جدول ۳-۳-۲-الف از جنس هر نوع مصالح مطابق با استانداردها و مقررات ملی باشد. مصالح قابل سوختن نیز می‌تواند با رعایت ضوابط مربوط، در این ساختار به کار برده شود.
| جز ساختمان | نوع 1 | نوع 2 | نوع 3 | نوع 4 | نوع 5 | ||||
| الف | ب | الف(پ) | ب | الف(پ) | ب | الوار سنگین | الف(پ) | ب | |
| قاب سازه‌ای (الف) شامل ستون‌ها، تیرهای اصلی و خرپاها | 3(ب) | 2(ب) | 1 | – | 1 | – | الوار سنگین | 1 | – |
| دیوارهای باربر خارجی(ت) | 3 | 2 | 1 | – | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 |
| دیوارهای باربر داخلی | 3(ب) | 2(ب) | 1 | – | 1 | – | 1 یا الوار سنگین | 1 | – |
| دیوارهای غیر باربر خارجی | به جدول 3-3-2-2ب مراجعه کنید | ||||||||
| دیوارها و جداکننده‌های غیر باربر داخلی بین واحدها و نیز بین واحدها با مشاعات (ت) | – | – | – | – | – | – | 1 | – | – |
| ساختار سقف سازه‌ای شامل تیرهای فرعی و تیرچه‌ها | 2 | 2 | 1 | – | 1 | – | الوار | 1 | – |
| ساختار بام شامل تیرهای فرعی و تیرچه‌ها | 1/5 | 1 | 1 | – | 1 | – | الوار | 1 | – |
الف – قاب سازه‌ای شامل ستون‌ها، اعضای سازه‌ای دارای اتصال مستقیم به ستون‌ها (مانند تیرها، پل‌ها و خرپاها)، اعضایی از ساختار سقف یا بام که دارای اتصال مستقیم به ستون‌ها هستند و همچنین اعضای مهاربندی که برای تأمین پایداری قائم قاب سازه‌ای تحت بارگذاری ثقلی ضروری هستند (صرف نظر از اینکه این اعضا در تحمل بار ثقلی مشارکت داشته یا نداشته باشند ) می‌باشد.
ب- درجه مقاومت قاب سازه‌ای و دیوارهای باربر در برابر آتش را در صورتی که تنها یک بام را تحمل می‌کند، می‌توان به اندازه یک ساعت کاهش داد.
پ- به جز برای دیوارهای خارجی، می‌توان یک شبکه بارنده خودکار تأیید شده را جانشین ساختار با درجه بندی یک ساعت مقاومت در برابر آتش نمود، مشروط بر آنکه وجود این شبکه در قسمتهای دیگر مبحث الزامی نشده باشد یا برای افزایش ارتفاع و مساحت مجاز (فصل 3-4) مورد استفاده قرار نگرفته باشد.
ت- درجه مقاومت در برابر آتش در هر صورت نباید کمتر از زمان لازم در بخش‌های دیگر این مقررات باشد.
ث- درجه مقاومت در برابر آتش نباید کمتر از زمان تعیین شده بر اساس فاصله مجزا سازی حریق باشد (به جدول ۳-۳-۲-ب مراجعه شود).
۳-۳-۳ مصالح قابل سوختن مجاز در ساختارهای نوع ۱ و ۲
در ساختمانهای با ساختارهای نوع ۱ یا ۲، استفاده از مواد و مصالح قابل سوختن در صورت تطابق با یکی از بندهای زیر، با رعایت سایر الزامات مربوط در این مقررات، مجاز است:
الف- چوب عمل آوری شده با مواد کندسوز کننده برای استفاده به عنوان تیر چوبی یا خرپای چوبی در ساختار بام ساختمانهای با ساختار نوع ۲ با تعداد طبقات مجاز؛ یا ساختار نوع ۱ با حداکثر ۲ طبقه. مشخصات چوب عمل آوری شده با مواد کندسوز کننده باید مطابق با مقررات ساختمانی و استانداردهای معتبر موجود در کشور و در غیاب آنها مطابق با استانداردهای معتبر خارجی باشد.
ب- جداکننده‌های داخل واحدها، مصالح نازک کاری، نما و عایق‌های حرارتی با رعایت الزامات فصل ۳-۷.
پ- درها و پنجره‌ها و قاب آنها (با رعایت ضوابط مقاومت در برابر آتش).
ت- نرده‌ها، کابینت‌ها و کمدهای ثابت.
ث- سنگدانه ها و پرکننده‌های ملات، بتن یا مشابه آن به شرط وجود گواهینامه فنی و گزارش ارزیابی معتبر برای محصول تمام شده.
ج- مواد، مصالح و پوشش‌های محافظت کننده در برابر آتش دارای تأییدیه و گزارش ارزیابی معتبر از مرجع قانونی صدور گواهینامه فنی.
چ- پوشش‌های بام، با رعایت سایر ضوابط مربوط مندرج در مقررات ملی ساختمان.
ح- لوله‌ها و کابل‌ها، با رعایت ضوابط مندرج در این مبحث و سایر مباحث مرتبط مقررات ملی ساختمان.
خ- درزبندهای حریق با رعایت الزامات بخش ۳-۸-۹ یا سایر ضوابط مندرج در این مبحث.